Süt çocukluğu dönemindeki akut gastroenteritlerde etiyolojik ve epidemiyolojik faktörler

Abstract

Giris ve Amaç:Akut ishaller, çocuklarda morbidite ve mortalitenin alt solunum yoluenfeksiyonlarından sonra en sık nedeni olup, gelismis ve gelismekte olan ülkelerde oldugugibi ülkemizde de önemli bir saglık sorunudur. Çocukluk çagındaki ishal nedenleri en sıkenfeksiyöz kaynaklıdır. Bu enfeksiyöz etkenler yas gruplarına, yasadıkları bölgenin iklimözelliklerine ve gelismislik düzeyine göre farklılıklar gösterir. 0-2 yas grubunda dünyaçapında en sık etkenin virüsler oldugu, bunların basında da rotavirüs ve adenovirüsün geldigibirçok çalısma ile gösterilmistir. Biz bu çalısmada hastanede ishal nedeniyle yatan 1-24 aylıkhastalarda rotavirüs ve adenovirüs sıklıgını, bu enfeksiyonlar için anne sütü ile beslenme,anne yası, sosyoekonomik seviye gibi risk faktörlerini, ishal süresi, yatıs süresi, digersemptomların sıklıgı, süresi gibi klinik özelliklerle etkenlerin iliskisini ve tedavifarklılıklarını arastırmayı; elde edilen veriler sayesinde de gereksiz tetkikler ile yanlıstedavilerden uzak kalarak masrafların büyük boyutlara ulasmamasını ve risk faktörlerinibelirleyip koruyucu önlemlerin alınmasının saglanmasını amaçladık.Materyal-Metod:Çalısmamıza 1-24 ay yas grubunda, günde 3 kez ve üzerinde sulu kıvamlı dıskılamasıolan, ishal sikayeti 14 günden kısa süren ve tedavi amacıyla hastaneye yatırılmıs olanhastaları aldık. Tüm vakalarda yas, cinsiyet, dogum agırlıgı, yatısı sırasındaki tartı, boy, basçevresi ölçüleri, beslenme anamnezi, anne yası ve annenin sigara içme anamnezi,semptomları, semptomların baslama sırası ve sürelerine ait bilgiler, fizik muayene bulguları,dehidratasyon skoru, sosyoekonomik statü skoru, laboratuar bulguları, tedavi uygulamalarıve yatıs süresine ait bilgiler kaydettik.Bulgular:Çalısmamıza ortalama yasları 8.12±5.40 (1-24 ay) olan, 95'i kız, 112'si erkek, toplam207 akut ishalli vaka alınmıstır. Vakaların %23.7'sinde adenovirüs, %39.6'sında rotavirüsetken olarak saptanmıstır. Adenovirüs ve rotavirüs saptanan vakalarda 2500 gr altındadogum agırlıgı catch-up yapan ve yapmayan her iki grupta da risk faktörü olarak anlamlıbulunup, cinsiyet ve anne yası anlamlı bulunmamıstır. Yas gruplarına bakıldıgındarotavirüsün en sık (%49.5) 7-12 aylık çocuklarda, adenovirüsün ise 1-24 ayda esit orandagörüldügü saptanmıstır. Anne sütü ile beslenmenin viral gastroenteritlerden koruyucu oldugubulunmustur. Viral gastroenterit saptanan ailelerin orta ve alt sosyoekonomik düzeye sahipoldukları görülmüstür. Rotavirüs enfeksiyonlarının kısın daha sık, adenovirüsenfeksiyonlarının ise yıl boyunca görüldügü saptanmıstır. Ates, kusma ve günlük yüksekdıskılama sayısının rotavirüs ishallerinde daha sık oldugu, ancak bu semptomlarınadenovirüs ishallerinde daha uzun sürdügü bulunmustur. Semptomların baslama sırası,metabolik asidoz, dehidratasyon ve serum üre, kreatinin, K+ açısından adenovirüs verotavirüs arasında anlamlı fark saptanmamıs, bununla birlikte rotavirüs enfeksiyonlarındahipernatreminin daha sık görüldügü kaydedilmistir. Yatıs ve iv. sıvı tedavisi sürelerirotavirüs ishalli vakalarda daha uzun bulunmustur.Sonuç:Gerek kendi çalısmamızdaki gerekse literatürdeki çalısmalardaki bulgularla,rotavirüs ve adenovirüsün 1-24 ay süt çocuklugu döneminde en sık akut ishal nedenioldugunu, anne sütünün viral gastroenteritlerden koruyucu önemli bir faktör oldugunu, buetkenler hakkında yeterli epidemiyolojik ve klinik bilgi sahibi olunursa uygulanmakta olanbirçok gereksiz tetkik ve antibiyotik tedavisinden kaçınılmasının mümkün olabileceginisöyleyebiliriz.Anahtar Kelimeler: süt çocugu, adenovirüs, rotavirüs, akut ishal