Yan dal polikliniklerine randevu alınması hakkında hasta vehekim görüşleri

Abstract

Sağlık sektöründeki gelişmeler hastalıkların tanı ve tedavisinde yeni olanaklar sağlamıştır. Ülkemizdehastaların sağlık hizmetlerinden daha etkin yararlanabilmesi için yürütülen çalışmalar sonucunda hizmetsunumunda yeni fırsatlarla birlikte bazı tehditler de ortaya çıkmıştır. Hastaların sağlık hizmeti almak içinikinci, üçüncü basamak sağlık kurumlarına ulaşmasının önündeki engeller azaltılmaya çalışılırken, birtaraftan da ileri uzmanlık gerektiren branşlara yapılan gereksiz başvurular, sağlık harcamalarınınartmasının yanında hizmetin asıl ihtiyacı olanlara etkin olarak sunulmasında aksamalara yolaçabilmektedir. Bunun önüne geçebilmek için, Sağlık Bakanlığı'na bağlı hastanelerden randevu alınmasıiçin merkezi olarak yürütülen randevu sisteminde (MHRS) yapılan bir düzenleme ile yan dalpolikliniklerine randevu verilmesi bir süredir uzman hekimlerin kontrolünde gerçekleştirilmektedir. Buaraştırmada; uygulanmakta olan yan dal polikliniklerine randevu verilmesi sistemi ile ilgili hastaların vehekimlerin deneyimlerini, memnuniyet durumlarını, görüşlerini, gözlemledikleri aksaklıkları ve önerilerinisaptayarak, sisteme ilişkin bir durum tespiti yapmak ve geribildirimler aracılığıyla sistemin geliştirilmesineyönelik öneriler sunmak amaçlanmıştır. MHRS'nin kullanılmaya başlanmasından sonra sistem ile ilgiliolarak bazı tanıtımlar, geribildirimler ve analizler yapılmıştır, ancak yan dal randevu sistemi ile ilgili hastave hekim görüşlerinin değerlendirildiği bir çalışmaya literatürde rastlanmamıştır.Çalışmaya Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi (EAH) Aile Hekimliği Polikliniği'ne başvurarak yan dalpolikliniklerine randevu almak isteyenlerden araştırmaya katılmayı kabul eden 222 hasta ile Antalya EAHve Antalya Atatürk Devlet Hastanesi'nde hizmet veren yan dal hekimleri, yan dallara randevu veren anadal hekimleri ve Antalya'nın merkez ilçelerinde çalışan aile hekimlerinden çalışmaya katılmayı kabul eden221 hekim dahil edilmiştir. Katılanların demografik, klinik özellikleri, daha önceki randevu deneyimleri,randevu sistemi hakkındaki görüşleri ve önerileri dört ayrı anket formuyla toplanarak, veriler SPSSprogramında değerlendirildi.Çalışmaya katılan hastaların %21,6'sı erkek, %78,4'ü kadındır. Hastaların median yaşı 50,5±14,5 olarakbulunmuştur. Hastaların %96,8'inin telefon, %46,4'ünün İnternet kullanma olanağı bulunmaktaydı.Görüşülen 222 hastanın 43'ü (%19,4) kayıtlı olduğu aile hekimini bilmiyordu; 179'u (%80,6) ise `yeşilliste` olarak bilinen `takip gerektiren hasta listesi`ne kayıtlı olup olmadığını bilmiyordu. Bunların 39'unun(%21,8) yeşil listeye kayıtlı olduğu saptandı. Hastaların %55,4'ü uygulanan yan dal randevu sistemini`olumsuz` buluyorken, %36,5'i sistemi `uygun` bulduğunu belirtmiş, %8,1'i ise bu konuda yorumyapmamıştır. Araştırmaya katılmayı kabul eden hekimlerin %64,3'ü birinci basamakta, %9,5'i ikincibasamakta ve %26,2'si üçüncü basamakta görev yapan hekimlerdi. Hekimlerin %15,8'i yan dalpolikliniklerine randevuların uzman doktor tarafından verilmesi hakkında `Olumsuz` görüş belirtirken,%70,6'sı yürütülen sistemi `Uygun` bulduğunu belirtmişlerdir. Aile sağlığı merkezlerinde (ASM) çalışanaile hekimlerinin de yan dal randevusu verebilmesi hakkında hekimlerin %49,8'i `Olumsuz` görüşbelirtirken, %43,0'ü bunu `Uygun` bulduğunu belirtmiştir. Katılımcıların yan dal sistemi ile ilgili önerilerideğerlendirilmiş; hekimlerin %31,7'sinin `mevcut uygulamanın sürmesi`, %27,1'inin `ASM'lerdeki ailehekimlerinin de yan dal randevularını verebilmesi` önerisinde bulundukları saptanmıştır.Hastaların, evden telefon ya da İnternet ile randevu alma kolaylığı ortadan kalktığı için yan dal randevusistemini henüz benimseyemedikleri, yeşil liste hakkında yeterince bilgi sahibi olmadıkları anlaşılmaktadır.Hekimlerin çoğunluğu mevcut uygulamanın uygun olduğu görüşünde iken, birinci basamakta ailehekimlerinin yan dal randevusu vermesi konusunda ikinci ve üçüncü basamak hekimleri genellikleolumsuz düşünmektedirler. Artan sağlık harcamalarını azaltmak için, hastalar maliyeti yüksek olan ve ileriuzmanlık gerektiren hastane hizmetleri yerine kolay ulaşılabilen ve maliyeti düşük olan birinci basamağabaşvurmaya özendirilmelidir. Hastaların gereksiz poliklinik başvurusu, tahlil ve tetkiklerinin önünegeçebilmek için basamaklar arası koordinasyonun güçlendirilmesi gerekmektedir. Tüm hekimlerinkendilerine başvuran hastaya ait tüm tıbbi bilgileri görebildiği sağlık bilgi yönetim sisteminin oluşturulmasıbunu kolaylaştıracaktır. Yeşil listenin daha etkin kullanımı ile randevu uygulaması işlev kazanacak ve yüzgüldürücü sonuçlar elde edilebilecektir. Bunun için hekimler hastaları yeşil liste hakkında yeterincebilgilendirmelidir. Birinci basamak hekimlerinin bir kısmı bazı kaygıları nedeniyle yan dal poliklinikrandevularının ASM'den verilmesini uygun görmeseler de; kendisine bağlı takip ettiği kişileri bütün olarakele alan ve hastayı en iyi bilen hekim olarak gerektiğinde hastasını yan dal polikliniğine gönderebilmelidir.

