Kronik hemodiyaliz hastalarında karotis arter darlığı prevalansının belirlenmesi ve ekokardiyografik prediktörlerinin araştırılması

Abstract

Amaç: Çalışmamız son dönem böbrek yetmezliği ve kronik hemodiyaliz programında olan hastalarda karotis arter darlığı prevalansının saptanması ve karotis arter darlığı saptanan grup ile karotis arter darlığı saptanmayan grup arasında karotis arter darlığı açısından klinik ve ekokardiyografik risk faktörlerinin saptanması amacıyla planlanmıştır. Materyal ve Metod: Hastanemizde kronik hemodiyaliz programında olan 63 hasta çalışmaya alındı (54,6±13,7 yaş). Tüm hastaların fizik muayeneleri yapıldı, klinik hikayeleri alındı, biyokimyasal testleri ve ekokardiyografik ölçümleri yapıldı. Sonrasında tüm hastalara karotis arter darlığı açısından karotis arter renkli dopler ultrasonografi yapıldı. NASCET yöntemine göre darlık dereceleri belirlendi. Karotis arter darlığı saptanan 8 hasta, darlık saptanmayan 55 hastalardan elde edilen klinik, biyokimyasal ve ekokardiyografik verilerin SPSS for Windows 11.5 paket programı kullanılarak istatistiksel analizi yapıldı. Bulgular: Kronik hemodiyaliz alan son dönem böbrek yetmezliği hastalarında karotis arter darlığı prevalansı 12,7%olarak saptandı. Klinik, biyokimyasal ve ekokardiyografik olarak hiçbir veri ile karotis arter darlığı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir birliktelik saptanmadı. Sonuç: Kronik hemodiyaliz hastalarında karotis arter darlığı prevalansı normal popülasyon prevalansının 5-10 katı yüksek bulunmuştur. Mortalite ve morbiditenin en önemli nedenlerinden olan serebrovasküler olaylardan korunma amacıyla kronik hemodiyaliz programında olan tüm hastalara karotis dopler ultrasonografi ile tarama yapılmalıdır. Kronik hemodiyaliz programında olan böbrek yetmezlikli hastalarda klinik, biyokimyasal ve ekokardiyografik hiçbir parametre karotis arter darlığının prediktörü olarak saptanmamıştır. Bu bağlamda sonuç için daha geniş hasta gruplu çalışmalar gerekmektedir.

Objective: The purpose of this study was to determine the prevalence of significant carotid stenosis, to identify clinical, biochemical and echocardiographic risk factors increasing this prevalence, in patients with end-stage renal disease who are having chronic hemodialysis program. Methods: This study included 63 patients, from December 2008 to June 2009, with end-stage renal disease who are having chronic hemodialysis program. Echocardiography and biochemical test were performed after careful clinical history had taken from all patients. Both carotid arteries of each patient were examined by carotid duplex scanning on one occasion. The duplex ultrasound criteria based on the North American Symptomatic Carotid Endarterectomy Trial (NASCET) measurement method were used for the identification of carotid stenosis. Risk factors were compared in patients with stenosis and patients without. Results: The mean age of the patients was 54.6±13.7 years. 8 patients had carotid artery stenosis. The prevalence of significant carotid stenosis was 12.7%. There were no statistically significant clinical, biochemical and echocardiographic differences noted between the patients with stenosis and patients without. Conclusion: This study demonstrated that the prevalence of carotid artery stenosis is 5-10 folds higher than the general population. The significant carotid artery stenosis was not predicted by any parameter of clinical, biochemical and echocardiographic examination. Further studies involving a larger number of patients are needed to be conclusive.