Epilepsi hastalarında ilaç tedavisine uyumun yaşam kalitesi üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışma; epilepsili hastaların ilaç tedavisine uyumu ve bunun hastaların yaşam kalitesi üzerine etkilerini incelemek, sosyo-demografik ve hastalığa ilişkin özelliklerin ilaç uyumu ve yaşam kalitesi üzerine etkilerini ortaya koymak amacıyla yapıldı. Çalışma Ocak 2014 - Haziran.2014 tarihleri arasında, GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Nöroloji polikliniğine başvuran rastgele örneklem yöntemiyle seçilmiş 84 epilepsili hasta ile kendi kendine form doldurma ve yüz yüze görüşme yöntemi ile gerçekleştirildi. Hastalarla ilgili veriler toplanırken; tanıtıcı ve hastalıkla ilgili bilgileri içeren hasta görüşme formu, ilaç uyumunu gösteren Morisky uyum ölçeği ve kısa form-36 (SF-36) yaşam kalitesi ölçeği kullanıldı. Nitel verilerin değerlendirilmesinde frekans değerleri özetlenirken, sayısal değişkenlerin özetlenmesinde ortalama± standart sapma, minimum-maksimum değerleri ile özetlenmiştir. Diğer verilerin değerlendirilmesinde ise Ki-Kare test istatistiği, ANOVA test istatistiği ve Tukey post-hoc test istatistiği analizleri kullanıldı. Sonuçlar değerlendirildiğinde hastaların %65'inin erkek, %68'inin bekar, %64,7'sinin lise ve üzeri okul mezunu, %25'inin işsiz ve %52'sinin orta ekonomik düzeye sahip oldukları, %62'sinin nöbet tipinin jeneralize tonik-klonik olduğu, %46'sının hastalık süresinin 10 yıldan fazla, %71'inin ilacını günde iki kez aldığı, %64'ünün tek ilaç kullandığı, %35'inin tedavi süresinin 10 yıldan fazla ve %48'inin nöbet sıklığının 6 ayda bir iki nöbet olacak şekilde olduğu ortaya konmuştur. Değerlendirme sonucunda; yüksek ilaç uyumuna sahip hastaların yaşam kalitesi ölçeğine göre, duygusal rol (p:0.043), canlılık (p:0.000), ruhsal sağlık (p:0.002), genel sağlık (p:0.000) bakımından anlamlı ölçüde daha yüksek skorlara sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca demografik özelliklerden meslek, eğitim durumu, günde ilaç içme sıklığı, tedavi süresi, nöbet sıklığı ve son nöbet geçirme zamanı ile yaşam kalitesi alt ölçekleri arasında da anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Sonuç olarak, ilaç uyumu ve dolayısıyla yaşam kalitesi düşük gruplar göz önünde bulundurularak hastalarda ilaç uyumuna etki edebilecek faktörlerin birey bazında değerlendirilerek, varsa olumsuzlukların giderilmesi ve yaşam kalitesinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılmasını önerdik.Anahtar Kelimeler: Epilepsi, İlaç uyumu, Yaşam kalitesi

This study was performed in order to reveal the medication adherence of patients with epilepsy and its effect on the quality of life in patients and to examine the demographic and disease-related characteristics have an impact on medication adherence and quality of life. This study performed between 04.2014-06.2014 in GATA Haydarpasa Training Hospital Neurology outpatient clinic, was carried out with randomly selected 84 patients with epilepsy by methods of face to face interviews and filling out forms. While collecting data about patients; patient interview form, containing introductory and information about the disease, medication adherence Morisky scale and short form-36 (SF-36); quality of life questionnaire was used. While evaluating the qualitative data, the frequency values were summarized and in summarizing the numeric variables, the mean ± standard deviation, minimum-maximum values were used. In the evaluation of the other data the chi-square test statistics, ANOVA test statistics and Tukey post-hoc tests were used for statistical analysis. We revealed that 65% of patients were male and 68% were single,% 64,7 high school and higher school graduates, 25% of the unemployed and 52% of medium economic level, 62% have generalized tonic-clonic seizures, 46% have duration of disease more than 10 years, 71% of patients take drug twice a day, 64% used single drug, 35% have duration of therapy for over 10 years and 48% have seizure frequency about two attacks in 6 months. Following the evaluation; we have been found that patients with high drug adherence according to the quality of life scale have significantly higher scores in emotional role (p = 0.043), vitality (p = 0.000), mental health (p = 0.002), general health (p = 0.000). In addition, we found that significant differences were observed between demographic variables, occupation, educational status, prevalence of drug per day, duration of treatment, seizure frequency and the last time of having seizures and quality of life subscales. As a result, considering the groups of poor medication adherence and hence low quality of life, evaluating the patients individually with treatment adherence factors, we suggested for performing studies to improve the quality of life and eliminate if there is any negativity.Keywords: Epilepsy, medication adherence, quality of life