Avrupa'nın çevre ve güvenlik için küresel izleme programı GMES'in incelenmesi ve Türkiye için çıkarımlar

Abstract

Bu çalışmada, insanoğluna üç ana alanda hizmet veren uzay teknolojilerinden sadece birisi olan uzaydan gözlemin gelişme evrelerinden kısaca bahsedilmiş ve bu alanda son 50 yıl içerisindeki teknolojik gelişimin ışığı altında Avrupa'nın dünyamızı her alanda gözlem altına alma ve kendi vatandaşlarının yanında tüm dünyanın da güvenliğini ve yaşam standardını arttırma düşüncesiyle başlattığı ?Çevre ve Güvenlik için Küresel İzleme (GMES)? Programı incelenmiştir. Avrupa Birliği'nin uzayı stratejik bir alan olarak görmeye başlamasının ve birçok alanda sivil uzay faaliyetlerine hız vermesinin ardından, GMES ile ulaşmayı istediği asıl hedefi; sivil gözlem alanında bağımsız, işlevsel, sürdürülebilir, uzun dönemli ve uyumlu bir gözlemi garanti eden uzay tabanlı Avrupa yeteneğinin oluşturulmasıdır. Ve böylece Avrupa sivil gözlem konusunda Dünya liderliğine soyunmaktadır. GMES'in yapısı, böyle bir girişime neden ihtiyaç duyulduğu, bünyesinde barındırdığı projeler ve bu projelerin içeriği, bu girişim ile ulaşılması beklenen hedefler ve elde edilecek olan kazanımlar, mevcut imkanlara ilaveten bu girişimin gerçekleşmesi için gerekli uydu projeleri ve uyduların çift amaçlı kullanım konsepti açısından GMES irdelenmiştir.GMES gelişmelerinin Türkiye'ye izdüşümü ele alınarak, önce ülkemizde uzayla ilgilenen eğitim kurumları ve işletmeler hakkında kısaca bilgiler sunulmuş, planlanan ve tamamlanmış projelerden kısaca bahsedilmiştir. Uzayın kullanılmasının sürekli gelişen ve değişen dünya için öneminin bilinci içerisinde ve sunulan bilgiler ışığında ülkemizde bu konuda görülen eksiklikler ve yapılması gerekenler ortaya konmaya çalışılmıştır. Ülkemizin mevcut sorunları ve GMES projelerine katılım ile elde edilebilecek yararlar konusunda çıkarımlar yapılmıştır.

This thesis starts with a brief review of the development of history of observation from space, which has emerged as one of the three major areas of space technology applications in the service of mankind. The culmination of nearly 50 years of space observation activities as a grand global project is considered to be the ?Global Monitoring for Environment and Security? (GMES) Program of the European Union, which carries the objective of monitoring the Earth to improve the security and quality of life of the citizens of Europe, as well as the whole World. After the EU decision to accept space as a strategic area and to accelerate civilian space activities, GMES was created to compose a space based European ability which can guarantee a functional, sustainable, long term, and a compatible civilian observation system. This puts Europe as a strong candidate for World Leadership related to civilian space observation. The thesis describes and scrutinizes the development of the GMES program regarding its objectives, justification, structure, capabilities and benefits expected, projects including specific satellites, and the concepts required for dual use.The thesis then considers the implications of GMES for Turkey. First, brief information is given about the educational and commercial organizations in the country regarding aerospace, including the relevant projects planned or completed. Then we attempt to put forth the deficiencies of the country in this area and develop recommendations, being conscious of the importance of the space usage for progress and enhanced development. We point out the benefits to be attained by participating in the GMES projects.