Dispeptik şikayetler ile başvuran hastalarda demir eksikliği anemisi ile endoskopik bulguların klinik, laboratuvar ve patolojik olarak ilişkilerinin karşılaştırılması

Abstract

Giriş-Amaç: Dispepsi, karın üst kısımlarında hissedilen şişkinlik, ağrı, geğirme, huzursuzluk, bulantı, kusma, erken doyma gibi şikayetlerin tekrarlayan veya kalıcı olarak görülmesi şeklinde tanımlanabilir. Dispeptik şikayetlerle başvuran hastalara yapılan endoskopi ve diğer tetkiklerde etiyolojik bir neden saptanırsa organik dispepsi; şikayetleri açıklayacak herhangi bir patolojinin bulunmaması durumunda ise fonksiyonel dispepsi tanısı konulur. Dispepsiye sebep olan organik nedenler arasında ise en başta gelen etyoloji peptik ülserdir, bunu reflü özefajit takip etmektetir. Gastrointestinal sistemin kanserleri ise üçüncü sırada yeralmıştır. Dispepsi nedenleri arasında yer alan H. Pylori, antral gastrit, kronik atrofik gastrit, otoimmun gastrit ve çölyak hastalığı gibi hastalıklar demir ve vitamin B12 emilimini bozarak demir eksikliği anemisine ve vitamin B12 eksikliğine neden olabilmektetir. Demir eksikliği anemisi (DEA) toplumda sık karşılaşılan bir sağlık sorunudur. DEA etyolojisinde yer alan çok sayıda faktörden en başta gelenleri besinlerle yeterince demir alınamamasıdır, Gastrointestinal sistemden emilim bozukluğu ve kronik kanamalar ile artan kayıplardır. Bir çok gastrointestinal hastalıklar farklı mekanizmalar ile DEA'ya neden olabilmektedir.DEA; halsizlik, efor kısıtlaması, konsantrasyon güçlükleri ve bilişsel fonksiyonlarda bozukluklara yol açarak ciddi morbidite ve iş gücü kaybına sebep olmakta ve hem bireyde hem de toplumsal psikolojik, sosyal ve ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Bu nedenle, bu şikayetlerle gelenler başta olmak üzere demir metabolizmasının içerisinde yer alan sistemlere ait yakınmaların hepsinde vücudun demir durumunun değerlendirmesi kritik öneme sahiptir.Etkili ve iyi tolere edilen parenteral ve enteral demir preparatlarının mevcudiyeti nedeniyle DEA' nın tedavisi için seçenek yelpazesi artarken, gastrointestinal rahatsızlığı olan hastalarda DEA tedavisindeki sıkıntılar halen devam etmektedir.Gebelikte de demir eksikliği anemisi sık görülen sorunlardandır ve prematür doğum, düşük doğum ağırlığı ve perinatal mortalite ile ilişkili bulunmuştur. Hamile kadınların neredeyse %40'ında demir depoları yetersizdir . Annenin ve fetüsün iyilik hali ve sağlıklı bir gebelik için gerekli olan 1000 mg demirin sadece besinsel yolla sağlanabilmesi mümkün değildir. Birinci trimesterde 0,8 mg/gün olan demir ihtiyacı, 2 ve 3. Trimesterde 6,3 mg/gündür ve gebelere demir depolarının durumuna göre ek demir desteği gerekir. Gebelikte demir eksikliği anemisinin ortaya çıkışını bir çok faktör etkilemektedir.Bu faktörlerden biri de demir emilim kapasitesidir (gastrointestinal hastalıklar, paraziter enfeksiyonlar vs), Çalışmamızda farklı GİS patoloji sonuçlarının anemi etyolojisi ve tedavisine yansıması, bu süreçte farklı tanıların ve tedaviye yanıtın analizi yapıldı.Gereç ve Yöntem:Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları Polikliniği'ne Eylül 2018 ile Eylül 2019 tarihleri arasında dispepsi şikayetleri ile başvuran 18-65 yaş arasında olan 186 hasta çalışmaya dahil edildi. Klinik, laboratuvar ve endoskopik bulguları önceden hazırlanmış bir forma kaydedildi. Elde edilen kohort içerisinde sadece dispepsi şikayetleri (bulantı, kusma, mide ağrısı, reflü ve s.) olanlar birinci grupta, dispepsi şikayetleri ile geldiğinde demir eksikliği anemisi de tespit edilenler ise ikinci grupta yer aldı.Bulgular: Çalışmamızda 56'sı erkek ve 130'u kadın toplan 186 hasta kriterleri karşıladığı için analiz edildi.118 (%63,4) hasta sadece dispepsi şikayetleri olan grupta, 68 (%36,6) hasta ise dispepsi şikayetleri ile birlikte demir eksikliği anemisi de tespit edilen grupta yer aldı. Dispepsi şikayeti ile gelen ama anemisi olmayan hastalarda , dispepsiye yönelik tedavi öncesi ve sonrasında vitamin B12 düzeyi dağılımları istatiksel olarak anlamlı şekilde farklı saptandı.Dispepsi ve aneminin birlikte olduğu ikinci gruptaki hastalarda ise etyolojiye yönelik tedavi öncesi ve sonrasında baktığımız multipl parametrelerin içerisinde hemoglobulin, hematokrit, demir, TDBK, transferrin saturasyonu, ferritin, vitamin B12, folik Asit düzeyleri dağılımları istatiksel olarakanlamlı şekilde farklı saptandı.Sonuç:Dispepsı yakınması ile başvuran ve kılavuzlar ışığında üst GİS endoskopisi yapılan hastalarda, işlem öncesi ve sonrası saptanan anemi etyolojisi için biyopsi, helikobakter pylori ve çölyak tarama tetkikleri planı yapılmasında çalışmamız yol gösterici olacaktır.Anahtar Kelimeler: dispepsi, demir eksikliği anemisi, endoskopi

