Horlama ve uyku apneli hastalarda gündüz uykululuğunu etkileyen parametrelerin değerlendirilmesi

Abstract

Tıkayıcı uyku apne hipopne sendromu (TUAHS); son yıllarda artan prevelansı ile önemli bir halk sağlığı sorunudur. TUAHS' ın tanı ve hastalık şiddetinin değerlendirilmesinde kullanılan altın standart test polisomnografidir (PSG). PSG'nin major parametresi olan apne- hipopne indeksi (AHİ) ise hastalık şiddeti ile korelasyon gösterir. TUAHS'lı hastaların en önemli yakınmaları gün içinde uykululuk halleridir. Hastaların gün içerisindeki uykululuk hallerinin ölçümü için Epworth Uykululuk Skalası (EUS) kullanılmaktadır. EUS sonuçları yanıtlayan kişinin günlük alışkanlıklarına, sosyoekonomik düzeyine, eğitim durumuna ve bulunduğu topluma göre değişkenlik gösterebilir. Hastaların AHİ değeri yükseldikçe hastalık şiddetinin arttığı; dolayısıyla gündüz uykululuklarının ve EUS değerlerinin yükseldiği biliniyor. Ancak klinik pratiğimizde AHİ değerleri hastaların gündüz uykululukları ile uyumsuz olan birçok hasta görmekteyiz. Bu durum ise akıllara, gündüz uykululuğunu etkileyen başka parametrelerin de olabileceği hipotezini getiriyor. Çalışmamızda hastanemize horlama ve tanıklı apne şikayetleri ile başvurup, polisomnografi ile değerlendirilen 648 hastanın EUS değerleri, antropometrik ölçümlerinin polisomnografik bulguları ile analizler yaparak, gündüz uykululuğundaki farklılığı ortaya çıkaran parametreleri belirlemeyi amaçladık. Hastaların yaş ortalaması 47,74 ± 11.32 (18- 82) idi. Hastaların 467'i erkek (% 72); 181'si kadındı (% 28). Hastaların 635'inde horlama, 530'unun tanıklı apne öyküsü, 457'sinin ise gündüz uykululuğu ve yorgunluk yakınması vardı. AHİ değerleri referans alınarak belirli cutt-off değererline göre hastalar gruplara ayrıldı, bu şekilde grupları homojenize edilmeye çalışıldı. Benzer AHİ değerlerine sahip olan bu hasta grupları, EUS değerlerine göre gündüz uykululukları yüksek ve düşük olanlar olmak üzere alt- gruplara ayrıldı ve çapraz analizler yapıldı. Yapılan analizler sonucunda, AHİ değerleri benzer olan hasta gruplarında: Gündüz uykululukları fazla olan hastaların VKİ ve boyun çevresinin diğer gruptan daha yüksek olduğu, apne sayılarının daha fazla olduğu ve noktürnal hipoksemi belirteçlerinden olan ; en uzun apne süresi, en düşük SO2 satürasyonu, oksijen satürasyonunun % 90'ın altında geçen süre parametrelerinin daha fazla etkilenmiş olduğunu saptadık. Çalışmamızın sonucunda, hastaların gündüz uykululuklarını predikte etmede AHI indeksinin tek başına yeterli olmadığını; antropometik ölçümlerin, apne sayısı/indeksinin, noktürnal hipokseminin de değerlendirmeye alınması gerektiğini belirtiyoruz.

Obstructive sleep apnea syndrome (OSAS) is an important and more comman public health problem with increasing incidence. Polysomonography (PSG) is the gold standard test in OSAS diagnosis. Apnea-hypopnea index (AHI) is the main parameter of PSG, which is correlated with OSAS severity. The main complaint of OSAS patients is the daytime sleepiness and the Epworth Sleepiness Scale (ESS) used for evaluation. Epworth sleepiness scale results may variable according to answering people's daily habits, socioeconomic degree, education and the society. The correlation of AHI with daytime sleepiness and ESS is well known. But there are many patients in clinics, which have uncorrelated daytime sleepiness with AHI. This data calls this hypothesis; Are there any other parameters which may effect daytime sleepiness. In our study, 648 patients with complaining of snoring and apnea were evaluated by polysomnography and anthropometric measurements revealed. In 648 patients; 467 of them were men (72 %), 181 of them were women (28 %); 635 patients had snoring, 530 patients had apnea, 457 patients had daytime sleepiness. Patients were divided to groups with the aim of homogenization, according to AHİ values. The patients with similar AHI values were analyzed according to their ESS scores. The results of the analyses indicate that: BMI and neck circumference were elevated in daytime sleepiness patients. The nocturnal hypoksemia markers; apnea number/index, maximum duration of apnea, at least SO2 concentration, duration of SO2 less than % 90 were much effected in the group of daytime sleepiness. Beside the fact that our research, AHİ is not enough for predicting the daytime sleepiness; anthropometric measurements and the nokturnal hypoksemia markers should be evaluated.