Romatoid artrit hasta takibinde ve tedavi cevabı değerlendirilmesinde kullanılan üç anketin Türkçe validitasyon ve karşılaştırılmaları

Abstract

AMAÇ: Romatoid artrit (RA) aktivite ölçekleri 'Routine assessment of patient data'/RAPID3 (Hastalık Endeks Verilerinin Rutin Değerlendirilmesi 3) ve 'Patient activity scale 2'/PAS2'nin (Hastalık Aktivite Skalası 2) Türkçe versiyonlarının geçerlilik ve güvenilirliğini çalıştık. 'Simplified disease activity index'/SDAI'nin (Basit Hastalık Aktivite İndeksi) diğer hastalık aktivite ölçekleri ile korelasyonunun değerlendirdik.MATERYAL VE METOT: RAPID3 ve PAS2 Beaton ve ark. önerdiği yöntemle Türkçeye çevrildi. Romatoloji polikliniğimizde 2010 Amerikan Romatoloji Birliği sınıflandırma kriterlerini karşılayan hastaların 'Disease activity score'/DAS28 (Hastalık Aktivite Skoru 28), 'Clinical disease activity index'/CDAI (Klinik Hastalık Aktivite İndeksi), SDAI değerleri hesaplandı. Hastalar 'Short form 36'/SF-36 (Kısa Form 36), 'Health assessment questionnaire disability index'/HAQ-DI (Sağlık Değerlendirme Anketi-Özürlülük İndeksi), 'Multidimensional health assessment questionnaire'/ MDHAQ (Çok Yönlü Sağlık Değerlendirme Anketi), RAPID3 ve PAS2 formlarını doldurarak, RAPID3 ile PAS2 formlarını 2-7 gün içerisinde tekrar doldurdular.BULGULAR: Yaşları 25-77 (ortalama 49.67±10.44) arasında, 17 erkek ve 50 kadın toplam 67 hastada çalışıldı. Hastaların % 74,7'ü ilkokul mezunu ya da sadece okur-yazardı. RAPID3 ve PAS2 Türkçe versiyonların 1. ve 2. değerlendirmeleri süre ortalaması 3.89±0.76 gündü. RAPID3 ve PAS2'nin Türkçe versiyonlarının 1. ve 2. değerlendirmedeki ağrı, hasta global, fiziki fonksiyon, total skorları arasındaki sınıf içi korelasyon katsayıları 0,69 ile 0,83 arasında değişmekte olup skorlar uyumlu bulundu (p:0.000). RAPID3 1. ve 2. değerlendirmede Cronbach alpha sırasıyla 0.90 ve 0.90'dı; PAS2 1. ve 2.değerlendirmede Cronbach alpha sırasıyla 0.90 ve 0.92'di. Oldukça yüksek bir iç tutarlılık saptandı. RAPID3 total skoru PAS2, DAS28-ESR, DAS28-CRP, CDAI ve SDAI ile korelasyon gösterdi (sırasıyla, r: 0.90, 0.70, 0.66, 0.65 ve 0.66, p: 0.000). PAS2 total skoru da DAS28-ESR, DAS28-CRP, CDAI ve SDAI ile korelasyon gösterdi (sırasıyla, r: 0.64, 0.62, 0.63 ve 0.62, p:0.000). RAPID3 fiziki fonksiyon skoru, PAS2 (r:0.84), MDHAQ (r:0.90) fiziki fonksiyon skorları ve HAQ-DI total skoru (r:0.86) ile anlamlı korelasyon gösterdi (p:0.000). PAS2 fiziki fonksiyon skoru, MDHAQ fiziki fonksiyon (r:0.82) ve HAQ-DI (r:0.89) skorları ile anlamlı korelasyon gösterdi (p:0.000). Beklendiği gibi RAPID3 fiziki fonksiyon skoru ile SF-36 fiziksel fonksiyon (r:-0.55), SF-36 fiziksel rol güçlüğü (r:-0,50) anlamlı negatif yönlü korelasyon gösterdi. RAPID3, PAS2, SDAI tarafından saptanan hastalık aktivite düzeylerini DAS28-ESR ile karşılaştırdığımızda, kappa uyumu sırasıyla 0.383 (% 60, p:0.000), -0.070 (% 26.2, p:0.250), 0.546 (% 70.8, p:0.000) olduğu tespit edildi.SONUÇ: PAS2 ve RAPID3 Türkçe versiyonları Romatoid artritli hasta grubunda geçerli ve güvenli bulunmuştur. SDAI diğer ölçeklerle anlamlı yüksek korelasyon gösterdi.ANAHTAR KELİMELER: PAS-II, RAPID3, SDAI, Hastalık aktivite ölçeği, Romatoid Artrit.

