10-18 yaş arası D vitamini eksikliği olan obez adolesanlarda 2000 IU/gün D vitamini tedavisinin insülin direnci ve kardiyovasküler risk parametreleri üzerine etkisi

Abstract

Giriş ve AmaçGünümüzde bir hormon olarak kabul edilen D vitamininin adipoz dokudadepolandığı, bu nedenle obez bireylerde vitamin D düzeylerinin düşük olduğubilinmektedir. Çocukluk çağında insülin direnci, tip 2 diyabetes mellitus,hiperlipidemi, ateroskleroz, koroner kalp hastalığı gibi komplikasyonlara nedenolan obezite ile vitamin D ilişkisini inceleyen çalışma sayısı azdır. Bu çalışmadaobez adolesanlarda D vitamini eksikliği görülme oranını belirlemek, D vitaminieksikliği olan adolesanlarda 2000 IU/gün D vitamini tedavisinin 3 aylık izlemdeinsülin direnci ve kardiyovasküler risk parametreleri üzerine etkisini araştırmakamaçlandı.Olgular ve MethodÇalışmaya Dr. Sami Ulus Kadın Doğum, Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıEğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Endokrinoloji Polikliniği'ne Kasım 2015-Mayıs 2016 tarihleri arasında başvuran vücut kitle indeksi ≥ 95 persentil olan 10-18 yaş arası kronik sistemik hastalık, sürekli ilaç kullanma öyküsü olmayan 97ekzojen obez olgu dahil edildi. Olgular 25(OH)D vitamini düzeyine göre 2 grubaayrıldı: Vitamin D eksikliği olan grup (25(OH)D vitamini < 20 ng/ml) ve Vitamin Dyeterli grup (25(OH)D vitamini ≥ 20 ng/ml). Vitamin D eksikliği olan grupta olgular25(OH)D vitamini düzeyine göre; 15-20 ng/ml hafif eksiklik, 5-15 ng/ml ortaeksiklik, <5 ng/ml ise ağır eksiklik olarak sınıflandırıldı. D vitamini eksikliğisaptanan olgulara 3 ay süreyle günde 2000 IU oral D vitamini tedavisi önerildi.Tedaviyi kabul eden ve 3 ay boyunca düzenli kullanan 38 olgu tedavi grubunuoluşturdu ve bu grup D vitamini replasmanının 3. ayında tekrar değerlendirildi.Tedavi grubuna ayrıca yaşına göre günlük kalsiyum ihtiyacını karşılayacakşekilde, kalorisi %10 azaltılmış beslenme planı verildi. D vitamini eksik ve yeterligrupta ayrıca D vitamini tedavisi verilen grupta glukoz metabolizması, insülindirenci, metabolik sendrom varlığı, kalsiyum metabolizması ve kardiyovaskülerrisk parametreleri değerlendirilerek karşılaştırmalar yapıldı.BulgularTüm grupta yaş ortalaması 13,17 ± 2,4 yıl olup, olguların 59'u (%60,8) kız,38'i (%39,2) erkekti. Tüm grupta ortalama 25(OH)D vitamini düzeyi 13,6 ± 7,8ng/ml olup, 75 olguda (%77,3) D vitamini eksikliği saptandı. D vitamini eksikliği14 (%18,6) olguda ağır, 51 (%68) olguda orta, 10 (%13,3) olguda hafif eksiklikdüzeyindeydi. Tüm grubun %24,7'sinde metabolik sendrom tespit edildi. Dvitamini eksik grupta yaş, cinsiyet, puberte evresi, boy sds, vücut ağırlığı sds,vücut kitle indeksi sds, bel çevresi, kalça çevresi, açlık kan şekeri, açlık insülin,HOMA-IR, HbA1c, C-peptid, kalsiyum, fosfor, alkalen fosfataz, karaciğerfonksiyon testleri, total kolesterol, LDL, HDL kolesterol, trigliserid, sensitif CRP,interlökin-6 düzeyleri ve metabolik sendrom oranları D vitamini yeterli grubabenzerdi. Sadece parathormon düzeyi D vitamini eksik grupta yeterli gruptanfazlaydı. Tedavi grubundaki 38 olguda tedavisi öncesi 10,9 ± 4,8 ng/ml olan Dvitamini düzeyi tedavi ile anlamlı oranda artarak 25,8 ± 11,2 ng/ml'ye yükseldi.Üç ay 2000 IU/gün D vitamini tedavisiyle 38 olgunun 26'sında (%68,4) D vitaminiyeterli düzeye ulaştı. Tedavi grubunda tedavinin 3. ayında açlık glukoz, açlıkinsülin, HOMA-IR, C-peptid düzeyi ve metabolik sendrom oranında değişiklikolmazken, vücut kitle indeksi sds, bel çevresi, kalça çevresi, HbA1c, diyastolik viikan basıncı, total kolesterol, trigliserid, IL-6 ve PTH düzeyinde anlamlı orandadüşme oldu.SonuçlarBu çalışmada obez adolesanlarda D vitamini eksikliği %77,3 oranındabulundu. D vitamini eksikliği olan grubun %60,8'inde 3 ay 2000 IU/gün D vitaminitedavisi D vitamininin yeterli düzeye ulaşmasını sağladı. Bu tedaviyle 3 aylıksüreçte insülin direnci üzerinde etki görülmezken, kardiyovasküler riskparametrelerinden diyastolik kan basıncı, total kolesterol ve trigliserid düzeyindeazalma oldu. D vitamini proinflamatuar bir sitokin olan interlökin-6 düzeyini deazaltarak antiinflamatuar etki gösterdi.Anahtar kelimeler: Obezite, D vitamini, insülin direnci, kardiyovasküler risk

