20. yüzyılda Türk askeri diş hekimliği tarihi

Abstract

20. yüzyıl Türk askeri diş hekimliği tarihi bir askeri tıp doktoru olan Halit Şazi'nin diş hekimliği mesleğine yönelmesiyle başlar. Halit Şazi'nin bu meslek sevgisi, 1908'de İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği okulunun kurulmasında önemli bir etken olacaktır. Bu okulun kurulmasından önce, orduda diş hekimliği hizmetlerinin, cerrahlar tarafından yapılan diş çekimleri ve basit diş tedavilerinden ibaret olduğu bilinmektedir.20. yüzyılın başında 1911 yılında orduda diş hekimleri göreve başlamışlar ve 1912'de Gülhane hastanesinde diş servisi kurulmuştur. Ordumuzda Birinci Dünya savaşından sonra diş hekimliği okuluna çeşitli zamanlarda devam eden muvazzaf muharip subaylar okullarını bitirip diş hekimi unvanı aldıktan sonra sıhhiye sınıfına nakledilerek ordunun çeşitli yerlerinde diş hekimi olarak görev almışlardır. Bu meslektaşlarımız Kurtuluş Savaşına da katılmışlardır.Cumhuriyetin kuruluşundan sonra bazı diş hekimi subaylar yurt dışı kurs ve stajlara gönderilmeye başlanmıştır. Askeri tıbbiyeye diş hekimliği öğrencisi 1930'lu yılların başından itibaren alınmaya başlanmış ve ilk askeri tıbbiyeli diş hekimi subay İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesinden 1934 yılında mezun olmuştur.Gülhane'de diş servisi şeklinde başlayan diş hekimliği hizmetleri bilimsel aktivitesini 1946'da odontoloji enstitüsü kurulmasından sonra hızlandırmış ve 1961 yılında ilk ortodonti uzmanını ve 1969'da da ilk doçentini kazanmıştır. 1984 yılında iki anabilim ve beş bilim dalı olarak görev yapan diş hekimliği bilimleri merkezi, 1996 yılından itibaren tüm bilim dallarının da anabilim dalı olması ile 7 anabilim dalı olarak hizmet vermeye başlamıştır.Başlangıcından günümüze kadar ordumuzda toplam 587 diş hekimi görev yapmıştır. Askeri diş hekimlerinin orduda görev yapma süreleri ortalama 20 yıldır.1904'ten 1999 yılının sonuna kadar askeri diş hekimlerinin mesleklerinde uzmanlaşma oranı % 16.2 iken, 1960'lı yıllardan sonra uzmanlaşmaya verilen önem artmaya başlamış ve 2000 ? 2010 yılları arasında bu oran % 55.4'e yükselmiştir.1904 yılından günümüze kadar silahlı kuvvetler bünyesinde 88 kadın diş hekimi görev almıştır. Bunların 34 (%38.6)'ü uzman diş hekimidir.Diş Hekimliği Merkezi'nin hedefi; ordumuzun diş hekimliği alanında en yüksek bilimsel kuruluşu olarak çalışmalarını daha da geliştirerek, gelecekte yalnız ordumuzun değil tüm ülkemizin ve dünyanın önemli bir diş hekimliği merkezi olmaktır.Anahtar Kelimeler: Askeri Diş Hekimliği Tarihi, Askeri Tıp Tarihi, Diş Hekimliği Tarihi, Tıp Tarihi.

The history of the 20 th century Turkish Military Dentistry begins with Halit Şazi?s attendance to dentistry. Who was primarly educated known as a military doctor. His devotion to the career had had an effective role on the establishment of İstanbul University of Dentistry in 1908. Before the establishment of the university, dental services in the army was realized by the surgeons and limited to simple tooth care and extractions.At the beginning of the 20 th century in 1911, dentists had started working in the army and in 1912 the first dental service was established at Gülhane hospital. After the World War I, the military stuff who had attended and graduated from the school of dentistry were transferred to the medical unit and started working at several different services in the army as dentists. These dentists had also took part in the War of Independence.After the establishment of the Turkish Republic, some military dentists were sent to the internship and courses to foreign countries. First military dentistry students were accepted to the çivil school on behalf of Turkish Military Forces in early 1930?s and the first military dentist was graduated from the Dentistry Faculty of İstanbul University in 1934.Dental care at Gülhane hospital which had first started as a small unit, increased its scientific activities in 1946 after the establishment of the Institute of Odontology and then the first specialist of orthodontics was at service in 1961 and in 1969 the first associated professor-ship was granted. The Center of Dentistry which had been serving with its two departments and five units in 1984. Started to serve in seven department in 1996 after all the units turned into departments.Starting from its establishment till today a total number of 587 dentists had worked at Turkish Military Forces. The avanage duration of working years of military dentists is approximately was 20.The rate of specialization from 1904 to the end of 1999 while was 16. 2%, it was increased to 55. 4 % in 2000 ? 2010 according the importance given to specialization after 1960?s.Starting from 1904 till today, 88 female dentists had worked at Turkish Military Forces and 34 of them ( 38.6 %) are specialists.The target of the Military Dentistry Center is to be the highest qualified scientific center within the Turkish Military Forces and by improve its scientific activities, the most important Dentistry Center not only in the Turkish military forces but in Turkey and in the World as well.KeyWords: History of Dentistry, History of Medicine, History of Military Dentistry, History of Military Medicine.