Transvajinal ultrasonografi ile polikistik over tanısı konulan infertil olgularda IVF-ICSI tedavi protokollerine metformin eklenmesinin tedavi sonuçlarına olan etkisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmaya Mayıs 2002 ve mayıs 2003 tarihleri arasındaki dönemde Gülhane Askeri Tıp Akademisi ve Askeri Tıp Fakültesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Polikliniği Yardımcı Üreme Teknikleri Ünitesi'ne infertilite şikayetiyle başvuran ve tranvajinal ultrasonografl ile polikistik over tanısı konan 40 olgudan oluşan hasta grubu alındı. PCO tanısı ultrasounda yoğun bir stromal çekirdek etrafında periferik olarak sıralanmış veya Adams ve arkadaşları(2) tarafından önerilen artmış miktardaki stroma içinde dağılmış 2-8mm çaplarında 10 veya daha fazla kistin gösterilmesi ile konuldu. Olguların tamamı düzenli menstruel sikluslara sahipti ve klinik ya da biyokimyasal hiperandrojenizme ait bulguları yoktu. Hirsutizm ve aknesi olanlar.androjen seviyesi yüksek olanlar.LH/FSH değeri 2'den büyük olan, midluteal progesteronu<5ng/ml olan, hiperprolaktinemisi olan ve bazal insulin seviyeleri 20IU/L'den büyük olan, veya glukoz/insulin oranı<4.5 olan bayanlar.Tip II diabeti olanlar.glukoz tolerans bozukluğu olanlar.glukoz metabolizmasını etkilediği bilinen ilaçları kullananlar çalışmaya dahil edilmedi. Sadece ilk kez IVF tedavisi alan 40 yaş altı ve 12IU/L'den az normal erken follikuler faz serum FSH konsantrasyonuna sahip bayanlar çalışmaya dahil edildi. Hastalar ilk IVF veya ICSI siklusundan 8 hafta önce metformin(n=20) veya placebo(n=20) almak için rastgele seçildi. Metformin alan hastalar günde 2 kez P.O. aldılar (Glucophage retard tab. 850 mg Eczacıbaşı) ve ovulasyon induksiyonu süresince metformin tedavisi devam etti. Metformin grubundan 3.kontrol grubundan 2 hasta çeşitli nedenlerle değerlendirme dışında tutuldu. Gruplar arasında demografik ve biyokimyasal parametreler arasında anlamlı farklılık yoktu. IVF prosedürü 20 hastaya uygulandı(metformin grubunda 8(%47.1), kontrol grubunda 12(%66.6) hastaya) ve ICSI prosedürü 15 hastaya uygulandı(metformin grubunda 9(%52. 9), kontrol grubunda 6(%33.3) hastaya). Asiste hatching prosedürü kontrol grubunda 12(%66.6) hastaya.metformin grubunda 8 (%47.1) hastaya uygulandı. Stimülasyon süresi, total FSH dozu, 16 mm den büyük folliküllerin sayısı, tekrar elde edilen oositlerin sayısı, metafaz I ve II oositler, fertilizasyon 49oranlan ve transfer edilen embriyo sayıları gruplar arasında farklı değildi. Kontrol grubundaki 3 hastaya ve metmorfin grubundaki 2 hastaya mild(gradel-ll) ovaryan hiperstimulasyon sendromu(OHSS) tanısı konuldu. Kontrol grubundan 8 bayan (%44.4) gebe kaldı ve bunlardan 7'si (%38.892) canlı doğum yaptı. Metformin grubunda 9 bayan(%52.9) gebe kaldı, bunlardan 2'si kimyasal gebelikti, ve diğer 7 bayanın hepsi(%41.2) canlı doğum yaptı. Gruplar arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark yoktu. Metformin kullanan hastalarda tedaviyi kesecek kadar şiddetli yan etki(örneğin laktik asidozis) izlenmedi. Sonuç olarak, bizim bulgularımız; PCO'lu bayanlarda klinik ve laboratuar hiperandrojenizmin kanıtı, menstruel düzensizlikler(oligo-anovulasyon) ve insulin direnci(glukoz/insülin<4.5) olmadan metforminin IVF sonuçlarını geliştirmeyeceğini göstermiştir. Bu konuda daha geniş serili ve uzun süreli çalışmalara ihtiyaç vardır. 50

SUMMARY Fourty patients who had infertility complaint and were diagnosed as polycystic ovaries by transvaginal ultrasonography at assisted reproduction unit during May 2002 and May 2003 were included in the study. PCO was diagnosed when the ultrasound scan showed 10 or more cysts measuring 2-8 mm in diameter arranged peripherally around a dense core of stroma or scattered through an increased amount of stroma as suggested by Adams et al(2).AII the cases had regular menstrual cycles and there were no clinical or biochemical signs of hyperandrogenism. The women who had any evidence of hirsutism and acne.elevated androgen levels,LH/FSH greater than 2.midluteal progesteron <5ng/ml,hyperprolactinemia,basal insulin levels greater than 20IU/L, glucose/insulin <4.5, having type II diabetes mellitus and impaired glucose tolerance test, drug usage of effecting glucose metabolism were excluded from the study.The cases undergoing IVF treatment for the first time who were less than 40 years of age and who had a normal early follicular phase serum FSH concentration (<12IU/L) were included for the study.The patients were randomized for metformin (n:20) or placebo(n:20) for eight weeks before their first IVF or ICSI cycle. Metformin was planned twice a day (Glucophage 850mg Eczacıbaşı) P.O. and treatment was continued during ovulation induction. Three cases of metformin group.two cases of control group were dropped out of the study.The demographic and biochemical parameters were similar in both groups.lVF procedures were performed for 20 patients(8 patients(47.1%) metformin group and 12 patients (66.6%) control group.) and ICSI procedures were performed for 15 patients(9 patients (52.9%) for metformin group and 6 patients (33.3%) for control group).Assisted hatching procedure was applied to 12 (66.6%) patients in plasebo group and 8(47.1%) patients in metformin group. There were no statistically significant differences between the groups for stimulation duration.total FSH dose.the number of the follicles greater than 16 mm.the number of retrieved oocytes.metaphase I and II oocytes.fertilization ratio,and the number of the transferred embryos.Mild(gradel-ll) ovarian hyperstimulation syndrome was diagnosed in the 3 patients of the control group 51and in 2 patients of the metformin group.ln the control group, 8 women conceived (44.4%) and 7 of them (38.89%) gave live birth. In metformin group, 9 women(52.9%) conceived, 2 were chemical pregnancy.and all the other 7 (41.2%) women gave live birth.There was no statistically significant difference between two groups.There was no severe side effect (e.g.lactic acidozis) related with metformin. Finally.our results indicate that in women with PCO.without clinical and labaratory findings of hyperandrogenism, menstrual irregularities(oligo- anovulation) and insulin resistance(glucose<insulin<4.5), metformin will not improve IVF results. Further studies with more patients and long duration should be done in the future. 52