Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği polikliniklerine başvuran hipertansif hastaların kan basıncı regülasyon durumları ile ağrı kesici kullanım profilleri ve non-steroid anti-iflamatuar ilaç yan etki bilgi düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

Giriş ve Amaç: Hipertansiyon çoğunlukla önlenebilir ve tedaviye duyarlı bir hastalık olmasına rağmen dünya genelinde yeterli kontrol edilemeyen sıklığı giderek artan önemli bir sağlık problemidir. Tedavi kontrolünü etkileyen birçok faktör olduğu bilinmektedir, bunlardan birisi de uzun süreli ve bilinçsiz non-steroid anti-inflamatuar ilaç (NSAİİ) kullanımıdır. Antihipertansif ilaçlarla ağrı kesicilerin etkileşimini ve NSAİİ kullanımı sonrası takipte hipertansiyon gelişimini inceleyen pek çok çalışma bulunmaktadır. Ancak hastaların NSAİİ yan etki bilgi, tutum ve farkındalığı ile ilgili çalışmalar sınırlı sayıdadır. Bu bilgilerden yola çıkarak çalışmamızda hipertansif hastaların kan basıncı regülasyonu ile ağrı kesici kullanım profilleri ve NSAİİ yan etki bilgisi arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır.Yöntem: Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği polikliniklerine başvuran 18 yaş ve üstü hipertansif 257 gönüllü hastaya, 01.07.2017-01.11.2017 tarihleri arasında sosyodemografik veriler, hipertansiyon hastalığının süresi-tedavisi-kontrolü, ağrı kesici kullanım profilleri ve NSAİİ yan etki bilgi düzeyleri ile ilgili sorulardan oluşan bir anket formu yüz yüze görüşülerek uygulanmıştır. Evdeki kan basıncı ortalama değerleri hastaların iki farklı günde yaptıkları ölçümler ile hesaplanmıştır. Kan basıncı regülasyon durumlarını değerlendirmek için poliklinikte ölçülen ortalama kan basıncı değerleri alınmıştır. Hastaların kan basıncı ortalaması, hasta en az 5 dakika dinlendirildikten sonra Omron M3 marka tansiyon aleti ile önce her iki koldan daha sonra ölçümün yüksek olduğu koldan ikinci bir ölçüm yapılarak belirlenmiştir. Türk Hipertansiyon Uzlaşı Raporu'na göre 80 yaş altında <140/90 mm Hg; 80 yaş ve üstünde <150/90 mm Hg olan kan basıncı değerleri regüle kabul edilmiştir.Araştırmanın istatistiği yapılırken tanımlayıcı istatistiklerde numerik veriler ortalamave standart sapma, kategorik veriler ise sayı ve yüzde olarak verilmiştir. Numerikverilerin dağılımına histogram grafikleri ile bakılmıştır. İki ayrı grupta numerik verilerStudent t testi ile analiz edilmiştir. Kategorik verilerin karşılaştırılmasında ki-kare testikullanılmıştır. p anlamlılık değeri <0,05 olarak kabul edilmiştir. Analizlerde SPSS 23.0paket programı kullanılmıştır.Bulgular: Çalışmaya 257 hipertansif hasta dâhil edildi. Katılımcıların yaş ortalaması60,96±10,31 yıl idi. Hastaların %51,8'i (n=133) kadın, %48,2'si (n=124) ise erkekti.Hastaların %56,8'nin (n=146) kan basıncı regüle olup %43,2'sinin (n=111) kan basıncıregüle değildi. Sağlık çalışanlarının KB regülasyonu diğer mesleklere göre anlamlı olarakdaha iyi bulundu (p=0,031; 2 =3,370). Diğer sosyodemografik veriler ile KBregülasyonu arasında anlamlı fark yoktu. Çalışmadaki hastalara ağrı kesici kullanıpkullanmadıkları soruldu. Hastaların %86,4'ü (n=222) ağrı kesici kullandıklarını ifade etti.Ağrı kesici kullanım sıklığı kadınlarda erkeklerden anlamlı olarak yüksek bulundu(p=0,010; 2 =5,793). Eğitim durumu arttıkça ağrı kesici kullanımı anlamlı azalmıştır(p=0,035; 2 =11,302). Ayrıca hastaların NSAİİ kullanımları sorgulandı. NSAİİkullanım sıklığı kadınlarda erkeklerden anlamlı yüksek bulundu (p=0,004; 2 =7,582).Hastaların %19,8'i (n=51) birden fazla çeşit NSAİİ kullandıklarını, %38,5'i (n=99) tekçeşit NSAİİ kullandıklarını, %41,6'sı (n=107) ise hiç NSAİİ kullanmadığını ifadeetmiştir. Hastaların kan basıncı regülasyonu ile NSAİİ kullanımı arasında anlamlı birfarklılık görülmedi (p=0,841; 2 =0,005). NSAİİ'leri kullanma sıklığı ile kan basıncıregülasyonu arasında da anlamlı bir ilişki görülmedi (p=0,182; 2 =6,239). Hastaların%42,4' ünün (n=109) NSAİİ'lerin yan etkileri hakkında bilgilerinin olduğunu, %57,6'sı(n=148) ise bilgilerinin olmadığını söylemiştir. Hastaların NSAİİ'lerin yan etkilerihakkında bilgi sahibi olma durumu ile NSAİİ kullanımı arasında anlamlı bir ilişkigörülmedi (p=0,874; 2 =0,001). Ayrıca yine hastaların NSAİİ'lerin yan etkileri hakkındabilgi sahibi olma durumu ve özellikle hipertansif yan etki bilinmesi ile kan basıncıregülasyonu arasında da anlamlı bir ilişki görülmedi (sırasıyla p=0,984; 2 =0,000p=0,836; 2 =0,357).Sonuç: Çalışmamızda kan basıncı regüle olan hastalarla olmayanlar arasında ağrıkesici kullanım profili ve NSAİİ'lerin özellikle hipertansif yan etki bilgisi arasındaanlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Ancak daha geniş örneklem hacmi ve çok merkezliçalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır. Çalışmamızda ağrı kesici ve NSAİİ kullanımının kadınlarda anlamlı olarak erkeklerden daha fazla olduğu, eğitim durumu arttıkça ağrı kesici kullanımının anlamlı olarak azaldığı görülmüştür. Ağrı kesici kullanımının kadınlarda daha fazla olması nedeniyle başta kadın hastalar olmak üzere tüm bireyler ve çoklu ilaç kullanımının sık görüldüğü hipertansif hastalar, NSAİİ etki ve yan etkileri, kan basıncı kontrolünü bozan durumlar hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirilmelidir. Hastaların düzenli olarak kontrole gelmesi sağlanmalı ve her fırsatta kan basıncı kontrolünü bozabilecek faktörler sorgulanmalıdır.Anahtar kelimeler: kan basıncı regülasyonu, ağrı kesici, NSAİİ yan etki

