Acil servise baş ağrısı şikayeti ile başvuran hastalarda optik sinir kılıf çapı ölçümünün bilgisayarlı beyin tomografisi çekim kararı verilmesindeki tanısal rolü

Abstract

Amaç:Bu tez çalışmasının amacı, baş ağrısı ile acil servise başvuran hastalarda yatak başı ultrasonografi ile ölçülen optik sinir kılıf çapının (ONSD) sekonder baş ağrısı ile primer başağrısının ayırımında bilgisayarlı beyin tomografi (BBT) görüntüleri ile karşılaştırarak değerlendirmektir. Böylece ONSD ultrasonunu kullanımı ile intrakraniyal hadiseleri erken dönemde tespit etmek, BBT görüntüleme öncesi bir basamak haline getirebilmek ve bu konuda literatüre katkı sağlamaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya, acil servise baş ağrısı şikayeti ile başvuran, BBT görüntülemesi yapılan ve 18 yaşından büyük travma dışı, elektrolit bozukluğu olmayan hastalar alındı. Hastalar 3 gruba ayrıldı. Primer baş ağrısı grup 1'e, sekonder baş ağrısı grup 2'ye, sağlıklı gönüllüler grup 3' e alındı. Hastalara BBT görüntüleme öncesi yatar pozisyonda, transvers düzlemde linear prop ile ONSD ölçümü yapıldı. Bulgular: Çalışmamızda grup 1 ve 2'ye 50 hasta olmak üzere toplam 100 hasta, grup 3'e 50 sağlıklı gönüllü alındı. Gruplar arasında yaş (p=0.089) ve cinsiyet (p=0.089) açısından istatistiksel anlamda fark bulunmadı. Sağlıklı gönüllülerin ONSD ortalaması 4,21±0,20mm, ONSD fark 0,20±0,11mm ölçüldü. Primer baş ağrısında ONSD ortalaması 4,47 ±0,37mm, ONSD fark 0,21±0,14mm ölçüldü. Sekonder baş ağrısında ONSD 6,19±0,53mm, ONSD fark 0,30±0,16mm ölçüldü. Grupların ONSD'si ve ONSD farkı karşılaştırıldığında, sekonder baş ağrısı olan hastaların ONSD ve ONSD farkı daha geniş ölçüldü. (p< 0,001). Grup 1'e alınan primer baş ağrılı hastaların BBT görüntülerinde patoloji saptanmadı. Grup 2 hastaların BBT görüntülerinde en fazla SAK ve intraparankimal kanama saptandı. BBT görüntülemesinde pozitif bulguyu gösteren ONSD cut-off değeri 5.2mm olarak belirlendi. Bu değerde sensitivite %98, spesifite %100 olarak saptandı. Sekonder başağrılı hastaların 11'i (%22) exitus oldu. Exitus olan hastarın ONSD'si 6.87±0.24 mm, yaşayanların ONSD'si 5.14 ± 0.86 mm bulundu( P< 0,001 ). Exitusu gösteren ONSD cut-off değeri 6.5mm olarak belirlendi. Bu değerde sensitivite %100, spesifite %92 olarak saptandı.Sonuç: Yatak başı ultrasonografi ile ölçülen ONSD değeri primer ve sekonder baş ağrısında farklıdır. Baş ağrılı hastalarda GKS, ONSD ve ONSD farkı ölçümü BBT görüntüleme öncesi ayırıcı tanıda kullanılabilir. Ayrıca ONSD mortalite tahmininde kullanılabilir.

Objectives: The aim of this thesis study was to compare the optic nerve sheath diameter (ONSD) measured by bedside ultrasonography in patients with headache by comparing it with the computerized tomography (CT) images of secondary headache and primary headache. Thus, it is aimed to detect intracranial events in the early period, to make it a step before imaging and to contribute to the literature.Materials and Methods: The study included nontraumatic patients older than 18 years who presented to the emergency department with headache and underwent CT imaging. The patients were divided into three groups. Primary headache was assigned to group 1, secondary headache to group 2, and healthy volunteers to group 3. ONSD was measured by linear probe in transverse plane in supine position before BBT imaging.Results: In our study, a total of 100 patients, 50 patients in group 1 and 2, and 50 healthy volunteers in group 3 were included. There was no statistically significant difference between the groups in terms of age (p = 0.089) and gender (p = 0.089). The mean ONSD of healthy volunteers was 4.21 mm and the difference of ONSD was 0.20 mm. The mean ONSD in primary headache was 4.47 mm and the difference in ONSD was 0.21 mm. ONSD in secondary headache was measured as 6.19mm and difference in ONSD was 0.30mm. When the difference between ONSD and ONSD of the groups was compared, the difference between ONSD and ONSD of patients with secondary headache was measured wider. (p <0.001). No pathology was found in the CT images of the primary headache patients in Group 1. The most common SAH and intraparenchymal hemorrhage were detected in the CT images of Group 2 patients. The ONSD cut-off value, which showed a positive finding on BBT imaging, was 5.2mm. The sensitivity and specificity were 98% and 100%, respectively. 11 (22%) of the patients with secondary headache died. The ONSD of the patients with exitus was 6.87 ± 0.24 mm and the surviving ONSD was 5.14 ± 0.86 mm (P <0.001). The ONSD cut-off value indicating the exitus was determined as 6.5mm. Sensitivity and specificity were 100% and 92%, respectively.Conclusion: The ONSD value measured by bedside ultrasonography is different in primary and secondary headache. GCS, ONSD and ONSD difference measurement in headache patients can be used in differential diagnosis before CT imaging. ONSD can also be used to predict mortality.