Vitamin D which is considered as a hormone for nowadays is stored inadipose tissue and therefore obese individuals are known to have low levels ofvitamin D. There are few studies that examine in chilhood the relationship ofvitamin D and obesity which cause complications such as insulin resistance, type2 diabetes mellitus, hyperlipidemia, atherosclerosis, coronary heart disease. Theaim of this study is to determine the vitamin D deficiency prevalence in obeseadolescents and to investigate the effect of 3 months of 2000 IU/day vitamin Dsupplementation on insulin resistance and cardiovascular risk parameters inobese adolescents with vitamin D deficiency.Material and methods97 obese adolescents with age of 10-18 years and BMI ≥ 95 percentilapplied to Dr. Sami Ulus Obstetrics and Gynecology, Children's Health andDisease Training and Research Hospital Pediatric Endocrinology Departmentbetween November 2015 and May 2016 were enrolled to study. None of themhad chronical systemic disease or had been using any drugs. According tovitamin D levels patient were divided in 2 groups: Vitamin D deficient group(25(OH)D levels < 20 ng/ml) and Vitamin D sufficient group (25(OH)D levels ≥20ng/ml). Vitamin D deficient patients were classified by vitamin D level: Milddeficiency (15-20 ng/ml), Moderate deficiency (5-15 ng/ml) and Severe deficiency(<5 ng/ml). All patients in vitamin D deficiency group were recommended to take2000IU/day vitamin D supplementation for 3 months. 38 patients who acceptedthe treatment and had used regularly for 3 months referred as `Treatment group`and they were examined at the third month of treatment. Treatment group haddiet program which had 10% reduced-calorie intake with sufficient daily calciumappropriate for age.ResultsThere were 59 (60,8%) girls and 38 (39,2%) boys with the mean age of13,17 ± 2,4 years. The mean 25(OH)D vitamin level of all patients was 13,6 ± 7,8ng/ml and 75 (77,3%) patients had vitamin D deficiency. 14 (18,6%) of them hadsevere, 51 (68%) of them had moderate and 10 (13,3%) of them had milddeficiency of vitamin D. Metabolic syndrome was detected in 24,7% of allpatients. There were no statistically significant difference in age, gender, pubertalstage, height sds, weight sds, BMI sds, C-peptide, calcium, phosphorus, ALP,ALT, AST, total cholesterol, LDL, HDL, trigliseride, sensitive CRP, IL-6 andmetabolic syndrome rates between vitamin D sufficiency and deficiency groups. ixPTH level, the only difference between two groups, was higher in vitamin Ddeficiency group. The mean level of vitamin D in treatment group which was 10,9± 4,8 ng/ml before the treatment was increased to 25,8 ± 11,2 ng/ml. Level ofvitamin D was reached to sufficient levels in 26 (68.4%) of 38 patients with the 3months supplementation of 2000 IU/day vitamin 5-15 ng/ml) and Severedeficiency (<5 ng/ml). All patients in vitamin D deficiency group wererecommended to take 2000IU/day vitamin D supplementation for 3 months. 38patients who accepted the treatment and had used regularly for 3 months referredas `Treatment group` and they were examined at the third month of treatment.Treatment group had diet program which had 10% reduced-calorie intake withsufficient daily calcium appropriate for age.ResultsThere were 59 (60,8%) girls and 38 (39,2%) boys with the mean age of13,17 ± 2,4 years. The mean 25(OH)D vitamin level of all patients was 13,6 ± 7,8ng/ml and 75 (77,3%) patients had vitamin D deficiency. 14 (18,6%) of them hadsevere, 51 (68%) of them had moderate and 10 (13,3%) of them had milddeficiency of vitamin D. Metabolic syndrome was detected in 24,7% of allpatients. There were no statistically significant difference in age, gender, pubertalstage, height sds, weight sds, BMI sds, C-peptide, calcium, phosphorus, ALP,ALT, AST, total cholesterol, LDL, HDL, trigliseride, sensitive CRP, IL-6 andmetabolic syndrome rates between vitamin D sufficiency and deficiency groups.PTH level, the only difference between two groups, was higher in vitamin Ddeficiency group. The mean level of vitamin D in treatment group which was 10,9± 4,8 ng/ml before the treatment was increased to 25,8 ± 11,2 ng/ml. Level ofvitamin D was reached to sufficient levels in 26 (68.4%) of 38 patients with the 3months supplementation of 2000 IU/day vitamin D. There were significantdecrease in BMI sds, waist circumference, hip circumference, diastolic bloodpressure, level of HbA1c, total cholesterol, trigliseride, IL-6 and PTH while nosignificant change was seen in measurements of glucose, insülin, HOMA-IR, Cpeptideand rate of metabolic syndrome.ConclusionVitamin D deficiency rate in obese adolescents found 77,3 % in thisstudy. The level of vitamin D reached sufficient levels in 60,8% of vitamin Ddeficiency group with 3 months supplementation of 2000 IU/day vitamin D. Therewere decrease in levels of total cholesterol, trigliseride and diastolic bloodpressure with the 3 months vitamin D treatment, while there was no significantchange in insulin resistance. Meanwhile, vitamin D also reduced interleukin-6levels which is a proinflammatory cytokine by its antiinflammatory effect.Key words: Obesity, vitamin D, insulin resistance, cardiovascular risk