Beyin damar hastalığı olan hastalarda baş yüksekliğinin ve trakeal aspirasyonun beyin kan akımına etkisi

Abstract

ÖZET Araştırma strok tanısı konulan hastalarda farklı baş yükseklik açılarında ve trakeal aspirasyon işlemi sırasında beyin kan akımında meydana gelen değişiklikleri Transkranyal Doppler Cihazı (TCD) ile saptayarak bu hastalara en uygun baş yüksekliğini ve bu hastalarda aspirasyonun hangi baş yükseklik derecesinde yapılması gerektiğini belirlemek amacıyla planlanmıştır. Araştırmanın vaka grubu GATA Nöroloji kliniğinde Ekim 2002-Ağustos 2003 tarihleri arasında strok tanısı ile kliniğe yatan ve araştırma koşullarına uyan 30 hastadan, kontrol grubu da 30 sağlıklı bireyden oluşmuştur. Aspirasyon uygulaması sırasında ölçüm sadece 6 hastada yapılabilmiştir. Araştırmanın verileri TCD cihazı ile ölçüm yapılarak elde edilmiştir. Orta serebral arter (OS A) kan akım hızı ölçümleri 0,15,30,45 ve 60 derece baş yükseklik açılarında yapılmıştır. Baş yükseklikleri gonyometre ile ölçülmüştür. Aspirasyon işlemi sırasında ölçüm 15 ve 30 derecede olmak üzere 2 kez yapılmıştır.Gruplar arası karşılaştırmalar için Leveene analizi yapılmış, normal dağılıma uyan değerler için t-test, uymayan değerler için Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Bağımlı grupların karşılaştırılmasında Wilcoxson Sign Ranks testinden yararlanılmıştır. Kontrol ve çalışma grubunda baş yüksekliği arttıkça OSA kan akım hızında azalma meydana geldiği görülmüştür. Alt grup analizleri yapıldığında baş yüksekliğinin artması ile beyin kan akım hızındaki azalmanın cinsiyet ve strok tipi açısından anlamlı olmadığı görülmüştür. Lezyonun bulunduğu tarafta OSA kan akımı daha hızlı olmakla birlikte bu durum istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bulunmamıştır. Trakeal aspirasyon sırasında lezyonun olduğu tarafta kan akım hızı azalmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda hastaların genel durumu değerlendirildikten sonra beyin kan akım hızını arttırmak için baş yüksekliği 30 dereceden aşağıda olacak şekilde yatırılması önerilmiştir. 72

SUMMARY The study was planned to determine the most appropriate head elevation for the patients by finding the changes in the cerebral blood flow via Transcranial Doppler instrument (TCD) at different head elevation angles of the patients with stroke and during the tracheal suction, and to determine at which head elevation degree the suction of the patients has to be done. While the case group of the study has included 30 patients who were hospitalised with stroke diagnosis between October 2002 and August 2003 in GMMA Department of Neurology and who were in compliance with the study conditions, the control group consisted of 30 healthy people. During the suction, the measure was only done in 6 patients. The data of the study was collected through the estimation via TCD instrument. Middle Cerebral Artery (MCA) blood flow velocity was estimated at head elevation degrees of 0, 15, 30, 45 and 60. The head elevations were estimated by goniometer. During the suction, the estimation was made 2 times as one at 15 degree and the other at 30 degree. For comparison between the groups, Leveene analysis has been carried out, and for the values in conformity with the normal ranking t-test has been applied and for the non-conforming values Mann Whitney U test has been used. Wilcoxson Sign Ranks test has been utilized when comparing the dependent/related groups. It has been realized that the more the head elevation is, the less the MCA blood flow velocity occurs in control and case groups. When the sub-group analysis is made, it has been detected that the increase of the head elevation and so the decrease in the cerebral blood flow velocity are not expressive from the point of sex and the type of the stroke. Even though the MCA blood flow velocity is higher at the side with lesion, this situation is not considered as important statistically. During the tracheal suction, the blood flow velocity decreased at lesion-side. After the evaluation of the patients' general state in line with the study results, it has been advised to lay down the patient with head elevation lower than 30 degree so as to increase the cerebral blood flow velocity. 73