İnmeli hastalarda rehabilitasyon sürecinde karşılaşılan komplikasyonların değerlendirilmesi

Abstract

ÖZETAmaç: Araştırmamızın temel amacı; hastanemizde 2012-2016 yılları arasındayatarak rehabilitasyon programı uygulanan inmeli hastalarda, rehabilitasyon sürecindekarşılaşılan komplikasyonları ve sıklığını belirlemektir. Araştırmamızın ikincil amacı ise; hastanemizde 2012-2016 yılları arasındayatarak rehabilitasyon programı uygulanan inmeli hastalarda rehabilitasyon sürecindekarşılaşılan komplikasyonların yatış süresine, rehabilitasyon sonucuna etkisinibelirlemektir.Gereç ve Yöntem: Hastanemizde inme tanısı ile yatarak tedavi görüp taburcuolmuş olan hastalar çalışmaya dahil edilmiştir. Hastaların dosyalarıInternational Classification of Diseases (ICD-10) kodunun, G81.0, G81.1, G81.9 kodnumaralarına göre seçildi.Hastaların demografik özellikleri (yaş, cinsiyet), inme ile ilişkili özellikleri(olay süresi, etkilenen taraf, tekrarlama durumu, tipi, risk faktörleri, kullandığı ilaçlar),yatış süresi, inme-rehabilitasyona başvuru arasında geçen süre, fizik muayenebulguları (fonksiyonel durum, ambulasyon seviyesi, motor ve duyu defisiti, eklemhareket kısıtlılığı, spastisite, mesane boşaltımı), inme ile ilişkili komplikasyonları(bası yarası, derin ven trombozu, pulmoner emboli, disfaji, aspirasyon pnömonisi,depresyon, konvülziyon, rekürren inme, spastisite, kontraktür, heterotopik ossifikasyon, kalça kırığı, idrar yolu enfeksiyonu, pnömoni, diğer enfeksiyonlar, kompleksbölgesel ağrı sendromu, omuz ağrısı, omuz subluksasyonu, afazi, dizartri, düşme,idrar-gaita inkontinansı),Laboratuvar testlerinden; Hemoglobin (Hb), Trombosit sayısı (Plt), Beyazküre sayısı (WBC), Sedimentasyon, C-Reaktif Protein (CRP) miktarı, Total Proteindeğeri, Albümin değeri, yönünden hastaların son 5 yıldaki veriler hasta dosyalarıüzerinden incelenecek ve kaydedilecektir.Bulgular: Çalışmaya dahil edilen hastaların ortalama yaşı 65 yıldı (18-91 yılaralığında). Hastaların cinsiyet dağılımı birbirine yakındı (E:%51,K:%49). Hastalarınözgeçmişinde en sık izlenen hastalıklar hipertansiyon (%85,3), diyabet (%34,3),hiperlipidemi (%21,7) ve koroner arter hastalığı (%21,6) olarak tespit edildi.Hastaların en sık kullandığı medikal tedaviler anti-hipertansif (%85,3), anti-agregan vii(%84,4), antidiyabetik (%34,4), antihiperlipidemiklerdi (%25). İnmelerin %79,4iskemik kökenliydi. İnmeye bağlı hemipleji tarafı hastaların %48,2'sinde sağ,%49,5'inde soldu. Hastaların %89,6'sında ilk serebrovasküler atak nedeniyle tedaviedilirken, %10,4'ü daha önce inme geçirmişti. Hastaların %64,3'ünde inmedenrehabilitasyona kadar geçen dönem subakut dönemken, %35,7'sinde kronik dönemdi.Ortalama tedavi süresi 40 gündü. Hastaların ortalama hemoglobin değeri 12,9 ± 1,6g/dL, WBC sayısı 7,0 ± 2,1 x 103/µL, albümin değeri 3,5 ± 0,5 g/dL, total proteindeğeri 6,5 ± 0,7 g/dL'ydi. Ortalama platelet değeri 236 x 103/µL, sedimentasyon hızı15,5 mm/saat, CRP değeri 0,5 mg/dL, 25-OH vitamin D değeri 11,2 ng/mL'ydi.Hastaların neredeyse tamamında en az bir komplikasyon izlenmişti (n=1460, %97,7).Hastalarda en sık izlenen komplikasyonlar omuz ağrısı (%68,9) ve spastisiteydi(%67,7). Bununla birlikte hastaların yaklaşık yarısında (%48,9) konuşma bozukluğuyaklaşık üçte birinde (%31,6) depresyon izlenmişti. İzlenen diğer komplikasyonlarsırasıyla üriner inkontinans (%27,1), disfaji (%24,8), fekal inkontinans (%24,4), omuzsubluksasyonu (%16,7), kompleks bölgesel ağrı sendromu (%16,6), enfeksiyon(%16,1), kontraktür (%13,1), basınç ülseri (%6), derin ven trombozu (%4,1),konvülsiyon (%2,3), pulmoner emboli (%1,9), düşme (%1,9), reküren inme (%1,3),heterotopik osifikasyon (%1,1), aspirasyon pnomonisi (%0,7) ve kalça kırığıydı(%0,4). Hastaların median FAS değeri 3, median modifiye Rankhin değeri 3, modifiyeAshworth değeri üst ekstremite ve alt ekstremite için 1, Brunstrom değeri üstekstremite için 3, alt ekstremite için 4'tü.Sonuçlar: Çalışmamızda, hastaların neredeyse tamamında komplikasyonizlendiği görüldü. Özellikle ileri yaş ve ek hastalığı fazla olan inme hastaları, inmeyebağlı komplikasyonlarla daha fazla etkilenmektedir. Komplikasyonlar, hastanede kalışsüresini uzatmakta ve fonksiyonel durumu etkilemektedir. İnme hastalarının rutinrehabilitasyon sürecine komplikasyonların önlenmesi, taranması, erken tanısı vetedavisinin eklenmesi ile rehabilitasyon sürecinden alınan yanıtı arttırılabilir,hastaların yaşam kalitesine olumlu etki gösterebilir.Anahtar Kelimeler: İnme, komplikasyon, rehabilitasyon

