İnmeli hastalarda disfaji ve sarkopeni arasındaki ilişki

Abstract

Giriş ve Amaç: İnmeye bağlı gelişen disfaji hem pulmoner komplikasyonlara neden olması hem de malnutrisyon riskini arttırması nedeniyle önemli bir klinik durumdur. Sarkopeni durumunda görülen genel iskelet kası kaybına bağlı olarak yutma ile ilgili kaslarda da kayıp olabilir ve bu durumda sarkopenik disfaji gelişebilir. Ayrıca disfaji durumunda yetersiz beslenmeye bağlı gelişebilecek malnutrisyon durumu da sarkopeniye neden olabilir. Çalışmamızın amacı inmeli hastalarda disfaji ve sarkopeni arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza klinik aspirasyon belirteçlerinden en az 2'si pozitif veya klinik olarak yutkunma güçlüğü semptomu veya bulguları olan disfaji tanısı almış 54; klinik aspirasyon belirteçleri negatif veya yutkunma güçlüğü semptomu veya bulguları olmayan 54 inmeli hasta olmak üzere toplam 108 hasta dahil edildi. Tüm hastalar Fugl-Meyer Üst Ekstremite Motor Değerlendirme Skalası, Mini Mental Değerlendirme Muayenesi (MMDM), Brunnstrom Motor Evrelemesi, NIH inme skalası (NIHSS), Barthel İndeksi (BI), Fonksiyonel Ambulasyon Skalası (FAS), Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği, Fonksiyonel Oral Alım Ölçeği, Yeme Değerlendirme Ölçeği ile değerlendirildi. Hastaların nutrisyon durumu Mini Nutrisyonel Değerlendirme ve Nutrisyonel Risk Taraması-2002 ile değerlendirildi. Disfajisi olan ve olmayan hastalarda Bioelektrik Empedans Analizi yapılarak yağsız kütle indeksi (FFMI) ve el sıkma kuvveti ölçüldü. Hem FFMI değeri (kadınlarda<14.52kg/m2, erkeklerde<17.51kg/m2) hem de el sıkma kuvveti düşük (kadınlarda<18kg'ın, erkeklerde<26kg) ise sarkopeni tanısı doğrulandı.Bulgular: Çalışmamızda disfajisi olan hastalarda sarkopeni oranı disfajisi olmayanlara göre daha yüksekti. Disfajiye neden olacak faktörleri incelediğimizde sarkopeni varlığının (OR4,949; %95 GA1,175-20,840), beyin sapı tutulumunun (OR 20,320; %95 GA 3,400-121,450), yüksek NIHS skorunun (OR1,523; %95 GA1,063-2,183) disfaji riskini arttıran faktörler olduğunu bulduk. Çalışmamızda sarkopeni prevelansı %22,2 idi. Sarkopenisi olan hastalarda oral motor fonksiyon bozukluğu olan hasta oranı daha yüksek olup, oral motor fonksiyon bozukluğu sarkopeni için bağımsız bir risk faktörü idi (OR14.154; %95GA2.009-99.738). Sarkopenisi olan grupta hem malnutrisyonlu hem de malnutrisyon riski altında olan hasta oranı sarkopenisi olmayan gruba göre anlamlı olarak daha yüksek olup, malnutrisyon sarkopeni için bağımsız risk faktörü idi (OR 6.504; %95 GA 1.818-23.264). Sonuçlar: Çalışmamızın sonucunda disfajisi olan hastalarda sarkopeni oranının daha yüksek olduğunu gösterdik. Ayrıca inmede, sarkopeni varlığının, yüksek NIHS skorlarının ve beyin sapı tutulumunun disfaji riski ile ilişkili olduğunu ortaya koyduk. İnmeli sarkopenik hastalarda oral motor fonksiyon bozukluğu ve malnutrisyon oranının daha yüksek olduğunu ve bunların sarkopeniyi tahmin ettirten bağımsız risk faktörleri olduğunu gösterdik.Anahtar Kelimeler: disfaji, inme, sarkopeni

Background and aim: Stroke related dysphagia is an important clinical condition because it causes both pulmonary complications and increases the risk of malnutrition. Depending on the loss of general skeletal muscle in case of sarcopenia, swallowing muscles may be lost and sarcopenic dysphagia may develop. Malnutrition may also cause sarcopenia due to inadequate nutrition in the case of dysphagia. The aim of our study was to investigate the relationship between dysphagia and sarcopenia in stroke patients. Materials and Methods:108 stroke patients were included in our study, 54 of which had any 2 of predictors of clinical aspiration risk or any clinical signs or symptoms of dysphagia, and 54 of which had no predictors of clinical aspiration risk or any clinical signs or symptoms of dysphagia, All patients were assessed with history and clinical examination. Fugl-Meyer upper-extremity Motor Scale, Mini-Mental Evaluation Examination (MMDM), Brunnstrom motor staging, NIH stroke Scale (NIHSS), Barthel Index (BI), Functional Ambulation Scale (FAS), Hospital Anxiety Depression Scale, functional oral intake scale and eating evaluation scale were performed. Nutritional status of the patients were evaluated with Mini Nutritional Assessment and Nutritional Risk Screening-2002. In patients with and without dysphagia, fat-free mass index (FFMI) using Bioelectrical Impedance Analysis and handgrip strength were measured. The diagnosis of sarcopenia was comfirmed if both low FFMI (<14.52 kg / m2 for women, and was <17.51 kg / m2 for men) and low hand grip strength (<18 kg for women and <26 kg for men) were present.Results: In our study, the mean age of the patients with dysphagia (67,33 ± 9,64) was higher than the mean age of those without dysphagia (62,37 ± 10,53). In patients with dysphagia Brunnstrom motor recovery phase, BI, FAS, MMDM values were lower, NIHS score were higher, depression and anxiety were more frequent than those without dysphagia and the difference was statistically significant. The rate of sarcopenia was higher in patients with dysphagia than in patients without dysphagia. When the factors causing dysphagia were examined, the factors that increase the risk of dysphagia were the presence of sarcopenia (OR 4,949; 95% CI 1,175-20,840), brainstem involvement (OR20,320; 95% CI 3,400-121,450) and the high NIHS score (OR1,523; 95% CI 1,063-2,183). The prevalence of sarcopenia in our study was 22.2%. In patients with sarcopenia, the rate of patients with oral motor dysfunction was higher, and oral motor dysfunction was an independent risk factor for sarcopenia (OR14.154; 95% CI 2.009-99.738). In the group with sarcopenia, the rate of patients with malnutrition and the rate of patients at risk of malnutrition were significantly higher than the group without sarcopenia, and malnutrition was an independent risk factor for sarcopenia (OR6.504; 95% CI 1.818-23.264). Conclusion: As a result of our study, we have shown that the rate of sarcopenia is higher in patients with dysphagia. We also found that the presence of sarcopenia, high NIHS scores and brain stem involvement are associated with dysphagia risk in stroke patients. We have shown that the rates of oral motor dysfunction and malnutrition were higher in patients with sarcopenia; and the presence of oral motor dysfunction and malnutrition were independent risk factors predicting sarcopenia in stroke. Key words: dysphagia, sarcopenia, stroke