Türkiye'de ülkesel bütünlüğün korunması açısından idarenin bütünlüğü ilkesi

Abstract

İdarenin bütünlüğü ve ülkesel bütünlük farklı anlamlar taşımaktadır. Ancaküniter devlet modelinde teşkilatlanmış olan Türkiye Cumhuriyeti'nin ülkeselbütünlüğü için idarenin bütünlüğü ilkesinin varlığı günümüz şartlarında tartışılmazbir zorunluluktur. Bu minvalde çalışma, Türkiye Cumhuriyeti'nin ülkesel bütünlüğüiçin idarenin bütünlüğü ilkesinin önemini vurgulamayı amaçlamaktadır. Güçlümerkeziyetçilik Osmanlı döneminden beri var olan yönetim anlayışıdır. Güçlümerkeziyetçiliğin ve üniter devletin bir ajanı olarak idarenin bütünlüğü ilkesi önemtaşımaktadır. Osmanlı dönemindeki anayasal süreçte ve devletin yıkılmasısonrasında vücut bulan Türkiye Cumhuriyeti anayasalarında devletin ve idareninbütünlüğü farklı şekillerde kendisine yer edinmiştir. Çalışmada 1982 Anayasasının 3.maddesinde yer alan üniter devlet ilkesi ve 123. maddesinde yer alan idareninbütünlüğü ilkesine ilişkin Anayasa Mahkemesi'nin içtihatları üzerindendeğerlendirme yapılmıştır. Aynı zamanda Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiylebirlikte, idarenin bütünlüğü ilkesinin araçları olan hiyerarşi ve idari vesayetilkelerinin uygulanması hususunda yeni düzenlemeler göze çarpmaktadır. Sonolarak, küreselleşme sürecinin Türkiye üzerinde yaratabileceği sorunlar tespitedilerek devletin mevcut üniter ulus-devlet yapısıyla idarenin bütünlüğü ilkesiarasındaki korelasyonun ülkesel bütünlük açısından önemi irdelenecektir.Anahtar Kelimeler: Üniter devlet, idarenin bütünlüğü ilkesi, hiyerarşi, idarivesayet, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi.

Administrative integrity and territorial integrity have different meanings.However, existence of the administrative integrity principle is an unquestionablerequirement for the territorial integrity of the Republic of Turkey organized based onthe unitary state model. In this context, this study aims to highlight the importance ofthe administrative integrity principle for the territorial integrity of the Republic ofTurkey. Strong centralization has been a manner of rule since the Ottoman Period.Administrative integrity principle is important as an agent of strong centralizationand unitary state. During the constitutional process in the Ottoman Period and in theconstitutions of the Republic of Turkey founded after the collapse of the OttomanEmpire, integrity of the state and administration have been established in differentways. In the study, an evaluation has been made based on the precedents of theConstitutional Court regarding the unitary state principle in the article 3 of theConstitution of 1982 and the administrative integrity principle in the article 123.Also, it has been mentioned the new regulations emerging with the presidentialsystem of governance and that relate to the implementation of hierarchy andadministrative tutelage principles which are the elements of the administrativeintegrity. Finally, importance of the correlation between the current unitary nationstatestructure of the state and the administrative integrity principle will be assessedin terms of the territorial integrity by identifying impacts that the globalizationprocess may have on Turkey.Keywords: Unitary state, administrative integrity principle, hierarchy, administrativetutelage, presidential system of governance.