Çocukluk çağı astım atağında oral, intramuskular, intravenöz yolla verilen steroidin etkinlik ve yan etkilerinin karşılaştırılması

Abstract

Astım, morbidite ve insidansı giderek artan ve her yaşta görülebilen kronikinflamatuar bir akciğer hastalığıdır . Morbiditideki bu artış oranı hastanın veailesinin yaşam kalitesini düşüren ciddi bir toplumsal sorun halinegelmiştir.Bu nedenle akut astım atağının önlenmesi ve tedavisi üzerine birçok çalışma yapılmıştır.Uluslararası tanı ve tedavi raporları akut astım atağıtedavisinde en etkin ajan olarak sistemik steroidi göstermektedir ve kullanımsıklığı her yaş grubunda giderek artmaktadır. Yan etkilerde düşünüldüğünde,komplikasyonların en aza indirilmesi ile birlikte en effektif akut ataktedavisinin belirlenmesi ana hedef olmuştur.Bizde yaptığımız çalışmada sistemik steroidlerin verilme yöntemlerinietkinlik ve akut yan etkilerilerle birbiri arasında değerlendirdik.Çalışmamız, acil çocuk polkliniğine akut astım atağı ile başlayan 5-18yaş arası çocuklar üzerinde yapıldı. 2 ay süreyle acil çocuk polikliniğinebaşvuran hafif ve orta astım atağı ile gelen 65 çocuk hasta çalışmamıza dahiledildi.Tedavi planı GINA 2008 protokolü esas alınarak düzenlendi.Hafif atakile başvuran PIS < 3 olan hastaların 3 doz salbutamol (0,15 mg/kg/doz)sonrası yeterli tedavi yanıtı olmayanlarına ve PIS >3 ve üzerinde olan atakhastalarına ise erken sistemik steroid 1mg/kg/doz tek doz maksimum 60 mgolarak uygulandı.Sistemik steroid oral,intramüsküler,intravenöz olarakrastgele seçilen gruplara ayrı ayrı verildi.Her grup belli aralıklarla tedavietkinliği için; DSS,PIS,PEF değeri, O2 saturasyonu, yan etkiler için ise; kanşekeri , tansiyon arteryal ve diğer klinik akut yan etkiler açısındandeğerlendirildi ve bulgular kaydedildi.Dört saatlik acil izlemi sonrası tümgrupların ilk değerlendirmelerine göre iyileşme gösterip göstermedikleri vegruplar arasındaki tedavi yanıt etkinliği ve yan etkiler istatistiksel oranlarlabelirlenmeye çalışıldı.91Çalışmamızın istatistiksel inceleme sonucunda ,tüm grupların ilkdeğerlendirmelerine göre anlamlı iyileşme gösterdiklerini gözlendi .Gruplararası değerlendirmelerde ise oral steroid uygulamasının oksijen saturasyonuüzerine istatistiksel anlamlı derecede diğer gruplara göre daha etkin düzelmesağladığı saptandı.Yan etki karşılaştırılmasında kontrol grubu olarak hiçsteroid alma ihtiyacı olmayan hafif atak hastaları kullanıldı.Oral steroidtedavisinin tüm çalışma süresince en az akut yan etkiye neden olduğusaptandı.Çalışmada gözlenen en sık akut yan etki hiperglisemi (>200 mg/dl)olarak bulundu.Yine en az hiperglisemi yapan sistemik steroid verilme şeklioral sistemik steroid uygulamasında görüldü.Sonuçta; akut astım tedavisinde en etkin ilaç olarak tüm yaş gruplarındakullanılan sistemik steroidlerden en doğru şekilde yararlanılması, giderekartan astım insidansı göz önünde bulundurulduğunda önemli bir sağlıksorunu çözmeye yardımcı olacaktır. Sistemik steroidlere bağlı yan etkilerdegöz önünde bulundurulduğunda mümkün olan en düşük doz steroidlerle enetkin sonucun alınması hedeflenmektedir. Bu amaca ulaşmamıza yardımcıolacak bir nokta da; sistemik steroid verilme yöntemleri olanoral,intramüsküler ,intravenöz uygulamalarından etkinlik ve akut yan etkileride göz önünde bulundurarak en effektif steroid veriliş yöntemininbelirlenmesidir. Ancak halen akut astım atak tedavisinde `'en etkin en düşükdoz,, `'steroid başlama zamanı,, `'steroid kullanma süresi,, gibi konularla ilgilisoru işaretleri devam etmektedir. Astım hastalarının yaşam kalitesiniarttıracak ve giderek insidansı artan bu hastalığın komplikasyonlarındanhastaları koruyacak bir tedavi protokolü için akut astım atak tedavisi ile ilgilidaha bir çok çalışma yapılmalıdır.