VALIDATION AND COMPARISON OF THREE MEASURES USED FOR FOLLOW-UP AND ASSESSMENT OF RESPONSE TO TREATMENT IN PATIENT WITH RHEUMATOID ARTHRITIS AIM: The reliability and validity of the Turkish version of two rheumatoid arthritis (RA) activity measures, Routine assessment of patient data (RAPID3) and Patient activity scale 2 (PAS-II) were studied. Also, we assessed the correlation of Simplified disease activity index (SDAI) with other disease activity measures.METHODS: RAPID3, PAS-II were translated into Turkish by a method proposed by Beaton et al. Patients who were followed in rheumatology outpatient clinic and met the 2010 American College of Rheumatology classification criteria were included in the study. Disease activity index (DAS28), SDAI and Clinical disease activity index (CDAI) values of patients were calculated. Short form 36 (SF-36) and Health assessment questionnaire-disability index (HAQ-DI), Multidimensional Health Assessment Questionnaire (MDHAQ), RAPID3 and PAS-II were asked to complete. The patients were asked to fill in the forms of RAPID3 and PAS-II for the second time within 2-7 days.RESULTS: A total of 67 patients (74.6% female) aged between 25-77 years (mean 49.67 ± 10.44) were included in the study. 74.7% of the patients were primary school graduates or only literate. The mean time for RAPID3 and PAS-II Turkish versions between the 1st and 2nd assessments were 3.89 ± 0.76 days. The intra-class correlation coefficients between pain, patient global, physical function, and total scores of 1st and 2nd assessment of RAPİD3 and PAS-II ranged between 0.69 and 0.83 (p: 0.000). Cronbach alpha coefficients of RAPID3 and PAS-II were found to be 0.90 and above. The Turkish versions of RAPID3 and PAS-II showed very high internal consistency. RAPID3 total score was significantly associated with PAS-II, DAS28-ESR, DAS28-CRP, CDAI and SDAI (r: 0.90, 0.70, 0.66, 0.65 and 0.66 respectively, p: 0.000 for all). PAS-II total score was also significantly associated with DAS28-ESR, DAS28-CRP, CDAI and SDAI (r:0.64, 0.62, 0.63 and 0.62 respectively, p: 0.000 for all). A statistically significant correlation was found between RAPID3 physical function score with PAS-II physical function, MDHAQ physical function and HAQ-DI total score (r:0.84, 0.90, and 0.86 respectively, p: 0.000 for all). The same significant correlation was found between PAS-II physical function scores with MDHAQ physical function and HAQ-DI scores (r:0.82 and 0.89, p: 0.000 for all). As expected, the RAPID3 physical function score showed a statistically significant negative correlation with SF-36 physical function and SF-36 physical role difficulty (r:-0.55 and -0.50, p:0,000 for all). When we assess the agreement of disease activity levels of the measures, the kappa values for agreement of DAS28-ESR versus RAPID3, PAS-II, SDAI were found to be 0.383 (% 60 correlated, p: 0.000), -0.070 (% 26.2 correlated, p: 0.250), 0.546 (70.8% correlated, p: 0.000) respectively.CONCLUSIONS: Turkish versions of PAS-II and RAPID3 were found to be valid and reliable measure in RA patients. SDAI is correlated with other activity measures.KEY WORDS: PAS-II, RAPID3, Disease activity measures, Rheumatoid Arthritis, SDAI