Kanser kemoterapisi alan hastalarda oral komplikasyonların önlenmesinde bir oral bakım protokolünün etkisinin incelenmesi

Abstract

VI.OZET Araştırma, kanser kemoterapisi alan akut lösemili hastalarda oral komplikasyonları önlemek amacıyla, oral hijyenin sağlanmasında ; dişlerin yumuşak bir diş fırçası ile fırçalanarak mekanik temizliğin yapılması ve steril serum fizyolojik, klorheksidin glukonat ve mycostatin oral süspansiyon ile ağzın çalkalanmasını içeren oral bakım protokolünün etkisini incelemek ve klinikte uygulanan protokol ile karşılaştırmak amacıyla deneysel olarak planlanmıştır. Araştırma; Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hematoloji Bilim Dalı Kliniğinde yapılmıştır.Hematoloji kliniğine yatan ve kemoterapi alması planlanan akut lösemili hastalar, araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Ömeklem grubunu; akut lösemi tanısı ile kliniğe yatırılarak kemoterapi alan, çalışmaya katılmayı kabul eden, periodontal hastalığı olmayan, kemoterapi başlamadan önce oral kaviteden alınan kültürlerinde kandida yönünden üreme olmayan, kendi kendine oral bakım verebilecek durumda olan ve total protezi olmayan 15 hasta oluşturmuştur. Araştırmada veriler ; veri toplama formu ve ağız değerlendirme rehberi kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen verilerin değerlenmesinde, Mann Whitney U testi ve Fisher's Kesin Ki-Kare testi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen başlıca sonuçlar şunlardır: Deney ve kontrol grubu hastaların büyük bir oranının kemoterapi almadan önce sorunlu dişe sahip oldukları ve yine büyük bir oranında da tedavi sırasında ve sonrasında oral kandidiyazis geliştiği saptanmıştır.Oral kandidiyazis ve oral komplikasyon görülmesi deney grubu hastalarında, kontrol grubu hastalarına oranla daha düşük bulunurken, bu fark istatistiksel olaral anlamlılık göstermemiştir. Deney grubundaki hastalarda mukozit, stomatit gelişmesi ve dental plak birikimi, anlamlı derecede düşük bulunmuş ve uygulanan protokolün mukoz membranın korunması ve dental plak birikimi üzerine daha etkin olduğu saptanmıştı r.Ağız kuruluğu ve dişetine ait problemler gelişmesi açısından uygulanan protokoller arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır. 46

SUMMARY This study was planned experimentally to inspect the effect of protocol of oral care to prevent the oral complications in patients taking cancer chemotherapy and maintaining oral hygiene, including rinsing of mouth with mycostatin oral solution, chlorhexidine glyconate and sterile saline solution; brushing the teeth with a smooth toothbrush for mechanical cleaning; and to compare with protocol being used in clinic. This study was done in GATA Hematology Clinic. The patients, hospitalized in hematology clinic and, the patients with leukemia that planned to take chemotherapy were included. The experiment group was composed of 15 hospitalized chemotherapy patients who did not have periodontal illness and total prosthesis, had a clean cavity culture for Candida, could be able to do oral care themselves, and agreed to take place in this study. In this study, data were collected by using data collection form and oral evaluation form. Mann Whitney U test and Fisher's Chi-square test were used for evaluation of data collected. The results are as followed: In experiment and control group patients a great majority had problem with theirs teethes before chemotherapy in addition a great majority experienced oral candidacies during and after therapy. According to oral candidacy's morbidity there is no statistically significant difference between the two groups. Oral complications were to be lesser in experiment group patients, but this difference was not statistically significant. Mucositis, stomatitis and dental plaque collection in experimental group were found to be significantly low, and the used protocol was found to be more effective on mucous membrane and dental plaque collection. Between the protocols used for xerostomia and gum problems, no significant difference was found. 47