Ratlarda iki droglu kemoterapi uygulama protokolünün perioperatif dönemde yara iyileşmesine etkileri

Abstract

ÖZET Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de kadınlarda fazla görülen meme kanserlerinde sık kullanılan kemoterapötik ajanlardan olan siklofosfamid ve adriyamisin kombinasyonunun ratiarda perioperatif dönemde yara iyileşmesine etkileri açısından en uygun kullanım zamanını belirlemeyi amaçlayan deneysel çalışma planladık. Çalışmamızda kemoterapi uygulama günlerine göre rastgele belirlediğimiz 9 ana grup altında toplam 240 adet Spraque-Dawley cinsi, ortalama 262 gr. ağırlığında erkek ratlar kullandık. Her bir ana grupta postoperatif 3., 7., 14. ve 21. günlerde sakrifiye edilerek parametrelerimizi uygulayabileceğimiz sekizer adet rattan oluşan değişik sayıda alt gruplar oluşturduk. Tüm ratlara ketamin anestezisi uygulayarak steril koşullarda dorsal servikotorasik alanlarında cilt, ciltaltı ve pannikulus kamosusu kapsayan 3 cm' lik insizyon gerçekleştirip hemen sonrasında primer sütürasyon uyguladık. Çalışmada planlanan günlerde ratlara intraperitoneal olarak terapötik dozda siklofosfamid ve adriyamisin kombinasyonu,kontrol grubuna da aynı yolla, eşit volümde serum fizyolojik uyguladık. Yara iyileşmesinde kemoterapötik ajanların etkilerini değerlendirebilmek için ağırlık değişim yüzdeleri, hidroksiprolin değerleri, kopma direnci ölçümü ve histopatolojik inceleme olmak üzere dört temel parametre kullandık. Çalışmada elde ettiğimiz verileri Kruskal-Wallis Varyans Analiz Testi ve bu testte farklılıkları anlamlı çıkan gruplar arasında Mann- Whitney U Testi uygulayarak değerlendirdik. Çalışma içindeki bulgularımız her dört parametre içinde benzer sonuçlar verdi. Preoperatif 3., 1., operasyon günü, postoperatif 1. ve 3. günler kemoterapi uygulanan gruplarda kilo kaybı, kopma direnci ve hidroksiprolin düzeylerinde anlamlı düşüş görülürken (pO.001) histopatolojik incelemede inflamatuvar faza ait bulgular saptandı. Preoperatif 7., postoperatif 7. ve 14. günlerde kemoterapi uygulanan ve kemoterapi uygulanmayan kontrol gruplarında ise kilo artımı,kopma direnci ve hidroksiprolin düzeylerin de yara iyileşmesini olumsuz etkilemeyecek oranda nispeten yüksek değerler elde edilirken (p>0.05), histopatolojik olarak kollajen ve fibroblastik aktivitede artış saptadık. Sonuç olarak; bulgularımızın ışığı altında literatürle uyumlu olarak perioperatif dönemde ratlarda yara iyileşmesi açısından en uygun kemoterapi uygulama zamanının preoperatif 7. gün ve öncesi yada postoperatif 7. gün ve sonrası olduğu; bu gruplar arasındaki kemoterapi uygulamalarının riskli olacağı kanısına vardık.

SUMMARY THE EFFECTS OF BI-DRUG CHEMOTHERAPY PROTOCOL ON PERIOPERATIVE WOUND HEALING IN RATS As in the world, in our country we know that breast cancer more common in woman therefore we planned to detect of most effective using time of cyclophosphamide and adriamycin combination on perioperative period wound healing. We used randomized chosen totally 240 Spraque-Dawley male rats divided into 9 groups which their average weight was 262 gr. İn every group, we established various subgroups which consist of eight rats sacrified 3, 7, 14, 21 postoperative days. Intra muscular kethamine used for anesthesia and in steril environment we incised cutaneus, subcutaneus and panniculus carnosus layer 3 cm long at dorsal cervicothorasic region. Incision was closed by primary. Cyclophosphamide and adriamycin combination was injected intraperitoneally at therapeutic dose, at the same time using by same way equal volume %0.9 saline injected in control groups. We used four parameters to assess of effects of chemotherapeutic agents on wound healing which are percentage of weight changing, hidroxyprolin levels, burst strenght and histopathologic findings. We assessed our data by Kruskal- Wallis variance analysis test and Mann- Whitney U test. We got the same results for every four parameters. We detected weight loss, decreasing level of burst strenght and hydroxyprolin when we used chemotherapeutic agent at 3rd, 1st preoperative day, operation day and 1st, 3rd postoperative day. Histologically inflammatory phase findings was observed. We found slightly higher level but no negative effects on wound healing in control group and in group when we used chemotherapeutic agent on 7th preoperative and 7&, 14th postoperative days. Histopathologically we observed an increase collagen and fibroblastic activity. As a result we decided that in accordance with current literature, most appropiate chemotherapeutic agent using time for wound healing in rats were before preoperative 7th day or after 7* postoperative day. 56