Subakut/kronik inmeli hastalarda kompleks bölgesel ağrı sendromu tip 1 tedavisinde kontrast banyo ve ultrason tedavisinin etkinliğinin karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Subakut/kronik inmeli hastalarda kompleks bölgesel ağrı sendromu tip 1 tedavisinde konvansiyonel rehabilitasyon programına ek olarak uygulanan fizik tedavi ajanlarından kontrast banyo (KB) ve kesikli su içi ultrason (US) tedavisinin ağrı, KBAS kliniği ve üst ekstremite fonksiyonları üzerine etkisinin karşılaştırılmaktır.Gereç ve Yöntem: Sağlık Bilimleri Üniversitesi İstanbul Fizik Tedavi Rehabilitasyon Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Fizik Tedavi Rehabilitasyon Kliniği'nde Ocak 2017-Ocak 2018 tarihleri arasında yatarak tedavi gören hastalardan inme sonrası KBAS tip 1 tanısı alan hastalar retrospektif olarak incelendi. İlk kez iskemik veya hemorajik inme geçiren, olay tarihi üzerinden en az 1.5 ay geçen, üst ekstremitede modifiye Budapeşte kriterlerine göre KBAS tip 1 tanısı konan, Brunnstrom üst ekstremitesi evre 1-5 olan ve 40-80 yaş arası olan hastalar çalışmaya dahil edildi. Dahil edilme kriterlerine uyan 20 hastanın 10'u konvansiyonel rehabilitasyon programına ek olarak 15 gün süreyle KB ve 10'u da 15 seans kesikli su içi US tedavisi almıştı. Hastaların demografik verileri ile birlikte başlangıç, tedavi bitimi ve tedavi bitiminden 1 ay sonraki Vizüel Analog Skalası (VAS), Brunnstrom evrelemesi, Modifiye Ashworth Skalası (MAS), KBAS klinik özellikleri (ödem, trofik değişiklikler, asimetrik terleme, ısı farkı, renk değişikliği, hiperaljezi, allodini), üst ekstremite eklem hareket açıklığı (EHA) ve Fugl-Meyer üst ekstremite sensorimotor değerlendirme ölçeği incelendi.Bulgular: KBAS klinik bulgularından ödem, trofik değişiklikler, ısı farkı, renk değişikliği, asimetrik terleme, hiperaljezi ve allodini değerlendirildiğinde iki grup arasında tedavi öncesi (TÖ), 1. kontrol ve 2. kontrollerde istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmadı (p>0,025). Fakat spontan ağrı ve hareket ağrısı üzerine iki tedavi yöntemi de eşit düzeyde etkili bulunmuştur (p<0,025). US grubunda Fugl-Meyer ölçeğinin el değerlendirmesi dışında her iki grupta Fugl-Meyer ölçeğinde istatistiksel anlamlı değişiklik saptanmadı. Brunnstrom ve MAS değerlendirildiğinde grup içi kıyaslamalarda anlamlı bir değişim ve kontrollerde iki grup kıyaslandığında anlamlı farklılık saptanmadı. EHA açısından KB grubunda MKF-pasif ekstansiyon ve dirsek-pasif fleksiyon EHA'da ve US grubunda omuz-aktif fleksiyon EHA'da istatistiksel anlamlı düzelme saptandı.Sonuç: KBAS klinik bulgularından spontan ağrı ve hareket ağrısı üzerine iki tedavi yöntemi de eşit düzeyde etkili bulunduğu için KBAS tedavisinde su içi kesikli US'yi KBAS tedavisinde altın standart sayılan KB'ye iyi bir alternatif olarak sunuyoruz.

Objective: We aim to investigate the efficacy of contrast bath (CB) and underwater pulsed ultrasound (US) therapy in terms of pain, other clinical features of complex regional pain syndrome (CRPS) and upper limb functions in patients with post-stroke CRPS type 1.Method and Material: Post-stroke patients who were diagnosed with CRPS type 1 and treated in Istanbul Physical Medicine and Rehabilitation Research and Training Hospital's inpatient clinic between January 2017-January 2018 were retrospectively scanned through their medical records. Inclusion criteria were as follows: First-time ischemic or hemorrhagic stroke survivors, being 40-80 years old, stroke course over 1.5 months, clinically diagnosed CRPS type 1 in the ipsilateral upper extremity and Brunnstrom upper extremity recovery stage 1 to 5. Among the 20 patients that enrolled in the study, 10 patients had received 15 sessions of CB whereas the other 10 patients had received 15 sessions of underwater pulsed US therapy. All patients had the same conventional rehabilitation program. Records that were kept before the initiation of the treatments, at the end of the treatments and 1 month after the cessation of treatments were obtained. All three of these records were inspected for Visual Analog Scale (VAS), clinical features of CRPS such as edema, trophic changes, asymmetrical sweating, difference in temperature and color, hyperalgesia, allodynia; upper extremity range of motion (ROM) and Fugl-Meyer sensorimotor assessment of upper extremity. Results: Among the clinical features of CRPS; in terms of edema, trophic changes, asymmetrical sweating, difference in temperature and color, hyperalgesia and allodynia, there was no statistically significant difference between two groups in any of the three evaluations (p>0,025). However, both treatments were found to be equally effective on spontaneous and activity-induced pain (p<0,025). In both groups, there was no statistically significant difference in Fugl-Meyer sensorimotor assessment except the hand subdivision in ultrasound group. In terms of Brunnstrom recovery stages and MAS, there was no statistically significant difference at in-group comparisons and between two groups in follow-ups. Regarding ROM, there was statistically significant improvement in metacarpophalangeal joint-passive extension and elbow-passive flexion in CB group and shoulder-active flexion in US group. Conclusion: Since both of the physical therapy modalities were found to be equally effective on spontaneous and activity-induced pain in CRPS type 1 patients, underwater ultrasound therapy may be a reasonable alternative to contrast bath.