İnme hastalarına bakım verenlerin anksiyete, depresyon, umutsuzluk, uyku kalitesi ve bakım yükü düzeyleri üzerine aktif rehabilitasyon sürecinin etkilerinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Çalışmanın amacı, inme hastalarına bakım veren kişilerin anksiyete , depresyon , umutsuzluk , uyku kalitesi, bakım yükü düzeylerini incelemek ve aktif rehabilitasyon sürecinin bu düzeyler üzerine etkilerini belirlemektir.Gereç ve Yöntem: Hastaların fonksiyonel durumları rehabilitasyon programı öncesi ve sonrasında uygulanmak üzere Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (FIM) ve Fugl Mayer Üst ve Alt Ekstremite Motor Değerlendirme Ölçeği ile değerlendirildi. Hasta bakım verenlerine yönelik rehabilitasyon programı öncesi ve sonrasında bakım veren yükleri Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeği , Bakas Bakım Verme Etki Ölçeği ile; depresyon ,anksiyete ve umutsuzluk düzeyleri Beck depresyon, Beck Anksiyete ve Beck Umutsuzluk Ölçeği ile; uyku kaliteleri Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi ile değerlendirildi.Bulgular: Çalışmaya 68 hasta ve onlara bakım verenler dahil edildi.Hastaların Brunnstrom Evreleme sonuçları , motor,bilişsel ve toplam, Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği puanları ile Fugl meyer motor iyileşme değerlendirme puanlarında rehabilitasyon tedavisi sonrasında, tedavi öncesine göre istatistiksel olarak anlamlı düzelme izlenmiştir. Tedavi sonrası bakım verenlerin bakım veren yükü, depresyon, ankisyete, umutsuzluk düzeyleri istatistiksel olarak anlamlı düzeyde gerilemiştirPittsbourgh Uyku Kalite Ölçeği alt bileşenlerinden uyku ilacı kullanımı hariç bütün bileşenler istatistiksel olarak anlamlı düzeyde artmıştır. İnme hastalarına bakım veren kişilerin tedavi öncesi ve sonrası bakım yükü ve inme hastalarının fonksiyonel bağımsızlık puanı incelendiğinde, tedavi öncesi ve sonrası hastaların motor, bilişsel ve toplam fonksiyonel bağımsızlık puanlarında olumlu değişim gözlense de, , fonksiyonel bağımsızlık düzeyi ile bakım verenin bakım yükü arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmadı. Ayıca bakım verenlerin bakım yükü ile Beck depresyon düzeyleri tedavi öncesi ve sonrasında pozitif körele idi.Sonuç: İnme hastalarına bakım sağlayan bireylerde yüksek bakım veren yükü, duygudurum bozuklukları ve kötü uyku kalitesinin sık görüldüğü anlaşılmıştır. Rehabilitasyon tedavisi sonrası taburculuk döneminde , tedavi öncesi yapılan değerlendirme sonuçlarına kıyasla bakım verenlerin yüksek bakım verme yükü, depresyon, anksiyete ,umutsuzluk düzeyleri ile düşük uyku kalitesi düzeylerinde anlamlı oranda iyileşmeler izlenmiştir. Bu durum, yaşamlarındaki bakım verenlerin yeni rollerine adapte olmaları, rehabilitasyon programı kapsamında bilgi ve pratik eğitim eksiklerinin giderilmesi ile rehabilitasyon sürecinin bireyler için sosyal destek oluşturmasına bağlıdır. Bu nedenle, inme rehabilitasyonunda; hasta odaklı yaklaşımın yanısıra bakım veren kişinin eğitimi ve bilgilendirilmesine yönelik tedavi yaklaşımı uygulanmalıdır. Anahtar Kelimeler: İnme, Bakım veren, Bakım Yükü, Depresyon, Rehabilitasyon

Aim: The aim of this study is to investigate the anxiety, depression, hopelessness, sleep quality, care burden levels of caregivers of stroke patients and to determine the effects of active rehabilitation process on these levels.Material and Method: The functional conditions of the patients were evaluated with the Functional Independence Measure (FIM) and Fugl Mayer Upper and Lower Extremity Motor Assessment Scale for the implementation before and after the rehabilitation program. Before and after the rehabilitation program for caregivers, the caregiver burdens were evaluated with Zarit Caregiver Burden Scale, Bakas Caregiver Outcomes Scale; the levels of depression, anxiety and hopelessness were evaluated with Beck Depression, Beck Anxiety and Beck Hopelessness Scale; sleep qualities were evaluated with Sleep Quality Index.Results: 68 patients and their caregivers were included in the study. In the Brunnstrom Staging results, motor, cognitive and total, Functional Independence Scale scores and Fugl-Meyer motor recovery assessment scores, a statistically significant recovery was observed in the post-treatment process compared to pre-treatment. After the treatment, the levels of caregiver burden, depression, anxiety, hopelessness of the caregivers statistically decreased at a significant level. All components except for the use of sleeping pill, one of the sub-components of the Pittsburgh Sleep Quality Scale, statistically increased at a significant level. When the pre-treatment and post-treatment care burden of the caregivers of the stroke patients and the functional independence scores of the stroke patients were analyzed, no statistically significant relationship was found between the functional independence level and care burden level of the caregiver although a positive change was observed in the pre-treatment and post-treatment motor, cognitive and total functional independence levels of the patients. Furthermore, the care burden and Beck depression levels of the caregivers positively decreased before and after the treatment.Conclusion: High level of care burden, mood disorders and poor sleep quality were found to be common in the caregivers of stroke patients. Significant improvements were observed in the high care burden, depression, anxiety, hopelessness levels and low sleep quality levels of the caregivers during the post-rehabilitation treatment discharge period compared to the assessment results conducted before the treatment. This situation depends on the adaptation of the caregivers to their new roles in their lives, overcoming the information and practical training deficiencies within the scope of the rehabilitation program and creation of social support by the rehabilitation process for individuals. Therefore, in stroke rehabilitation; a treatment approach should be applied for training and informing the caregiver in addition to the patient-focused approach. Keywords: Stroke, Caregiver, Care Burden, Depression, Rehabilitation.