Düzeltici rinolojik müdahelelerin rinojenik baş ağrısı üzerine etkileri

Abstract

11. GiRİŞ VE AMAÇBas ağrısı, çok genis bir etiyoloji yelpazesine sahip olduğu için birçokkliniğin ilgi alanına girmektedir. Altta yatan birçok lokal ya da sistemik hastalığınbelirtisi olabilmektedir. Kronik tekrarlayan bas ağrısı, çoğu zaman, hastanın hekimebasvurmasının tek sebebidir1. Kanada'da yapılan bir çalısmada toplumun % 59'ununhayatının bir döneminde bas ağrısından sikayetçi olduğu gösterilmistir2. Bas ağrısıdünyanın her yerinde insanlığın yasamıs olduğu bir deneyimdir. Ömür boyunca basağrı insidansı en az %90 olarak tanımlanmıstır. Amerikada yapılan çalısmada bir yıliçinde en az bir kez siddetli bas ağrısı oranı %50 olarak saptanmıstır. 3. KBBpolikliniğine basvuran hastaların %56'sında, esas basvuru sikayeti olarak bas ağrısısaptanmıstır4.Bas ağrısı sikayeti, kulak burun boğaz polikliniklerine sıklıkla basvuru sebebiolmaktadır5. Kulak burun boğaz kliniğine konsülte eden hekimler ve hastalartarafından etiyolojide sinonazal patolojilerin büyük oranda bulunduğunainanılmaktadır. Sanıldığının aksine bas ağrılarının ancak %8–10 oranında sinonazalkaynaklı olduğu bilinmektedir6. Bu hastaların değerlendirilmesinde esas zorluk,primer sikayeti bas ağrısı olan ancak bas ağrısına yol açacak sinüs hastalığı veyabaska bir neden tespit edilemeyen hastalarda ortaya çıkmaktadır. Bu tür hastalarda,mevcut anatomik varyasyonların ağrıya neden olabileceği hatırlanmalıdır7,8.Hipocrat'dan beri kronik bas ağrısında, sinonazal trakt hastalıkları veanormalliklerinin potansiyel tetik noktaları olusturduğu düsünülmektedir.Endoskopik ve radyolojik görüntüleme yöntemlerinin gelismesi ile öncedentanımlanamayan potansiyel tetik noktaları değerlendirilmistir. Septal deviasyon,septal supur, konka hipertrofisi, nazal kavitenin kontakt noktaları, konka bülloza, devetmoid bulla, pnömatize süperior konka, özellikle posterior sinüs grubunun izoleenfeksiyonu, düsünülen tetik noktalarıdır9.Rinojenik bas ağrısı için multidisipliner yaklasım gereklidir. Bas ağrısı ilebasvuran ve paranazal sinüste inflamatuar bulgu olmayan hasta nörolog, oftalmolog,dis hekimi ve diğer ilgili branslara bas ağrısının diğer sebepleri için danısılmalıdır.2Diğer patolojik bulgular varlığında intranazal mukozal temas noktalarıdeğerlendirilmelidir10.Bu çalısmadaki amacımız; kronik bas ağrısı bulunan hastalarda, ağrınınlokalizasyonunu, mukozal temas noktalarını, sinonazal bölgedeki anatomikvaryasyonları, mukozal patolojinin insidansını belirlemek ve yapılan düzelticioperasyonun bas ağrısının siddeti ve görüldüğü lokalizasyondaki azalma oranıüzerine etkileri arastırmaktır. Ayrıca hasta seçimi, tedavi endikasyonları, uygulanangirisimler ve tedavi sonuçları değerlendirmek amaçlar arasındadır.

Objective: In this study, the localization of the headache, mucosalcontact points, sinonasal anatomic variations and the incidence ofmucosal abnormalities were determined in patients with rhinogenicheadache, and the efficacy of the corrective surgery on the severity ofthe headache and the rate of improvement on that localization wereinvestigated.Study Design: Conducted in a prospective manner.Level of Evidence: Level 2b.Methods: Sixty-five patients who were admitted with sinonasalsymptoms and headache and had septoplasty, endoscopic sinussurgery, or surgical procedures involving the nasal turbinates wereincluded in this study. The quality and the severity of the headachewere investigated preoperatively as well as in the 3rd and 12thpostoperative months.Results: Headache was most frequently localized the frontal region.The mucosal contact points were most frequently localized betweenthe nasal septum and the middle or inferior turbinates. Differencesbetween preoperative headache and headache in postoperative 3rdmonth and postoperative 12th month were statistically significant(P G 0.05). Improvement in headache after surgery was statisticallysignificant in cases with Haller cell and paradoxical middle turbinateand in patients with contact points between the nasal septum and themiddle or inferior turbinates (P G 0.05).Conclusions: We have shown the importance of surgery in thetreatment of rhinogenic headache.We have also shown the reliabilityof the decongestion test for determining the indication for surgery.We suggest that the rhinologic surgery may have a great contributionto the treatment of headache.