ABSTRACTAim: The main purpose of the study is to determine complications of therehabilitation process and its frequency in stroke patients, admitted to our hospitalbetween 2012 and 2016.The secondary purpose of the study is to determine effect of complicatios tolength of stay and results of rehabilitation program in stroke patients, admitted to ourhospital between 2012 and 2016.Material and methods: The patients who were hospitalized, treated for strokeand discharged, were included in the study. The files of the patients were selectedaccording to the code of International Classifications of Diseases (ICD-10), G81.0,G81.1, G81.9 codes.Demographic characteristics of the patients (age, gender), stroke relatedcharacteristics (duration of illness, affected body part, recurrence, stroke type, riskfactors, drugs), length of stay, time between stroke onset and rehabilitation, physicalexamination findings (functional status, level of ambulation, motor and sensory deficit,limitation of joint motion, spasticity, bladder emptying methods), complicationsassociated with stroke (pressure wound, deep vein thrombosis, pulmonary embolism,dysphagia, aspiration pneumonia, depression, convulsion, recurrent stroke, spasticity,contracture, heterotopic ossification, hip fracture, urinary tract infection, pneumonia,other infections, complex regional pain syndrome, shoulder pain, shouldersubluxation, aphasia, dysarthria, falls, urinary-stool incontinence) were recorded.The laboratory tests analyzed included Hemoglobin (Hb), Platelet count (Plt),White blood cell count (WBC), Sedimentation, C-Reactive Protein (CRP) amount,Total Protein value and Albumin values.Results: The mean age of the patients included in the study was 65 years (range18-91 years). The gender distribution of the patients was similar (E: 51%, F: 49%).The most common comorbid diseases of the patients were hypertension (85.3%),diabetes (34.3%), hyperlipidemia (21.7%) and coronary artery disease (21.6%). Themost frequently used medical treatments were anti-hypertensive (85.3%), antiaggregating (84.4%), anti-diabetic (34.4%), and anti-hyperlipidemics (25%). 79.4% ofthe stroke was ischemic type. Stroke related hemiplegia side was right in 48.2% and ixleft in 49.5% of patients. 89.6% of the patients were treated for the firstcerebrovascular attack and 10.4% had a stroke before. According to the duration ofstroke- rehabilitation, 64.3% of the patients were in the subacute period and 35.7% inthe chronic period. The average duration of treatment was 40 days. The meanhemoglobin value of the patients was 12.9 ± 1.6 g / dL, the number of WBC was 7.0± 2.1 x 103 / uL, the albumin value was 3.5 ± 0.5 g / dL, and the total protein valuewas 6.5 ± 0. 7 g / dL. The mean platelet value was 236 x 103 / μL, the sedimentationrate was 15.5 mm / hour, the CRP value was 0.5 mg / dL, the 25-OH vitamin D valuewas 11.2 ng / mL. Almost all patients had at least one complication (n = 1460, 97.7%).The most common complications were shoulder pain (68.9%) and spasticity (67.7%).However, almost half of the patients (48.9%) had depression in about one third(31.6%) of the speech disorder. Other complications were urinary incontinence(27.1%), dysphagia (24.8%), fecal incontinence (24.4%), shoulder subluxation(16.7%), reflex sympathetic dystrophy syndrome (16.6%), infection (16.1%),contracture (13.1%), pressure ulcer (6%), deep vein thrombosis (4.1%), convulsion(2.3%), pulmonary embolism (1.9%), stroke recurrence (1,3%), heterotopicossification (1,1%), aspiration pneumonia (0,7%) and hip fracture (0,4%) respectively.The median FAS value of the patients was 3, the median modified Rankhin value was3, the modified Ashworth value was 1 for the upper extremity and the lower extremity,the Brunstrom value was 3 for the upper extremity and 4 for the lower extremity.Conclusion: In our study, almost all of the patients had complications. Strokepatients, especially those with advanced age and additional disease, are more affectedby stroke related complications. Complications increase the length of hospital stay andaffect functional status. The prevention, screening, early diagnosis and treatment ofcomplications in the early rehabilitation process of stroke patients may increase resultsof the rehabilitation process and may have a positive effect on the quality of life instroke patients.Key words: Stroke, complications, rehabilitation