Akciğer tüberkülozlu olgularında birinci grup antitüberküloz ilaçlara bağlı yan etkiler ve sıklığı

Abstract

Tüberküloz tedavisinde ilaçların toleransı önemli bir sorundur. İlaçların nedenolduğu sorunlar, basit cilt döküntülerinden nörolojik semptom ve bulgulara, hafiftransaminaz yükselmelerinden toksik hepatitten ölüme kadar değişen bir spektrumgöstermektedir. Biz de, hastanemiz tüberküloz polikliniğinde, akciğer tüberkülozu tanısıalıp birinci grup antitüberküloz ilaç tedavisi başlanan hastalarda görülen ilaç yan etkioranlarını retrospektif olarak değerlendirmeyi amaçladık.MATERYEL VE METOD:Tüberküloz polikliniğimize başvuran ve akciğer tüberkülozu tanısı alıpantitüberküloz tedavisi başlanan 100 olgu retrospektif olarak çalışmaya alındı. Buolguların cinsiyeti, aldıkları olgu tanımları, ek hastalık, TB dışı ilaçları, aldığı tedavi,alkol ve sigara alışkanlığı, aktif hepatit varlığı (HBs Ag, anti HBs, diğer markerlerindurumu), serolojik durum (HİV), balgam yayma durumu, balgam kültürü durumu vebaşlangıç karaciğer enzimleri durumu gibi veriler ve gelişen yan etkileri analiz edildi.BULGULAR:100 olgunun yaş ortalaması 35,89±15,46 olup bunların 66' sı erkek, 34'ükadındı. Hastaların 85' i yeni olgu olup, 15' i ise daha önce tedavi görmüş olguydu vebunların % 18'inde ek hastalık mevcuttu. Hastaların % 59'unda ilaca bağlı yan etkilergörülmüş olup bunların %75,8'i kadın, % 24,2'si ise erkekti. Yan etkilerin % 72'uminör, % 28'i majör yan etkilerdi. En sık görülen yan etki % 43 ile hiperürisemiydi.Bunu % 23 ile hepatotoksisite ve kaşıntı gibi yan etkileri izlemekteydi. En az görülenyan etki ise % 2 ile ototoksisite ve trombositopeniydi. Yan etki gelişen hastaların %15'inde ilaçları kesildi. Kronik alkolizm, hepatit B, C enfeksiyonu olan olgulardahepatotoksisite gelişme oranı olmayanlara göre daha fazlaydı.SONUÇ:Bizim çalışmamızda, tüberküloz tedavisi sırasında en sık karşılaşılan ilaca bağlıyan etki hiperürisemi olarak saptanmıştır. Ancak hiçbir hastada tedavi kesilmesinigerektirecek düzeye yükselmemiştir ve belirgin semptom yaratmamıştır. Yinebekleneceği üzere, hastanın daha önce Hepatit geçirmiş olması, HCV ve HBsAGpozitifliği ve bulantı kusma şikayetlerinin oluşu da, hepatotoksisite gelişmesi açısındananlamlı bulunmuş olduğundan bu özelliklere sahip hastalara daha fazla özengösterilmeli ve daha sık aralıklarla biyokimyasal açıdan tetkik edilmelidirler.Çalışmamıza alınan kadın hasta oranı daha az olmasına karşın, yan etkilerinkadın hastalarda erkeklere göre daha fazla oranda geliştiği saptanmıştır. Bu nedenle de,yan etkiler açısından kadınların daha dikkatli takip edilmesi gerektiği düşünülmektedir.ANAHTAR KELİMELER: Tüberküloz, yan etkiler, ilaç toksisitesi

ABSTRACTINTRODUCTION:The tolerance of drugs in tuberculosis treatment is an important problem. Theproblems caused by drugs range from simple skin rashes to neurological symptoms andfindings, from mild transaminase elevations to toxic hepatitis death. We aimed toevaluate retrospectively the side effects of the drug in tuberculosis policlinic patientswho were diagnosed with pulmonary tuberculosis and who were treated with first groupantituberculosis drugs.MATERIALS AND METHODS:100 patients who applied to our tuberculosis polyclinic and had a diagnosis ofpulmonary tuberculosis and started antituberculosis treatment were rectrospectivilyincluded in the study. Sex, case definitions, additional illness, non-TB drugs, treatment,alcohol and smoking habits, presence of active hepatitis (HBs Ag, anti HBs, othermarkers), serologic status (HIV), sputum smear status, sputum culture Status and initialliver enzyme status and drug side effects of these cases were analyzed.RESULTS:Mean age of 100 cases was 35,89 ± 15,46. 66 of them were male and 34 werefemale. 85 of the patients were new cases, 15 were recurrent cases and 18% hadadditional diseases. Side effects related to drugs were observed in 59% of the patients.75.8% of them were female and 24.2% were male. 72 % of side effects were minor, and28 % were major side effects. The most frequent side effect was hyperuricemia with43%. Side effects such as hepatotoxicity and pruritus were followed by 23%.Ototoxicity and thrombocytopenia were observed in 2% of the patients with the leastside effect.15% of the patients with side effects need to be withdrawn. Patients withchronic alcoholism, hepatitis B, C infection have a higher incidence of hepatotoxicitythan those without hepatotoxicity.CONCLUSION:İn our study, the most common adverse side effect during tuberculosis treatmentwas hyperuricemia. However, in any patient, treatment has not risen to the point that itshould be discontinued and does not cause any significant symptoms.Again, as expected, patients with prior hepatitis, HCV and HBsAg positivity and nauseaand vomiting complaints were found to be important in terms of hepatotoxicitydevelopment, so patients with these characteristics should be more careful andbiochemically examined more frequently. Although the proportion of female patientsincluded in the tudy was lower, side effects were found to be more elevated in femalethan in male patients. It is thought that women should be followed more carefully interms of side effects.KEYS WORDS: Tuberculosis, Side effects, drug toxicity