Application of AHP to multicriteria inventory classification

Abstract

ÖZET AHP TEKNÎ?tNÎN ÇOK KRÎTERLÎ ENVANTER SINIFLANDIRMASINA UYGULANMASI NURAY GÜVENİR YÜKSEK LİSANS TEZİ, İŞLETME ENSTİTÜSÜ TEZ YÖNETİCİSİ: YRD. DOÇ. DR. ERDAL EREL EYLÜL 1993 Bu çalışmada Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) tekniğinin ABC envanter sınıflandırmasına uygulanması esasma dayanan yeni metot incelenmiştir. Klasik ABC sınıflandırma metodu kriter olarak yalnızca birim fiyat ve yıllık ortalama kullanım değerlerini esas almaktadır. Ancak yalnızca bu iki kritere göre yapılan sınıflandırma bazı durumlarda yetersiz kalmaktadır. Buna karşılık ele alman yeni metot bir hiyerarşi şeklinde organize edilebilmek şartıyla çok sayıda kriterin ABC smıflandırmasında kullanılmasına olanak vermektedir. Bu yeni metoda göre önce en üst düzeydeki kriterler ikişer ikişer karşılaştırılarak bir matris oluşturulur. AHS tekniğine göre bu matrisin eigen vektörünün elemanları kriterlerin ağırlık değerlerini verir. Hiyerarşinin alt düzeylerindeki kriterler için de benzer şekilde hesaplanan ağırlıklar üst düzeydeki vektörde karşılık düşen kriterin ağırlık değeri ile çarpılarak bu değerin yerine konur. Bu adımlar hiyerarşinin tüm düzeyleri için tekrarlanarak bütün kriterlerin ağırlık değerleri bulunmuş olur. uıAHS tekniği yardımıyla bulunan bu kriter ağırlık değerleri kullanılarak her envanter kaleminin ağırlıklı değeri bulunur. Bu değere göre sıralanan kelemler daha sonra klasik ABC sınıflandırmasında olduğu gibi A, B, ve C olmak üzere üç ayrı sınıfa yerleştirilir. Bu yeni metot bir inşaat şirketi tarafından patlayıcı ile yapılan kaya hafriyatında kullanılan malzemelerin sınıflandınlmasma uygulanmıştır. Aym malzemeler ayrıca klasik ABC tekniğine göre de smıflandınlmış ve sonuçlar karşılaştınlmıştır. Anahtar sözcükler: Envanter yönetimi, ABC sınıflandırması, Analitik Hiyerarşi Süreci, çoklu kriter iv

ABSTRACT APPLICATION OF AHP TO MULTICRTTERIA INVENTORY CLASSIFICATION BY NURAY GÜVENİR SUPERVISOR: ASSISTANT PROF. DR. ERDAL EREL SEPTEMBER 1993 In this thesis, a new method based on the application of Analytic Hierarchy Process (AHP) to ABC inventory classification is investigated. The traditional ABC classification method utilizes only the unit price and the annual usage of inventory items. However, in some cases, the classification done using only these two criteria turns out to be insufficient. The method described in this thesis enables the integration of several criteria that can be organized in a hierarchy into ABC classification. The method can be summarized as follows: A matrix is constructed by the pairwise comparison of criteria on the highest level. The elements of the eigen vector of this matrix represent the weights (priorities) of the criteria. If a criterion has subcriteria in the hierarchy, the weights computed in the similar manner for the subcriteria are multiplied by the weight of the criterion and inserted in its place. Repetition of these steps for all levels of the hierarchy, the weight of all criteria are determined.Using the criteria weights determined by the AHP technique, the weighted score of each inventory item is computed. The items sorted by that weighted score are grouped in three classes: A, B, and C, as in the classical ABC classification. This new method is applied to the classification of inventory items used in rock excavation jobs done using blasting by a construction company. The same inventory is also classified according to the classical ABC technique, and the results are compared. Keywords: Inventory management, ABC classification, Analytic Hierarchy Process, multiple criteria u