Introduction-Aim: Dyspepsia is a term that describes abdominal pain , discomfort, bloating, swelling, belching, restlessness, nausea, vomiting, early satiation as recurrent or continuous.If an etiological cause is found on endoscopy or other tests performed for patients presenting with dyspeptic complaints, diagnosis isorganic dyspepsia;If there is no pathology to explain the complaints, diagnosis is functional dyspepsia. The most common cause of organic dyspepsia is peptic ulcus, reflux oesophagitis, malignant diseses of gut respectively. Diseases such as H. pylori, antral gastritis, chronic atrophic gastritis, autoimmune gastritis and celiac disease, which are among the causes of dyspepsia, can impair iron and vitamin B12 absorption and cause iron deficiency anemia and vitamin B12 deficiency. İron deficiency anemia is a frequent public health issue. The most common etiologic factors of IDA iare lack of nutritional iron intake, disturbance of gastrointestinal absorption and chronic bleeding problems. Many gastrointestinal diseases can cause IDA with different mechanisms. IDA; It causes serious morbidity and labor loss by causing weakness, limitation of effort, concentration difficulties and impaired cognitive functions and leads to psychological, social and economic losses in both the individual and the society. Therefore, the evaluation of the body's iron status is critical in all complaints related to the systems involved in iron metabolism. Due to availability of efficient and well tolerated parenteral and enteral iron preparations, the treatment options are various. But difficulties in the treatment of IDA still persists in patients with gastrointestinal disorders. Iron deficiency anemia is also a common problem in pregnancy and has been associated with premature birth, low birth weight and perinatal mortality. Iron storage is deficient in pregnancy up to 40% percent. It is impossible to take required 1000 mg iron necessary for the well-being of mother and fetus for healthy pregnancy. Required iron for first trimester is 0,8 mg/day and 6,3 mg/day for second and third trimester. Pregnant women need additional iron support depending on the status of their iron stores. Many factors affect the occurrence of iron deficiency anemia during pregnancy. Iron absortion capasity is a foctor of many. In our study, the reflections of different GIS pathology results on the etiology and treatment of anemia, different diagnoses and response to treatment were analyzed.Materials and Methods: 186 patients aged between18 and 65 years who came to the Bakırköy Dr Sadi Konuk Hospital internal medicine out patient clinic with dyspepsia between September 2018 and September 2019 were included in the study. Clinical, laboratory and endoscopic findings were recorded on a prepared form. Only those who had dyspeptic complaints were grouped as fist group and iron deficient patients were grouped as second group.Results: In our study, 186 patients (56 males and 130 females) were analyzed. 118 patients (63,4%) were in the group with dyspepsia only and 68 (36,6%) were in the group with dyspepsia and iron deficiency anemia. In patients who presented with only dyspepsia , the distribution of vitamin B12 levels before and after treatment for dyspepsia was statistically significant. In the second group of patients with dyspepsia and anemia, hemoglobulin, hematocrit, iron, TIBC, transferrin saturation, ferritin, vitamin B12, folic acid levels were significantly different among the multiple parameters we examined before and after treatment for etiology. Conclusion: Our study will be guiding in the planning of biopsy, helicobacter pylori and celiac screening tests for the etiology of anemia in patients with dyspepsia who underwent upper GIS endoscopy.Key Words: dispepsia, iron deficiency, endoscopy