Improvements in the health sector provided new opportunities in diagnosis and treatment of diseases. As a resultof the new efforts taken to enable patients to more effectively benefit from healthcare services in our country,not only new opportunities but also some threats have raised in field of service provision. The obstacles againstthe access of patients to secondary and tertiary healthcare institutions are tried to be minimized, whileunnecessary applications made to some divisions which require advanced specialization may give rise toincrease in healthcare expenses and some troubles in effective provision of the service for people who are reallyin need of. In order to prevent such troubles, a regulation was made in the hospital appointment system (MHRS)centrally executed to take appointment from hospitals affiliated to the Ministry of Health and appointments forsubspecialty polyclinics started to be arranged in control of specialist physicians for a while. This study aims todetermine the state of the system by establishing the experiences, satisfaction, opinions, observed troubles andrecommendations of patients and physicians with respect to system of arranging appointments for subspecialtypolyclinics being implemented for a while and offer some suggestions for improvement of the system by meansof feedbacks. Some descriptions, feedbacks and analyses have been carried out about the system after start ofthe MHRS implementation, but there is no existing study that evaluates patient and physician opinions about thesubspecialty division appointment system in the literature.This study includes 222 patients among those applying to Antalya Training and Research Hospital (TRH)Family Medicine Polyclinic and requesting to take appointment for subspecialty division polyclinics who agreeto participate in the study and 221 physicians who work in Antalya TRH and Antalya Atatürk State Hospitalincluding subspecialty division physicians and major division physicians who give appointment to subspecialtypolyclinics and family physicians who work in central districts of Antalya and agree to participate in the study.Demographic, clinic characteristics, previous appointment experiences of participants and their opinions andrecommendations about the appointment system have been gathered with four different questionnaire forms andthe data has been evaluated in SPSS program.21.6% of patients participating in the study is male and 78.4% is female. Median age of the patients has beenfound as 50.5±14.5. 96.8% of patients have possibility of using phone and 46.4% has Internet access. Among222 patients having been interviewed, 43 patients (19.4%) do not know the family physician they are registered;179 patients (80.6%) do not know whether or not they are registered in the `list of patients who require follow-up` also known as `the green list`. It has been determined that 39 of these patients (21.8%) are included in thegreen list. 55.4% of the patients considers has expressed an `adverse opinion` about the subspecialty divisionappointment system, while 36.5% has considered the system as `appropriate` and 8.1% did not make anycomment about this subject. 64.3% of the physicians who agree to participate in the study work in the primarycare, 9.5% work in the secondary care and 26.2% work in the tertiary care. 15.8% of the physicians hasexpressed `adverse opinion` about the system of giving appointment by specialist physicians for subspecialtydivision polyclinics, while 70.6% specified they finds the system as `appropriate`. 49.8% of the physicians haveexpressed `adverse opinion` about the fact that family physicians working in family health centers (FHCs) mayalso give appointment for subspecialty division polyclinics while 43.0% has considered this appointment systemas `appropriate`. Recommendations of participants with respect to subspecialty division system have beenevaluated; and it is determined that 31.7% of the physicians recommends for `continuance of the existingsystem` while 27.1% has recommended that `family physicians working at FHCs may also give appointment forsubspecialty division polyclinics`.It is understood that the patients have not adopted the subspecialty division appointment system in principle yetbecause their comfort of taking appointment by phone or Internet at their home is disturbed; moreover they donot have sufficient knowledge about the green list. Majority of physicians consider that the existing appointmentsystem is appropriate, while hospital physicians express adverse opinion in general with respect to theappointment system in which primary care family physicians may give appointment for subspecialtypolyclinics. Patients should be encouraged to apply primary care services which are easily accessible and cost-efficient instead of hospital services which are high cost and require advanced specialization in order to decreasehealthcare expenses. The coordination among the lines should be strengthened in order to prevent unnecessaryapplications of patients to polyclinics, and unnecessary tests and inspections. A healthcare management system,by which all physicians may see the whole medical history of any patients admitted to them, should be created.The appointment system will gain function by more effective use of the green list and so promising results willbe obtained. For this purpose, patients should be sufficiently informed about the green list practice. Even thoughsome primary care physicians do not approve the system of giving appointment for subspecialty polyclinicsthrough FHCs because of some concerns, family physicians who deal with any person followed-by themselvescompletely and best know their patients should refer their patients to subspecialty polyclinics if necessary.