Çok riskli prematürelerde brokopulmoner displazi sıklığı, etiyopatolojik risk faktörleri,klinik seyir ve progozunun değerledirilmesi

Abstract

Amaç:Neonatoloji ünitesi II. ve III. düzey birimlerinde yatırılarak izlenen 500-1500gr doğum ağırlığına sahip (VLBW) prematürelerin mortalite ve morbitelerini doğumağırlığı, gebelik haftası ve cinsiyetine göre belirlemeye çalıstık. En önemli morbiditenedeni olan BPD'nin sıklığını, etiyolojik risk faktörlerini ve diğer morbiditelerleiliskisini arastırdık.Gereç ve Yöntem:Çalısmamıza 1 Ocak 2006 yılı ile 31 Aralık 2008 tarihleri arasındahastanemiz II. ve III. düzey Neonatoloji birimlerinde yatırılarak tedavi uygulanandoğum ağırlığı 500-1500 gr arası olan ( VLBW ve ELBW ) 872 olgu alındı. BPDgelisen ve gelismeyen prematüreler belirlenerek risk faktörleri açısındandeğerlendirildi. Diğer prematüreliğe bağlı morbiditelerle BPD iliskisi sorgulandı.Olgulara ait veriler ünitemizin veri tabanından ve hasta dosyalarından elde edildi.Bulgular :Ocak 2006-Aralık 2008 tarihleri arasında toplam 872 prematüre izlendi. 500-1500gr arası doğum ağırlığına sahip ( VLBW ve ELBW ) bebeklerimizin mortaliteoranlarını yıllara göre incelediğimizde 2006 yılında %24.6, 2007 yılında %22.4,2008 yılında %14.5 ve genel mortalite %20.8 bulundu. Mortaliteyi doğum ağırlığınagöre değerlendirdiğimizde sırasıyla sıklık ve mortalite olarak; ? 750gr altı ( %6.8'i)%68.3, 751-1000gr arası ( %22.4 ) %38.7, 1001-1250gr arası (%28.7'si) %16.0 ve1251-1500gr arası (%42.0'ı) %6.8 bulundu. Gebelik haftasına göre hastalarımızın67doğumları ve mortalite oranları ? 26 hafta (%11.5'i) mortalite %51.4, 27-28 gebelikhaftasında (vakaların %13.3'ü) mortalite %40.8, 29-30 gebelik haftasında (vakaların%22.9'u) mortalite %19.5, 31-32 gebelik haftasında (vakaların %24.9'u) mortalite%12.0 ve 32 gebelik haftası üzeri doğanlarda (vakaların %27.4'ü) mortalite %7.5bulundu. Yıllara göre BPD sıklığımız 2006 da %13.0, 2007 de %18.7 ve 2008 de%25.5 bulundu. Toplam 163 prematüre BPD tanısı aldı ve genel sıklık %18.7bulundu. BPD sıklığı 750gr altı %40, 751-1000gr arası %38, 1001-1250gr arası %15ve 1251-1500gr arası %7 bulundu. BPD gelisen olgularımızın ortalama doğumağırlığı 985±224gr iken BPD gelismeyenlerde ortalama doğum ağırlığı 1200±226grbulundu(p 0.00). Ortalama gebelik haftası BPD gelisenlerde 28.1±2.4 hafta, BPDgelismeyenlerde 31.1±2.7 hafta bulundu(p 0.00).1. dakika APGAR puanları BPDgelisen grupta ortalama 4.5±2.0 puan, BPD gelismeyen grupta ortalama 5.9±1.7 puanbulundu(p 0.00). 5. dakika APGAR puanları BPD gelisen olgularda ortalama 7.2±1.7puan, BPD gelismeyenlerde ortalama 8.2±1.2 puan bulundu(p 0.00). Mekanikventilasyon süresi gün olarak BPD'li vakalarda ortalama 15.7±19.3 gün iken BPDgelismeyen olgularda ortalama 1.0±2.8 gün bulundu(p 0.00). Oksijen destek süresigün olarak BPD gelisen olgularımızda ortalam 53.7±22.2 gün, BPD gelismeyenolgularımızda ortalama 8.5±8.5 gün bulundu(p 0.00). Hastanede yatıs süresi günolarak BPD'li bebeklerimizde ortalama 64.7±23.1 gün, BPD gelismeyen bebeklerdeortalama 24.1±16.5 gün bulundu(p 0.00). BPD'li vakalarımızda erkek cinsiyet oranı%59.5, BPD gelismeyenlerde ise %35.9 bulundu, istatistiksel fark anlamlıydı(p0.00), OR 1.85 bulundu. BPD'li bebeklerde eksitus oranı %14.7, BPDgelismeyenlerde %18.1(p 0.03?0.05), OR 1.66 bulundu. Benzer oranlar bir kezentübasyon ve çoklu entübasyon, sürfaktan tedavisi, RDS varlığı, PDA varlığı, geçsepsis birlikteliği, apne, NEK, hafif ?KK, PVL ve koryoamniyonit içinde saptandı,istatistiksel fark anlamlı bulundu(p 0.00). Erken sepsis, hidrosefali, ciddi ?KK veIUGR ile BPD arasında istatistiksel olarak anlamlı iliski saptanamadı(p?0.05), EMRde ise sınırda (p 0.048) değer bulundu.68Sonuç:Bronkopulmoner displazi immatür akciğerin volü/barotravma, oksitravma,prenatal ve postnatal enflamasyon/enfeksiyon sonucu gelisen önemli bir hastalığıdır.Çalısmamızda klinik koryoamniyonit, geç sepsis, RDS varlığı, ventilatör tedavisi veerkek cinsiyet basta olmak üzere bir çok risk faktörünün özellikle 1000gr altındakiprematürelerde hastalığa önemli katkılarının olduğu gösterilmistir.