Obez ve sağlıklı Türk çocuklarında fiziksel aktivite, uyku düzeni ve ekran önü geçirilen süre alışkanlıkları ve bunların antropometrik ölçümlere etkisi

Abstract

Giriş ve Amaç:Obezite, vücuttaki enerji dengesinin harcanımın azalması ve alımın artışı yönünde bozulmasıyla meydana gelen bir hastalıktır. Azalan fiziksel aktivite alışkanlıkları ve değişen beslenme düzeni ile obezite sıklığı çocuk ve ergen yaş grubunda giderek artmakta, eşlik eden diabetes mellitus, metabolik sendrom, kalp hastalığı, hepatosteatoz gibi hastalıkların da görülme yaşı giderek düşmektedir. Bu çalışmada obez ve normal kilolu çocukların antropometrik ölçümleri ve bu ölçümlerin fiziksel aktivite sıklığı ve süreleri, ekran süreleri ve uyku süreleri gibi davranışlar ile ilişkilerinin değerlendirilmesi amaçlandı.Gereç ve Yöntem:Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesindeki Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Poliklinikleri ve Çocuk Endokrinoloji Polikliniği'ne Nisan 2017- Ekim 2017 döneminde ayaktan başvurmuş olan 6– 17 yaş aralığındaki VKİ persentiline göre (95p üzeri) eksojen obezite tanısı konan ve bilinen kronik hastalığı olmayan 77 çocuk dahil edildi. Kontrol grubu olarak normal tartılı ve anamnez ve fizik muayene bulgularıyla diğer sistemik hastalıklar açısından sağlıklı olan 78 çocuk dahil edildi. Çalışmaya dahil edilen 155 çocuğun stadiometre (Harperdin) ile boy, dijital tartı cihazı (Seca) ile ağırlık ve mezure ile bel çevresi ölçümleri alındı. Boy, vücut ağırlığı, VKİ persentilleri Türk çocuklar için hazırladığı referans değerleri çalışmasına göre değerlendirildi. Çocukların tamamına 13 soruluk çoktan seçmeli ve boşluk doldurmalı sorular içeren fiziksel aktivite, uyku ve ekran alışkanlıkları anketi uygulandı. Veriler, SPSS 20.0 programı ile analiz edildi. Bulgular:Çalışma kapsamına alınan çocukların yaşları 6-17 aralığında, obez çocuklarda yaş ortalaması 12,12 ± 2,82, normal çocuklarda 12,35 ± 2,85 olup her iki grup dağılımı benzerdi. Kontrol grubundaki 78 çocuğun %52'si erkek (n= 40), %48'i kız; obez gruptaki 77 çocuğun %56'sı erkek (n= 43) %44'ü (n= 34) kız cinsiyette idi. Obez olan çocukların VKİ ortalaması 28,5, VKİ persentil ortalaması %98,3 olarak hesaplandı. Antropometrik ölçümlerden VKİ ve tartı z-skorları ile bel çevresi, bel çevresi persentili ve bel çevresi/boy oranı arasında kuvvetli korelasyon saptandı. Çalışmada obezite ile uyku süresi, televizyon ve bilgisayar başında geçirilen süre ve bu sürede atıştırma şeklinde beslenme, merdiven kullanımı, düzenli fiziksel aktivite (özellikle basketbol/voleybol, bisiklet sürme/paten kayma) gibi orta şiddette aktivitelere katılım) arasında anlamlı ilişki bulundu. Obezlerde uyku süresi 8,39 ± 1,23 saat ve sağlıklı çocuklara (8,98 ± 0,96) göre anlamlı olarak kısa, haftaiçi günlük toplam ekran süresi ise 3,83 ± 1,98 saat ve sağlıklı çocuklara (2,07 ± 1,09) göre anlamlı uzun olarak saptandı. Düşük tempolu yürüyüş, parkta/dışarıda oynama, ev işleriyle uğraşma gibi hafif şiddetli fiziksel aktivitelerin obezite ile ilişkisi gösterilemedi.Sonuç:Çocuk ve ergenlerde sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazanılması ve sürdürülmesi ilerleyen yaşlarda obezite ve ilişkili komplikasyonların önlenmesinde büyük önem taşımaktadır. Düzenli fiziksel aktivite ve sağlıklı uyku alışkanlıklarının obezitenin önlenmesindeki yerinin beslenme kadar önemli olduğu göz ardı edilmemeli, çocuklarda egzersiz alışkanlıkları desteklenmeli ve uygun ortamlar sağlanmalıdır.Anahtar Kelimeler: Çocukluk çağı, obezite, ekran süresi, fiziksel aktivite

Introduction and Objectives:Imbalance between energy expenditure and intake is the main cause for obesity. Childhood overweight/obesity issues is a global epidemic which leads to adult obesity and cause a wide range of comorbid health issues and an increased risk of premature onset of heart disease, dyslipidemia and diabetes. This study aims to evaluate anthropometric measures of both healthy and obese Turkish children and determine a correlation between physical activity, sedentary activity, and other behavioral choices and development of obesity.Material and Method:A total of 155 children aged 6-17 years who refered to Zeynep Kamil Maternity and Children's Training and Research hospital outpatient clinic during April 2017- October 2017 were studied. 77 obese children (BMI z-score > +2 SD) as the study group and 78 non-obese (BMI z-score > +2 SD) children as the control group were examined and anthropometric measures such as weight, height, waist circumference were collected. All children and their parents were informed and administered a questionnaire surveying obesity related behavior such as sleep duration, screen time, commute to school and physical activity. Data was analyzed with the program SPSS for Windows 20.0. Results:All children included in the study were 6-17 years old, the mean age 12,12 ± 2,82 years for the obese children and 12,35 ±2,85 years for the control group. Out of the 78 children in the control group, %52 were male (n= 40) and %48 were female (n=38. Similarly, out of 77 obese children %56 were male (n=43) and %44 were female (n=34). Mean value for BMI was determined as 28,5 for obese children, and mean value for BMI percentile was %98,3. The analysis of the questionnaire showed statistical significance between obesity and sleep duration, screen time, use of stairways, way of commute to school, and physical activity (moderate to vigorous activity such as running, playing basketball/volleyball, riding a bike). The results were undetermined for the significance of light- intensity activities (e.g. walking, household chores, playing outside).Conclusion:Physical activity is as important a factor as healthy nutrition in preventing obesity and it is important to encourage children to engage in exercise, have adequate sleep, and reduce recreational screen time for the prevention and intervention of childhood obesity.Key words: Childhood obesity, screen time, physical activity