Akciğer kanserli hastalarda indüklenmiş balgam sitolojisinin tanısal değeri ve indüklenmiş balgam ile serumun tümör belirteç düzeyleri açısından karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Günümüzde sıklığı giderek artan akciğer kanseri, kansere bağlı ölümlerin de en önde gelen nedenidir. Kanserli bir hastaya yaklaşımda; erken tam, histopatolojik tiplendirme, evreleme ve uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesi temel kuraldır. Akciğer kanseri tanısında birtakım tamamlayıcı metodlara ihtiyaç vardır. Bunlardan birisi de indükte balgamdır. Çalışmamızda amaçlarımızı; indükte balgamın uygulanabilirliliğini ve kliniğe katkılarım araştırmak, indükte balgam sitoloj isinin akciğer kanseri tanısı koymaktaki değeri ve spontan balgama göre tanısal üstünlüğünü göstermek ve serumda ve indükte balgam örneklerinde dört tümör markın olan CEA, CA 19-9, CA 125 ve CA 15-3 düzeyi ölçümünün akciğer kanseri tanısına katkısını değerlendirmek olarak belirledik. Bu amaçlarla Aralık 2002- Nisan 2003 tarihleri arasında Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Merkezinde akciğer kanseri tanısı veya ön tanısıyla yatırılmış ve takip edilen 52 olguyu hasta grubu olarak, akciğer kanseri dışı benign akciğer hastalığı ( pnömoni, KOAH) nedeniyle takip edilen 15 olguyu ise kontrol grubu olarak değerlendirdik. Akciğer kanserli olguların 3 gün spontan balgam sitolojileri değerlendirildi. 4. gün balgam indüksiyonu yapıldı. Sitoloji ve balgam supernatanında tümör belirteçleri bakıldı. Ertesi gün serumda tümör belirteçleri bakıldı. Kontrol grubunda sadece balgam indüksiyonu yapılarak balgam supernatanında ve serumlarında tümör belirteçleri bakıldı. Sonuç olarak; 1. Balgam indüksiyonu; kolay uygulanabilir, tekrarlanabilir, noninvaziv bir tam yöntemidir. 2. İndükte balgam; akciğer hastalıklannm tam ve takibinde giderek artan ilgi çekmektedir. Spontan balgamın ve BAL 'm tam ve takipte kullamldığı pek çok akciğer hastalığında rutine girmeye aday bir inceleme yöntemidir. Bunun için daha çok araştırma yapılmasına ihtiyaç vardır. 3. İndükte balgamın total hücre, canlılık ve hücre dağılımı değerleri; akciğer kanserli ve kontrol grubu hastalar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermedi. 4. İndükte balgamın sitolojik tam değeri spontan balgamdan yüksektir. 5. Tümör belirteçleri akciğer kanseri tanısına katkı sağlamamaktadır. 696. Tümör belirteçlerinden CA 125 ve CA 19-9' un indükte balgam supernatanındaki düzeyleri; hem akciğer kanserinde hem KOAH ve pnömoni gibi hastalıklarda serum düzeylerinden yüksektir. 7. Tümör belirteçlerinden CEA ve CA 15-3' ün indükte balgam ve serum düzeyleri arasında; ne akciğer kanserlilerde ne de kontrol grubunda istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktur. 8. Tümöre spesifik belirteçlerin klinik kullanıma sokulabilmesi için daha ileri çalışmalara gereksinim vardır. 70

SUMMARY Lung cancer is the most frequent cause of deaths due to cancers at present and its incidence is increasing by degrees. When a patient with cancer is evaluated, early and histopathological diagnosis, staging and choice of appropriate treatment are major principles. Complement methods are required for diagnosis of lung cancer. Induced sputum is convenient one of these. In this study; we purposed to investigate practicable of induced sputum, its contribution, value in diagnosis of lung cancer and to evaluate value of induced sputum and diagnostic superiority of cytology of induced sputum to spontaneous sputum. Values of tumor markers CEA, CA 19-9, CA 125 and CA 15-3 in serum and induced sputum samples are also aims of our study. We evaluated 52 patients with a prior or definite diagnosis of lung cancer as patient group and 15 patients with benign lung diseases ( pneumonia, COPD ) as control group between December 2002- April 2003 in Atatürk Chest Diseases and Thoracic Surgery Center. Cytology of spontaneous sputum of patients with lung cancer were evaluated consecutive 3 days. Induced sputum method was performed in 4 th day. Tumor markers in induced sputum were measured and cytological evaluation was performed. Tumor markers in serum were measured on next day. Only induced sputum method was performed in control group and tumor markers in sputum and serum were measured.. As a conclusion; 1. Induced sputum is a practicable, repetitive and non-invasive diagnostic method. 2. Induced sputum arouses interest about diagnosis and follow-up of lung diseases. It is applicant for routine investigation methods of lung diseases as spontaneous sputum and BAL, but many researches are necessary. 3. Total cell count, viability and differentiation values are not statistically different between lung cancer and control group. 4. Diagnosis of induced sputum is more valuable than spontaneous sputum, cytologically. 5. Tumor markers do not contribute to diagnosis of lung cancer. 716. CA 125 and CA 19-9 levels are higher in induced sputum than levels in serum both in lung cancer and control group. 7. There is no significant difference between CEA and CA 15-3 levels in induced sputum and serum in lung cancer and control group, statistically. 8. Many studies are necessary for clinical use of tumor spesific markers. 72