Ankara ili ilköğretim çağı çocuklarında tekrarlayanbaşağrılarının prevelansı, sınıflandırılması,sosyodemografik ve klinik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Ülkemizde, çocuklarda başağrısı prevalansını konu alan çok az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu epidemiyolojik çalışmada, Ankara ili ve çevresindeki okul çocuklarında tekrarlayan başağrılarının sıklığını belirlemek, migren ve episodik gerilim tipi başağrısını (EGBA), Uluslararası Başağrısı Sınıflandırması II' ye (International Classification of Headache Disorders ICHD-II) göre sınıflandırarak son bir yıldaki prevalans değerlerini bulmak ve kesin migren ile kesin EGBA tanısı alan hastalar karşılaştırılarak sosyodemografik ve klinik farklılıklarını ortaya koymak amaçlanmıştır.Okul tabanlı kesitsel tipte tanımlayıcı çalışma olarak düzenlenen bu araştırma 16 okulda yaşları 6-17 arasında değişen 5229 çocukta gerçekleştirildi. Başağrısı sınıflandırmasını esas alan ICHD-II'ye göre düzenlenmiş, çocuk yaş grubu hastalar üzerinde denenmiş 22 sorudan oluşan sorgulama formu kullanıldı. Son bir yıl içinde 2 ve üzerinde başağrısı olanlar tekrarlayıcı başağrısı olarak kabul edildi. Başağrısı nedeni ile doktora başvuran ve neden olarak ateş, enfeksiyonlar, kafa içinde yer kaplayıcı hastalıklar gibi ikincil bir başağrısı doktor tarafından teşhis edilen öğrenciler çalışma dışı bırakılarak birincil başağrıları tespit edildi.5229 çocuktan 3197 'si tekrarlayan başağrısı, 486 'sı migren ve 93'üne ise EGBA tanısı konuldu. Prevelans değerleri; tekrarlayan başağrısı %64,8, migren %9,3, EGBA %1,8 ve sınıflandırılamayan başağrısı %25,1 olarak tespit edildi. Migren ve EGBA'nın kızlarda daha sık görüldüğü ve yaşla birlikte görülme oranında artış olduğu saptandı. Migren tanısı için ağrının zonklayıcı karakterde olması, 1-3 saat sürmesi, atak sayısının <10'nın altında olması, orta şiddetli ağrı, fiziksel aktivite ile ağrıda artma ve ağrıya fotofobi, bulantı, kusmanın eşlik etmesi EGBA'sına göre anlamlı bulundu (p<0.001). 10'dan fazla başağrısı atağı, patlayıcı tarzda, hafif şiddette olan ve 1 saatten kısa süren ağrı ise EGBA'sına özgü saptandı (p<0.001). Ağrıya fonofobinin eşlik etmesi, ağrının taraf durumu ve yerleşimi açısından migren ve EGBA arasında anlamlı fark yoktu (p>0.05).Ankara ili ve çevresinde yapılan ilk epidemiyolojik ve prospektif başağrısı prevalans araştırması olan bu çalışma; bize çocukluk çağı başağrılarının özellikleri konusunda önemli bilgiler vermiştir. Tekrarlayan başağnsı, migren ve EGBA prevelansı dünyadaki ve ülkemizdeki diğer bölgelerle karşılaştırıldığında benzer sonuçlar elde edilmiştir.

Aim: The aim of the study was to evaluate and compare the demographic and clinical characteristics of migraine and episodic tension type headache (ETTH) in school-children aged 6-17 years.Material and Methods: Stratified sampling was used in this school based, cross sectional, analytic study. From the city of Ankara, 5229 students who fully completed a questionnaire based on International Headache Society 2004 Classification Criteria were included into the study.Results: The prevalence of recurrent headache; migraine and ETTH were 64.8 %; 9.3 % and 1.8 % respectively. Migraine (56 %) and ETTH (53.8 %) were more frequent in female subjects. There was no significant difference between migraine and ETTH groups with respect to age, sex, family history, use of analgesics, localization and laterality of headache (P > 0.05). In both groups, the pain was most commonly bilateral and in frontal region. The most frequent co-existing symptom was phonophobia in both groups. The presence of more than 10 attacks within the last year, attacks lasting less than one hour, pressing pain and mild pain were significantly more frequent in ETTH group whereas throbbing pain, moderate or severe pain, visual and sensory symptoms were significantly more frequent in migraine group (P < 0.05).Conclusions: Recurrent headache is a common health problem in children and adolescents and migraine is more frequent than ETTH. Clear identification of clinical characteristics is critical in the differential diagnosis between migraine and ETTH.