Çocukluk çağında HBV enfeksiyonu dışındaki aminotransferaz yüksekliklerinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Aminotransferaz yükseklikleri çocukluk çağında sık rastlanan ve uzun süreli izlem gerektirebilen bir tablodur. Preoperatif veya rastlantısal olarak asemptomatik bir çocukta ALT / AST yüksekliklerine rastlanabildiği gibi birçok sistemik hastalıkta farklı semptomlarla birlikte aminotransferaz enzimleri de yükselebilmektedir. ALT / AST yüksekliklerinin etiyolojik nedenleri erişkin yaş grubunda çeşitli çalışmalarda araştırılmıştır. Pediatrik yaş grubunda ise bazı spesifik hastalıklarda tesbit edilen aminotransferaz yüksekliklerini bildiren çalışmalar vardır. Ülkemizde pediatrik yaş grubunda hipertransaminazemiye yol açabilecek en sık nedenleri saptamak, saptanan bu nedenleri basit fizik muayene ve laboratuar tetkikleri ile karşılaştırabilmek amacıyla SSK Ankara Çocuk Hastalıkları Eğitim Hastanesi Pediatrik Gastroenteroloji Ünitesinde takip edilen, yaşları 3 ay - 16 yıl arasında değişen, 8 ay - 26 aydır izlenen, 69 kız, 84 erkek, toplam 153 vaka retrospektif olarak değerlendirildi. Öykü, fizik muayene ve gerekli görülen noninvaziv ve invaziv laboratuar tetkikleri hastanemizde ve değişik merkezlerde yapıldı. Çalışmaya dahil edilen 153 vaka üç gruba ayrıldı. Etiyolojisinde karaciğer patolojileri ön planda olanlar grup l'i (48 vaka), sistemik - metabolik nedenler ön planda olanlar grup II 'yi (44 vaka), enzim yükseklikleri izlem sırasında düzelenler grup lll'ü (61 vaka) oluşturdu. Grupların yaş ortalamaları birbirlerinden farklı değildi. Hepatomegali, splenomegali, ALT, AST, albumin, direkt bilirubin, protrombin zamanı parametreleri kullanılarak gruplar değerlendirildi. 40Hepatomegali grup l'de %68.1 vakada, grup ll'de %65.9 vakada, grup lll'de %37.7 vakada saptandı. Splenomegali grup l'de %46.8 vakada, grup ll'de %34.1 vakada, grup lll'de %27.9 vakada saptandı. Splenomegali açısından gruplar arasında istatistiksel fark yoktu. ALT, AST, albumin, direkt bilirubin ve protrombin zamanı açısından gruplar istatistiksel olarak karşılaştırıldı. Grup I ile grup II arasında ALT, AST, albumin, DB değerleri farklı bulunurken, PT değeri farklılık göstermedi. Grup I ile grup III arasında da AST, albumin, DB, PT değerleri farklıyken, ALT değeri farklı bulunmadı. Grup II ile grup III arasında ise bu parametrelerden hiçbirisinde farklılık bulunmadı. Sonuç olarak karaciğer hastalıklarının sistemik-metabolik nedenlerden ayırımında hepatomegali olması, ALT, AST, DB, albumin değerlerinde bozukluk tespit edilmesi önemli bulundu. Karaciğer hastalıklarının spontan düzelen nedenlerden ayırımında ise hepatomegali yanında AST, DB, PT, albumin değerlerinde bozukluk saptanması yol gösterici olabilir. PT değeri sistemik metabolik nedenlerle karaciğer hastalıklarına bağlı enzim yüksekliklerini ayırmada, ALT değeri ise karaciğer hastalıkları ile spontan düzelen nedenleri ayırmada önemli bulunmadı. Sonuçlarımız enzim yüksekliği nedeniyle araştırılan vakalara genel yaklaşım yönünden önemli olabilir. Aminotransferaz yüksekliklerinde bizim vakalanmızdaki gibi çok farklı nedenler ve klinik tablolar olabileceğinden her vaka genel yaklaşımlar içinde kendine özgü değerlendirilmelidir. 41