Romatoid Artritli Hastalarda Yorgunluğu Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Yorgunluk romatoid artritli (RA) hastalarda sık görülen ancak sıklıkla göz ardı edilen bir semptomdur. Bu çalışmanın amacı RA'lı hastalarda yorgunluğun ağrı, fonksiyonel durum ve hastalık aktivitesiyle ilişkinin araştırılması ve yorgunluğun RA'lı hastalarda yaşam kalitesine etkisinin belirlenmesidir.Materyal/Metod: ACR (American College of Rheumatology) tanı kriterlerine göre RA tanısı alan toplam 141 hasta (103 kadın, 38 erkek) çalışmaya dahil edildi. Yorgunluğun değerlendirilmesinde Yorgunluk Semptom Anketi (Fatigue Symptom Inventory FSI) kullanıldı. Hastalık aktivitesi; Hastalık Aktivite Soru 28 (Disease Activity Score-28 DAS28) kullanılarak belirlenirken, fonksiyonel durumu belirlemede Sağlık Değerlendirme Anketi (Health Assessment Questionaire, HAQ) kullanıldı. Ağrı şiddeti istirahat ve hareket halindeki durumlarda olmak üzere 10 cm Vizüel Analog Skala (Visual Analog Scale VAS) kullanılarak belirlendi.Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 54.67±10.70 yıl, hastalık süresi ortalaması 14.31±10.89 yıldı. Yorgunlukla diğer faktörler arasındaki ilişki incelendiğinde FSI yorgunluk şiddet skorları (en fazla, en az, ortalama, şu anki yorgunluk) ile HAQ, şiş eklem sayısı, hassas eklem sayısı, VAS istirahat, VAS hareket değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptandı (p<0.05). FSI yorgunluk şiddet skorları (en az, ortalama) ile DAS28 (sırasıyla r:0.216, r:0.181) arasında anlamlı düşük ilişki saptandı. FSI süre skorları (yorgun hissedilen gün sayısı, yorgun hissedilen süre miktarı) ile HAQ, şiş eklem sayısı, hassas eklem sayısı, VAS istirahat, VAS hareket değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptandı (p<0.05). FSI interferans skorları ile HAQ, DAS28, şiş eklem sayısı, hassas eklem sayısı, VAS istirahat, VAS hareket arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulundu (p<0.05). FSI skorları ile yaş, hastalık süresi, steroid kullanımı ve steroid kullanım şekli arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı.Sonuç: RA'lı hastalarda yorgunluk; hastalık süresinden bağımsız olarak hastaları etkilemektedir. Yorgunluk; hastalık aktivitesi, fonksiyonel durum, ağrı ve hastanın kliniği ile ilişkilidir. Bu nedenle; RA'lı hastalarda yorgunluk, göz ardı edilmemesi ve mücadele edilmesi gereken önemli bir semptom olarak ele alınmalıdır.

Objective: Fatigue is a common but often overlooked symptom in Rheumatoid arthritis patients. The aim of this study is to investigate the relation between fatigue and pain, functional status, disease activity in patients with RA and to determine the effect of fatigue on the quality of life of patients with RA. Material / Methods: A total of 141 patients (103 female, 38 male) who were diagnosed with RA according to ACR (American College of Rheumatology) diagnostic criteria were included in the study. Fatigue Symptom Inventory (FSI) was used for evaluation of fatigue. While the disease activity was determined using the Disease Activity Score-28 (DAS28), the Health Assessment Questionnaire (HAQ) was used to determine the functional status. The pain intensity was determined using 10 cm Visual Analogue Scale-Pain (VAS-pain). Results: The mean age of the patients is 54.67±10.70 years and the mean duration of illness is 14.31±10.89 years. When the relationship between fatigue and other factors was examined, a statistically significant relationship was found between FSI fatigue severity scores (maximum, minimum, mean, current), FSI duration scores (number of days felt tired, amount of time felt tired), FSI interference score and HAQ, number of swollen joints, number of tender joints, VAS rest and VAS motion values (p <0.05). There was a statistically significant lower correlation between FSI fatigue severity scores (at least, mean) and DAS28 (r: 0.216, r: 0.181, respectively). There was no significant relationship between FSI scores and age, duration of illness, steroid use. Conclusion: Fatigue in patients with RA affects patients independently of disease duration. Fatigue is associated with disease activity, functional status, pain. For this reason, fatigue in RA patients should be considered as an important symptom that should not be overlooked and should be struggled.