Psikiyatrik hastaların eşlerinin psikososyal güçlüklerinin ve stresle baş etme yollarının incelenmesi

Abstract

57 V-ÖZET Araştırına psikiyatrik bozukluğu olan bireylere en yakın ilişkide olduğu düşünülen eşlerin psikososyal güçlüklerini ve başetme yöntemlerini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Araştırma Gülhane Askeri Tıp Akademisi Eğitim Hastanesi Psikiyatri ABD Kliniği Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Psikiyatri ABD Kliniğinde yapılmıştır. Bu hastanelerin psikiyatri kliniklerine 1995 yılı içinde başvuran hastaların eşleri araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Örneklem grubunu, en az 6 aydan beri eşi hasta olan, son 6 aydır eşi ile aynı evde yaşayan ve en az ilkokul mezunu olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 43 eş oluşturmuştur. Araştırmada veriler, 53 maddeden oluşan ve 5 alt ölçeği olan Kısa Semptom Envanteri, 30 maddeden oluşan ve yine 5 alt ölçeği olan Stresle Başaçıkma Tarzları ölçeği ve eşlerin güçlük alanlarını kapsayan veri toplama formunun uygulanması ile toplanmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde yüzdelikler, ki-kare, Man-Whitney U Testi ve ortalamalar kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar şunlardır; Eşlerden birinin psikiyatrik bozukluğunun olması diğer eşin rol ve sorumluluklarında değişikliklere neden olurken, eşin psikolojik ve fizyolojik sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Erkek eşler ve kadınlar da rol değişimleri geleneksel cinsiyet rollerine uygundur. Çocuğu olan ailelerde hastalığın çocukların davranışları üzerinde olumsuz etkileri olduğu görülmektedir. Hasta eşin bakımını çoğunlukla sağlıklı eş üstlenmektedir ve kadınlar erkeklere göre daha az yardım almaktadır.Eşlerin birçoğu sosyal aktivite ve arkadaş ilişkilerinde azalma olduğunu ifade etmektedir. Eşlerin gereksinim duyduğu destek türü genel olarak duygusal destektir. Kısa Semptom Envanterinde, alt ölçeklerden sadece depresyon skalasında ortalama 1.00'in üzerindedir ve kadınlar erkeklere göre daha yüksek depresyon semptomu göstermektedir. Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeğinde, eşlerin çoğunun `kendine güvenli yaklaşım` içinde olduğu görülmektedir. Araştırmada bu sonuçlar doğrultusunda çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

58 SUMMARY This research has been planned for the purpose of studying the experiences and coping pattern of the spouses of the mentally ill person. Sampling of the research has been based on 43 spouses, who are currently married with a mentally ill person. The research was placed in Psychiatry Clinics of Gûlhane Military Medical Academy and University of Ankara. Data was obtained from Brief Symptom Inventory, Coping Patterns Scale and The Data Assesment Form that was arranged by the researcher. In the assesment of data, percentage, chi-square, means and Man- Whitney U test have been applied. In the research, physical and emotional costs of caring are examined. The burdens of caring for a patient at home considerable. In married couples, chronic illness in one partner can result in increased responsibilities for the spouse and lead to spouse burnout. In the research, it has been determined that, healthy spouses have experienced a lot of role changes and these rol changes have been fitting to the traditional gender role characters. Results indicate that husbands were less likely than wives to help their sick spouses with household tasks and husbands who helped were more likely to have other helpers, whereas wives tended to be sole caregivers. Most of the spouses have expressed that their social activities level was lessened by the illness. Wives have tended to have higher score on the Brief Symptom Inventory. In the direction of such findings of the research, various recommendation were made for the future researchs.