Propofolün sıçanlarda lokomotor aktivite üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Propofolün kötüye kullanılma potansiyelinin öforizan ve ödüllendirici özelliğinden kaynaklandığını düşünerek sıçanlarda ki lokomotor aktiviteye olan etkisini araştırmak.Yöntem: Etik kurul onayı alındıktan sonra 250-400 gr aralığındaki erkek Wistar sıçanlara ortam ve çalışmacıya alışmaları sağlandı. Tüm ilaç enjeksiyonları inraperitoneal olarak yapıldı. Tüm deneklere yapılan intralipid (1ml/kg) enjeksiyonu sonrası 30 dakikalık bazal lokomotor aktivite ölçümleri kaydedildi. Denekler lokomotor aktivite açısından eşit gruplara dağıtıldıktan bir gün sonra 2.5, 5, 10, 20, 40 mg/kg dozlarda propofol ve bir gruba da kontrol amaçlı 4ml/kg intralipid enjekte edildi. 30 dakika boyunca lokomotor aktiviteleri ölçüldü. Bu ölçüm sonuçları akut LMA olarak değerlendirildi. Propofolün kronik etkilerini değerlendirmek amacıyla da beş gün boyunca iki grup sıçandan bir gruba her gün 10mg/kg propofol ve diğerine 1ml/kg intralipid verildi. Yine kronik etkilere bakmak için gün aşırı enjeksiyon yapılan başka üç grup sıçandan kontrol grubuna 4ml/kg intralipid diğer iki gruba da sırasıyla 20mg/kg ve 40mg/kg dozda propofol verildi. Tüm hayvanlar hemen cihaza konarak 30 dakika boyunca lokomotor aktivite ölçümleri kaydedildi.Bulgular: Akut, tek doz propofol (2.5-40 mg/kg, i.p.) uygulaması 30 dk süresince kaydedilen lokomotor aktivite ve hareketlilik süresi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etki oluşturdu. Akut etki de 40 mg/kg propofol verilen grubun lokomotor aktivitesinin (p<0.05) ve hareketlilik süresinin (p<0.01) kontrol grubuna göre anlamlı ölçüde arttığı saptanmıştır. Otuz dakikalık ölçüm sürecinin (propofol grupları × zaman) 10 dakikalık bloklar halinde incelenmesi ile lokomotor aktivite ve hareketlilik süresinin ölçüm süreci boyunca oldukça belirgin bir değişim geçirdiği görüldü (p<0.0001). Propofolün beş gün boyunca her gün 10 mg/kg dozunda uygulanmasının kontrol grubuna göre lokomotor aktivite (p> 0.05) ve hareketlilik üzerinde (p>0.05) anlamlı bir değişikliğe neden olmadığı saptandı. Propofolün 20 ve 40 mg/kg dozunda gün aşırı uygulaması şeklinde yapılan kronik enjeksiyonların ise hem lokomotor aktivite (p<0.01) hem de hareketlilik (p<0.001) üzerinde anlamlı değişikliklere neden olduğu ve bu etkinin zamanla etkileşim içerisinde olduğu (her iki grup için de (p<0.01)gözlendi. Propofolün 40 mg/kg dozunda oluşan lokomotor stimülan ve hareketlilik süresini arttırıcı etkinin ilk 3 uygulama boyunca devam ettiği, ancak 4. uygulamadan itibaren kontrol grubu ile istatistiksel olarak benzer seviyeye geldiği gözlendi (p<0.05).Bu durum propofolün lokomotor stimulan etkisine tolerans gelişimi olarak yorumlandı. Propofol 20 mg/kg dozunda ise lokomotor aktivite ve hareketlilik sürelerinin 4. uygulama ile artmaya başlayarak 5. uygulamada istatistiksel olarak anlamlı seviyelere ulaştığı, ancak sonraki uygulamalarda tekrar azaldığı gözlenmiştir (p< 0.05). Bu durum propofolün lokomotor stimulan etkisine duyarlılaşma gelişimi olarak yorumlanmıştır.Sonuç: Çalışmamızda diğer bağımlılık yapan maddeler gibi propofolün de akut uygulama ile lokomotor aktiviteyi arttırdığını tespit ettik. Ayrıca kronik uygulama ile bağımlılık yapıcı diğer birçok ilaç gibi değişik dozlarda tolerans ve duyarlılaşma gelişimini de tespit ettik. Tüm bu veriler ışığında propofolün keyif verici bir ilaç etkisi gösterdiği ve bağımlılık yapabileceği kanısındayız.

Background: This study investigates the abuse potential of propofol with the effect on locomotor activity, due to its euphoric and rewarding effects.Methods: After having approval of local ethics committee and the familiarization, 250-400 gr, male, Wistar rats were included in the study. All drugs were injected intraperitoneally. Basal locomotor activity was recorded for 30 minutes after administration of intralipid (1 ml/kg). All subjects distributed equally in groups for the basal locomotor activity measurements. After one day, each group received 2.5, 5, 10, 20, 40 mg/kg propofol and control group received 4ml/kg intralipid injection. After administration of the drug, locomotor activity measurement was carried out for 30 minutes. These measurements were accepted as acute LMA of rats. In order to analyse chronic effects of the drug, propofol was administred for10 mg/kg per day and the control group received 1ml/kg intralipid per day for five days. In addition, for further analysis of chronic effects; propofol and 4ml/kg intralipid injections were administered once in 48 hours for 13 days (propofol doses were in order of; 20mg/kg and 40mg/kg), and locomotor activity measurements were repeated.Results: Locomotor activity and movement durations after single propofol (2.5, 5, 10, 20, 40 mg/kg) injections were statistically significant. For acute effect; 40 mg/kg propofol significantly increased locomotor activity (p<0.05) and movement durations (p<0.01). This increment was altered with time (ten minutes) during thirty minutes measurement (p<0.0001). 10 mg/kg propofol injections for five day did not change locomotor activity (p>0.05) and movement durations (p>0.05) significantly. However, 20 mg/kg and 40 mg/kg propofol injections every other day increased locomotor activity significantly (p<0.01) and movement durations (p<0.001). This effect was changed with time during thirty minutes measurement. Subjects in 40mg/kg group had increasing locomotor activity every other day until 5 th day, and thereafter decreased to the level that is comperable with control group(p<0.05). This was evaluated as the tolerance to locomotor stimulant effects of propofol. Subjects in 20 mg/kg group has an increasing locomotor activity after the 7th day and significant increase in 9 th day. Thereafter, decreased activity has been observed in time(p< 0.05). This status demostrates the sensitization to the locomotor stimulant effects of propofol.Conclusion: Propofol has increased the locomotor activity as the other abused drugs. Drug tolerance and sensitization occurs with chronic propofol administrations. Propofol has euphoric effects and may produce dependency.