Diz osteoartriti olan hastalarda ağrı düzeyinin yaşam kalitesi ve uyku kalitesi ile olan ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Giriş ve Amaç: Osteoartrit yaşla beraber artan, özellikle yük taşıyan diz, kalça gibi eklemlerde progresif olarak ortaya çıkan; ağrı, hareket kısıtlılığı ve fonksiyon kaybına yol açarak yaşam kalitesini bozan dejenaratif bir hastalıktır. Çalışmamızın amacı diz osteoartriti olan hastaların ağrı seviyelerinin fonksiyonel durumlarını, hayat kalitelerini ve uyku kalitelerini ne kadar etkilediğini araştırmaktır.Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza Sağlık Bilimleri Üniversitesi GOP Taksim EAH Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Polikliniği'ne 15.08.2018-15.11.2018 tarihleri arasında diz ağrısı şikayetiyle başvuran American Collage of Rheumatology (ACR) kriterlerine göre primer diz OA tanısı alan ve çalışmaya alınma kriterlerine uyan toplam 151 hasta alındı. Hastalara bilgilendirme yapılarak gönüllü hastalar çalışmaya dahil edildi, demografik özellikleri kaydedildi. Ağrı, fonksiyonel durum ve yaşam kalitesini değerlendirmek için OAKHqOL, BPI, WOMAC, uyku kalitesini değerlendirmek için PUKİ ölçekleri kullanıldı. Sonuçlar IBM SPSS Statistics 22 (IBM SPSS, Türkiye) programı ile değerlendirildi.Bulgular: Çalışmamız 127'si (%84.1) kadın ve 24'ü (%15,9) erkek olmak üzere toplam 151 vaka ile yapılmıştır. Yaş ortalaması 60.14±8.95 yıl olup erkeklerin yaş ortalaması kadınların yaş ortalamasından yüksektir(p<0,05). Hastaların ölçek puanları cinsiyet yönünden karşılaştırıldığında PUKİ değerlendirmesinde kadınların uyku bozuklukları puan ortalamaları, erkeklerden istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p:0.009; p<0.05) ve QAKHqOL ölçeğinde erkeklerin zihinsel sağlık puan ortalamaları, kadınlardan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p:0.000; p<0.05). Hastaların ölçek puanları VKİ açısından karşılaştırıldığında; OAKHqOL ölçeğinde morbid obez olguların fiziksel aktivite puan ortalamaları, normal kilolu olgulardan anlamlı şekilde düşük bulunmuştur (p:0.048; p<0.05). Hastaların ölçek puanları radyolojik evreye göre karşılaştırıldığında; OAKHqOL ölçeğinde evre 4 olguların fiziksel aktivite ve ağrı puan ortalamaları, evre 1 ve evre 2 olgulardan anlamlı şekilde düşük bulunmuştur (p1:0.001; p2:0.000; p<0.05), Evre 1 olguların sosyal destek puan ortalamaları ise evre 2 ve evre 4xiolgulardan anlamlı şekilde düşük bulunmuştur (p1:0.042; p2:0.037; p<0.05). WOMAC ölçeğinde evre 4 olguların WOMAC toplam puan ortalamaları, evre 1 ve evre 2 olgulardan anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur (p1:0.005; p2:0.001; p<0.05). PUKİ ve BPI değerlendirilmesinde ise radyolojik evreler arasında PUKİ toplam ve alt grupları ile BPI ağrı şiddeti faktörü ve ağrı etkileşim faktörü puan ortalamaları açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır (p>0.05).Sonuç: Radyolojik evre ile ağrı arasında ilişki saptanmış olmasına rağmen radyolojik evre ile uyku kalitesi arasında ilişki bulunamamış olması uyku kalitesini etkileyen başka faktörler olduğunu düşündürmektedir. Uyku kalitesinin bozulması ayrı bir faktör olarak yaşam kalitesini bozmaktadır. Ağrı ve yaşam kalitesinin bozulmasına sebeb olan faktörler tesbit edilmeli ve bunların ortadan kaldırılmasına çalışılmalıdır. Yaşam ve uyku kalitesini bozan ek faktörler olarak depresyon ve anksiyete ile komorbid hastalıklar ve kullanılan ilaçların etkilerini araştıran çalışmalarla çalışmamız desteklenmelidir.Anahtar Kelimeler: Diz osteoartriti, yaşam kalitesi, ağrı, uyku kalitesi

Introduction and Aim: Osteoarthritis is a degenerative disease that increases with age and occurs especially in weight bearing joints such as knee and hip progressively and disrupts the quality of life by causing pain, limitation of movement and loss of function. The aim of our study was to investigate the functional status of pain levels, quality of life and quality of sleep in patients with knee osteoarthritis.Materials and Metods: In our study, totally 151 patients, who were relevant to the inclusion criteria to the study and applied to Medical Sciences University GOP Taksim Training and Research Hospital Physical Therapy and Rehabilitation Policlinic for knee pain between 15.08.2018 and 15.11.2018 and were diagnosed with primary knee OA according to American College of Rheumatology (ACR) Criteria, were included in the study. By informing the patients about the study, volunteer patients were included in the study and their demographic characteristics were recorded. To evaluate pain, functional condition and quality of life; OAKHqOL, BPI and WOMAC scales, to evaluate sleep quality PSQI scales were used. Results were evaluated with IBM SPSS Statistics 22 (IBM SPSS, Turkey) program.Results: Our study was conducted on 151 cases, 127 (84.1%) of which were female and 24 (15.9%) of which were male. The average age was 60.14±8.95 years and the average age of men was higher than the average age of women(p<0.05). The average scores of sleep disorders of women in the PSQI scale were found to be statistically significantly higher than those of men (p:0.009; p<0.05) and mental health scores of men on the QAKHqOL scale were found to be significantly higher than those of women (p:0.000; p<0.05).When those scores were compared according to BMI, the average physical activity scores of morbidly obese patients on the OAKHqOL scalexiiiwere found to be significantly lower than those of normal weight (p:0.048; p<0.05). When the scores of the patients were compared according to the radiological stage; on the OAKHqOL scale, the average physical activity and pain scores of stage 4 cases were significantly lower than the stage 1 and stage 2 cases (p1:0.001; p2:0.000; p<0.05). Social support scores were found to be significantly lower in Stage 2 and Stage 4 cases than in Stage 1 cases (p1:0.042; p2:0.037; p<0.05). The average WOMAC total scores of patients with Stage 4 were significantly higher than those of Stage 1 and Stage 2 on the WOMAC scale (p1:0.005; p2:0.001; p<0.05). However, in PSQI and BPI evaluation, there was no statistically significant difference between radiological stages in terms of total and subgroups of PSQI and BPI pain severity factor and pain interferance factor (p>0.05).Conclusions: Although the relationship between radiological stage and pain was identified, no relationship was found between radiological stage and sleep quality, suggesting that there are other factors affecting the sleep quality. Sleep quality deterioration as a separate factor disrupts the quality of life. The factors that cause pain and deterioration of the quality of life should be identified and they should be tried to eliminate. Our work should be supported by studies investigating the effects of depression, anxiety, comorbid diseases and drugs which are additional factors disrupting the quality of life and sleep.Keywords: Knee osteoarthritis, quality of life, pain, sleep quality