Introduction and aims: Although hypertension is mostly preventable and treatment-sensitive, it is an increasingly important health problem that can not be adequately controlled worldwide. It is known that there are many factors influencing treatment control, including the use of long-term and unconscious nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs). There are many studies examining the interaction of pain medications with antihypertensive drugs and the development of hypertension following NSAID use. However, there are limited numbers of NSAID adverse effects on patients' knowledge, attitudes and awareness. Based on this information, we aimed to investigate the relationship between blood pressure regulation of hypertensive patients and pain relief use profiles and NSAID side effect knowledge.Materials and Methods: 257 volunteer patients aged 18 years and over who applied to Ankara Atatürk Training and Research Hospital Family Medicine Outpatient Clinics were administered a questionnaire between 01.07.2017-01.11.2017 consisting of related questions sociodemographically diagnosed, duration, treatment and control of hypertension, analgesic usage profiles and NSAID side effect knowledge levels face to face. The average blood pressure values at home were calculated by the measurements of the patients on two different days. The mean blood pressure values measured in the outpatient clinic were used to assess the blood pressure regulation status. The blood pressure averages of the patients were determined by using a Omron M3 brand blood pressure monitor after a minimum of 5 minutes of rest, followed by a second measurement of the high cardinality of the two measurements. According to the Turkish Hypertension Consensus Report under the age of 80 years <140/90 mm Hg; 80 years and over <150/90 mm Hg blood pressure values were accepted as regulated.In the descriptive statistics, the mean and standard deviation of the numerical data weregiven, while the categorical data were given as the numbers and percentages. Thedistribution of the numerical data was examined by histogram graphs. Numerical datawere analyzed by Student's t test in two separate groups. Chi-square test was used tocompare categorical data. p value of significance was accepted as <0.05. SPSS 23.0package program was used in the analyzes.Results: 257 hypertensive patients were included in the study. The average age ofparticipants was 60.96 ± 10.31 years. 51.8% (n=133) of the patients were female and48.2% (n=124) of the patients were male. Health care workers' BP regulation wassignificantly better than other occupations (p=0.031; 2 =3,370). There was no significantdifference between other sociodemographic data and BP regulation. They were askedwhether they were using the pain medication in the study. 86.4% (n=222) of the patientsstated that they used pain relievers. The frequency of use of painkillers was significantlyhigher in females than males (p=0,010; 2 =5,793). As educational status increased, theuse of analgesics decreased significantly (p=0.035; 2 =11,302 ). In addition, patients'NSAID use was questioned. NSAID use frequency was significantly higher in femalesthan males (p=0.004; 2 =7,582). It was stated that 19,8% (n=51) of patients use morethan one type of NSAID, 38,5% (n=99) use only one type of NSAID and 41,6% (n=107)of patients use never NSAID. There was no significant difference between patients' bloodpressure regimen and NSAID use (p=0.841; 2 =0,005). There was no significantrelationship between the frequency of using NSAIDs and blood pressure regulation(p=0.182; 2 =6,239). 42.4% (n=109) of the patients had knowledge about the sideeffects of NSAIDs and 57.6% (n=148) said that they had no information. There was nosignificant relationship between patients' knowledge of side effects of NSAIDs andNSAID use (p=0.874; 2 =0,001). Furthermore, there was no significant relationshipbetween the patients' knowledge of side effects of NSAIDs and especially the knowledgeof hypertensive side effects and blood pressure regulation (respectively p=0,984; 2 =0,000; p=0,836; 2 =0,357).Conclusion: In our study, there was no significant relationship between blood pressureregulation and analgesic profiles and knowledge of NSAIDs' side effects. However,ixlarger sample volumes and multi-centered work are needed. In our study, the use of analgesics and NSAIDs was significantly higher in women than in men, and as education increased, the use of analgesics was significantly reduced. All individuals, especially women, because of the greater use of analgesics in women, and hypertensive patients with frequent multiple drug use should be informed in detail about NSAIDs' effects and side effects, which impair blood pressure control. Patients should be regularly provided with control and the factors that may impair blood pressure control should be questioned at every opportunity.Keywords: blood pressure control, analgesic, NSAID side effects