Romatoid artritli hastalarda kardiyovasküler risk parametrelerinden aortik elastisite ve karotis intima media kalınlığının serum osteoprotegerin düzeyi ve klinik bulgularla ilişkisi

Abstract

Romatoid Artritli Hastalarda Kardiyovasküler Risk Parametrelerinden Aortik Elastisite ve Karotis İntima Media Kalınlığının Serum Osteoprotegerin Düzeyi ve Klinik Bulgularla İlişkisiRomatoid artrit (RA), toplumun yaklaşık olarak %0,5-1'ini etkileyen kronik inflamatuvar bir hastalıktır. Kardiyovasküler morbidite ve mortalitenin RA'da artmış olduğu yapılan çalışmalarda gösterilmiştir. Karotis intima-media kalınlığı (KIMK) ölçümü kardiyovasküler olaylar açısından güçlü bir belirteçtir ve sıklıkla artmış kardiyovasküler risk taraması için kullanılmaktadır. Arteriyel sistemin kompliyansındaki azalma, yani arteriyel stiffness (katılık), sonucunda kardiyak iş gücü artmaktadır. Aortik stiffness'ın kardiyovasküler risk açısından bağımsız bir risk faktörü olduğu gösterilmiştir. Osteoprotegerin (OPG), tümör nekrozis faktör reseptör ailesinin bir üyesidir ve seviyeleri RA'lı hastalarda sağlıklı kontrollere göre anlamlı şekilde yükselmektedir. Çalışmamızda bu faktörlerin RA'lı hastalarımızda klinik bulgularla ve birbirleriyle olan ilişkilerini araştırmayı amaçladık. Çalışmamıza romatoloji polikliniğimizde takipli, en az bir yıllık RA tanısı olan, 18-60 yaşları arasında, diyabetes mellitus, hipertansiyon, hiperlipidemi ve obezite gibi primer kardiyovasküler risk faktörleri olmayan, 60 hasta ve sağlıklı 30 kontrol grubu olgusu alındı. Gruplar arasında demografik özellikler açısından bir farklılık yoktu. Hasta ve kontrol grubu olgularında ateroskleroz ve kardiyovasküler risk belirteçlerinden olan KIMK ve aortik stiffness ölçümleri yapıldı. OPG düzeyleri RayBio human OPG elisa kiti kullanılarak tespit edildi. Hasta grubu olgularında RF ve anti-CCP düzeylerine bakıldı, PA el grafilerinde erozyon varlığı değerlendirildi. Hastalık aktivasyonu ölçütleri olarak DAS28, ESH ve CRP düzeyleri kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesi sonucunda hasta grubunda OPG düzeyi, KIMK (en kalın yeri ve ortalaması) kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek saptandı (sırasıyla p<0,001, p<0,001 ve p=0,007). Aortik stiffness değeri de hasta grubunda kontrol grubuna göre yüksek olmakla birlikte istatistiksel olarak anlamlı farklılığa ulaşmadı (p=0,114). Romatoid artritli hastalarda kardiyovasküler risk göstergelerinden kabul edilen KIMK ve aortik stiffness ölçümleri de birbirleriyle anlamlı korele bulundu (p=0,024). Hasta grubunda yaş, OPG düzeyi ve KIMK ile anlamlı pozitif korelasyon göstermiş, aortik stiffnessla da korele bulunmuş, ancak anlamlılık sınırına ulaşmamıştır (p=0,040). Yine RA'lı hastalarda erkeklerde aortik stiffness değerleri anlamlı biçimde kadınlardan yüksek bulundu. Bu veriler RA'lı hastalarda yaş arttıkça ve erkek cinsiyette kardiyovasküler riskte artış olduğunu bize göstermiştir. Çalışmamız sonucunda literatür bilgileriyle de uyumlu olarak RA'nın kardiyovasküler olaylarla ilişkili bir risk faktörü olduğunu vurgulamaktayız. Daha geniş olgu sayılı çalışmalarda baktığımız diğer değişkenler arasında da istatistiksel anlam kazanan sonuçlar elde edilebileceğini düşünmekteyiz. Anahtar Kelimeler: Romatoid artrit, osteoprotegerin, aortik stiffness

The Relationship of Aortic Stiffness and Carotid İntima-Media Thickness, Which are Cardiovascular Risk Parameters, with Serum Osteoprotegerin Levels and Clinicals Sings in Patients with Rheumatoid ArthritisRheumatoid arthritis (RA) is a chronic inflammatory disease that affects approximately 0,5-1% of total population. It has been shown in many studies that cardiovascular morbidity and mortality is increased in the patients with RA. Measurement of carotid intima-media thickness (CIMT) in an important determinant of cardiovascular events and it is usually used in screening for increased cardiovascular risk. Arterial stiffness, means decreased compliance of arterial system, causes increased cardiac workload. It is showed that aortic stiffness is an independent cardiovascular risk factor. Osteoprotegerin (OPG) is a member of tumor necrosis factor receptor family and the levels of OPG is found to be significantly increased in patients with RA. In our study, we aimed to investigate the relationships of these factors with clinical sings and with each other. In our study, 60 patients with the diagnosis of RA for at least one year who had been followed by our rheumatology outpatient clinics and had no primary cardiovascular risk factors such as diabetes mellitus, hypertension, hyperlipidemia and obesity, and were included in this study. Thirty health participiants constituted the control group. The ages of participants were ranging from 18 to 60 years. No differences were present in demographic features of two groups. CIMT and aortic stiffness measurements which are the markers of the atherosclerosis and cardiovascular risk were performed in patient and control groups. OPG levels were determined using the RayBio human OPG elisa kit. RF and anti-CCP levels were measured also presence of erosions were evaluated with hand radiographs in the patient group. DAS28, ESR and CRP levels were used to determine the disease activation. In statistical analysis, OPG levels and CIMT (the thickest part and mean value) were found to be significantly increased in patient group (p<0,001, p<0,001 ve p=0,007; respectively). Aortic stiffness values were also found to be higher in control group, however, this increase could not reach statistical significance (p=0,114). CIMT and aortic stiffness measuments, which are accepted as indicators of cardiovascular risk for patients with RA, were found to be related to each other (p=0,024). Age showed significant positive correlation with OPG levels and CIMT; it was also correlated with aortic stiffness, however, this correlation couldn't reach statistical significance (p=0,040). Therefore, values related with aortic stiffness were significantly higher in male patients with RA. These datas show us that there is increased risk of cardiovascular events by increased age and male sex. As a result of our study, we notice that RA is a risk factor for cardiovascular events as concordant with literature. We think that statistically significant results can be obtained among other variables in studies with higher number of patients.Key Words: Rheumatoid arthritis, osteoprotegerin, aortic stiffness