Özel askeri şirketler ve devletin meşru şiddet tekeli rolüne etkileri

Abstract

Son yıllarda orduların bir kısım faaliyetleri özel askeri şirket adı verilen özel firmalar tarafından yapılmaya başlanmıştır. Bazı devletler özel askeri şirketleri lojistik, eğitim, danışmanlık ve askeri harekât alanlarında kullanmaktadır. Bu durumun, Weber'in belirttiği devletin ?meşru şiddet tekeli? rolünü olumsuz etkilediği yorumlarına neden olmuştur. Bu çalışma, devlet-güvenlik ilişkisinden yola çıkarak devletin meşru şiddet tekeli rolünün kaybolduğu yönündeki bu yorumların gerçekçi olup olmadığını ve özel askeri şirketlerin kullanılmasının devlete olan etkilerini incelemeyi amaçlamıştır. Çalışmada, devletlerin ordu kurmada kullandığı yöntemler - paralı askerlik, zorunlu askerlik ve profesyonel askerlik- tarihi süreç içerisinde ele alınmış ve günümüzdeki özel askeri şirket kullanımı ve özel askeri şirketlerin askeri güvenlik sektöründe yarattığı etkiler ortaya çıkarılmıştır. Tezde, özel askeri şirketler için en büyük müşterinin devlet olduğu, bu nedenle; devletin meşru şiddet tekeli olması özelliğinin kaybolmadığı, hatta özel askeri şirketlerin devlete, güç kullanmada ordu dışında yeni ve dolaylı seçenekler sunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca çalışmada alan araştırması olarak Türkiye'de özel askeri şirket kurulması için bir potansiyel olup olmadığı arz ve talep boyutları açısından incelenmiştir. Sonuçta Türkiye'de kurulacak özel askeri şirketlerin lojistik alanda ülke içinde, askeri eğitim ve danışmanlık alanlarında ülke dışında kullanılabileceği, ancak bunlar için bir denetim ve kontrol sisteminin kurulması gerektiği tespitleri yapılmıştır.

In recent years some activities of the armies have been performed by private firms which are called Private Military Companies (PMCs). Some of the countries are using the PMCs in logistics, training and consulting, and direct military operations. The intense use of PMCs raises the question about the role of state as monopoly of violence. This thesis investigates whether Weberian assumption of state as a monopoly of violence is eroding by using PMCs and it aims to find out the impacts of PMCs to the state. The methods used by creating armies ? mercenary, conscript, and professional military systems- are explained in a historical context and current issues related the PMCs are examined. The research concludes that because the state is the biggest customer for the PMCs the assumption that the role of state as a monopoly of violence is eroding is not right. It even states that PMCs are the new instruments for the state in using violence. This research also investigates the privatization and PMC potential of military services in Turkey from demand and supply perspectives as a case study. It finds out that there is a high PMC potential for logistics at home and for the military training and consulting services at abroad. But before using that potential, the strict control and vetting procedures should be employed for PMCs by the state.