Tip 1 diabetes mellitus'lu çocuklarda psikososyal problemler ve yaşam kalitesi değerlendirilmesi

Abstract

ÖZETAmaç: Çocuk endokrinoloji polikliniğinde takip edilen, 8-18 yaş arası tip 1 diabetes mellitus tanılı çocuk ve ergenlerde, psikosoyal problemlerin ve yaşam kalitesi düzeyinin saptanması, aynı yaş grubundaki sağlıklı çocuklara göre kıyaslama yapılması ve bu sonuçların, çocukların ve ailelerinin sosyodemografik özellikleri, tedavi şekli, diyet özellikleri ile ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlandı.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 01.06.2013 ile 01.01.2017 tarihleri arasında başvuran, tip 1 diabetes mellitus tanısı ile takip edilen 8-18 yaş arası 81 çocuk ve aynı tarihler arasında genel pediatri polikliniğine başvuran benzer demografik özelliklere sahip, kronik bir hastalığı olmayan 8-18 yaş arası 100 sağlıklı çocuk dahil edildi. Tip 1 diyabetes mellitus tanılı çocuklar hasta grubunu, sağlıklı çocuklar kontrol grubunu oluşturdu. Çalışmaya alınan çocuklar ve aileleri, çalışmanın amacı ve içeriği hakkında bilgilendirildi, ailelerden ve çocuklardan bilgilendirilmiş onam formu alındı. Tüm hasta ve kontrol grubuna değerlendirme sırasında araştırmacı tarafından uygulanan sosyodemografik form, Çocuklarda Depresyon Ölçeği (ÇDÖ), Çocuklarda Anksiyete Bozukluğu Tarama Ölçeği (ÇABTÖ) ve Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (KINDL) uygulandı. Ayrıca hastaların tıbbi kayıtlarından tanı yaşı, hastalık süresi gibi özgeçmeşine ait veriler kaydedildi.Bulgular: Çocukların yaş ortalaması hasta grubunda 13,1 ± 2,4 yıl, kontrol grubunda ise 12,4 ± 2,1 yıl idi. Hasta grubundaki çocukların %63'ü (n=51) üç yıl ve daha az süredir, %37'si (n=31) üç yıldan daha fazla süredir tip 1 diabetes mellitus tanısı ile takipli idi. Çalışmada, tip 1 diabetes mellitus tanılı çocukların toplam ÇDÖ puanı 15,3±7,2, ÇABTÖ puanı 23,6±11,9, yaşam kalitesipuanı 53,5±13,7olarak bulunurken, kontrol grubundaki çocukların toplam ÇDÖ puanı 7,9 ±6,8, ÇABTÖ puanı 14,7±13, yaşam kalitesi puanı 60±11,6 olarak bulundu. Her üç sonuç da istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermekteydi (p<0.001). ÇABTÖ ölçeğinin alt boyutlarının karşlaştırılmasında, hasta grubunda fobik anksiyete, yaygın anksiyete, ayrılık anksiyetesi, sosyal anksiyete ve yaygın anksiyete puanları sağlıklı gruba göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulundu (sırasıyla p<0.001, p<0.001, p=0.032, p=0.008, p<0,001). Alt boyutlarından okul fobisi puanı ise hasta ve kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı(p=0.163).Sonuç: Tip 1 diabetes mellitus tanılı çocukların, sağlıklı çocuklara göre depresyon ve anksiyete düzeyleri belirgin derecede yüksek, yaşam kalitesi düzeyleri belirgin derecede düşük bulundu. Bu çocukların psikososyal problemlerinin ve yaşam kalitelerinin iyileştirilebilmesi için tanı anından itibaren psikososyal destek sağlanmasının faydalı olacağını düşünmekteyiz.Anahtar kelimeler: Çocuk, diyabet, depresyon, anksiyete,

ABSTRACTAim: We aimed to determine the psychosocial problems and quality of life level in children and adolescents diagnosed with type 1 diabetes mellitus between the ages of 8-18 who are followed up in the pediatric endocrinology clinic and to conduct a comparative study with healthy peers. We also evaluated the relationship between the results and socio-demographiccharacteristics, form of treatment and diet characteristics of the children.Material and Method: Eighty one children aged between 8-18 who were followed-up withthe diagnosis of type 1 Diabetes Mellitus between 01.06.2013 ile 01.01.2017 and another group of one hundred healthy children who were referred to the general pediatrics outpatientclinic between the same dates with the similar demographic characteristics and with no chronic disease were included in the study. Eighty one children with type 1 diabetes mellitus were the observational case group and one hundred healthy children were the control group. The children and families involved in the study were informed about the purpose and content of the study and consents of the families and the children in the school age were obtained by written voluntary form and the consents of the pre-school children were obtained verbally. For all the case and control group, sociodemographic form, depression scale in children, anxiety disorder screening scale in children and the Quality of Life for Children Scale (KINDL) had been applied by the researcher during the evaluation. We also recorded the background data from patients files regarding the diagnosis, age or any additional diseases.Results: Sociodemographic forms and scales were applied to 181 children in the case and control group. The mean age of case group was 13.1 ± 2.4 years and the control group was 12.4 ± 2.1 years. In the case group 63% (n = 51) of the children were being followed up with type 1 diabetes mellitus for three years or less and 37% (n =30) were being followed up for more than three years. In the study, the totaldepression scale in children score was 15.3 ± 7.2, the anxiety disorder screening scale in children score was 23.6 ± 11.9, and the quality of life score was found to be 53.5 ± 13.7 in children with type 1 diabetes mellitus and The total depression scale in children score of the children in the control group was 7.9 ± 6.8, the anxiety disorder screening scale in children score was 14.7 ± 13, and quality of life score of 60 ± 11.6. This result showed statistically significant (p <0.001). (p<0.001). Comparing the subscales of the anxiety disorder screening scale in children, phobic anxiety, general anxiety, separation anxiety, social anxiety and general anxiety in children with type 1diabetes mellitus were statistically significantly higher than healthy group (p <0.001, p <0.001, p <0.001, p = 0.008, p <0.001, respectively). The school phobia score was not statistically significant between the patient and the control group (p = 0.163).Conclusion: The depression and anxiety of children with type 1 diabetes mellitus was significantly higher than that of the healthy children and quality of life of children with type 1 diabetes mellitus was significantly lower than that of the healthy children. We believe that psychosocial support from the time of diagnosis is needed for these children to improve the level of quality of life.Key words: Child, diabetes, depression, anxiety, quality of life