Kolorektal kanser tarama testlerinin farkındalık araştırması

Abstract

AMAÇ: Çalışmamızda kolorektal kanser (KRK) tarama testleri hakkında farkındalık düzeyinin saptanması amaçlanmıştır.GEREÇ VE YÖNTEM:ÇalışmamızSağlık Bilimleri Üniversitesi, Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği Polikliniğine Ağustos 2017- Eylül 2017 tarihleri arasında başvuran çalışmaya dahil olma kriterlerini karşılayan 298 kişiden oluşan hastalar ile yüz yüze anket görüşmesi ile yapıldı.İstatiksel olarak elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences)programı kullanılarak analiz edildi. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerden sayı, yüzde, ortalama, standart sapma kullanıldı. Gruplu değişkenler arasındaki ilişki ki-kare testi ile analiz edildi. İstatistiksel anlamlılık değeri p<0,05 olarak kabul edildi.BULGULAR:Katılımcılarımızın yaş ortalaması 41,5 yıl olup yaş aralığı 18 ile 86 arasında değişiyordu. Katılımcıların %62,8'i kadın, %37,2'si erkekti. Katılımcıların %52,7'si üniversite mezunuydu.Katılımcıların %83,9'unun ailesinde bağırsak kanseri öyküsü yoktu, bağırsak kanseri tarama testleri ile ilgili duyumu olanların kaynağı; %13,7'sinde sağlık çalışanları, %19,8'inde akraba-arkadaş, %17,7'sinde yazılı medya, %17,1'inde televizyon ve %18,7'sinde internetti. Katılımcıların %39,3'ü bağırsak kanseri tarama testlerini duymamıştı. %90,6'sı bağırsak kanseri tarama testlerini gerekli bulurken, katılımcıların %68,8'i bağırsak kanseri tarama testinin amacının bağırsak kanserlerini erken dönemde yakalamak olduğunu düşünüyordu. Katılımcılarımızın sadece %11,1'ine doktoru bağırsak kanseri tarama testlerinden bahsetmişti, bağırsak kanseri tarama testinin ne olabileceği konusunda katılımcılarımızın %44,9'unun bilgisi yoktu. Katılımcılarımızın sadece %8,4'ü tarama testi yaptırmıştı ancak katılımcılarımızın %44,6'sı yaştan bağımsız olarak herkesin KRK tarama testi yaptırması gerektiğini düşünmekteydi. Katılımcılarımız KRK'nın belirtisini en sık kabızlık olarak görmekteyken, kolonoskopiyi (%57) en önemli tarama testi olarak görmekteydi. Tarama testlerini neden yaptırmadıkları sorulduğunda; %40,3'ü bir neden bildirmezken %32,9'u kendilerini risk altında görmüyordu.Öğrenim düzeyi arttıkça KRK tarama testlerini gerekli bulma oranı da artmıştı. Ailede bağırsak kanseri öyküsü olan katılımcılara ve 50 yaşın üzerindeki katılımcılara hekimleri tarafından KRK tarama testlerinden daha fazla bahsedilmişti.SONUÇ:Katılımcılarımızın önemli bir yüzdesi bağırsak kanseri tarama testlerini duymamış olup ailede bağırsak kanseri öyküsü bulunanve50 yaş üzerindeki kişilerin tarama testleri hakkındaki farkındalığı daha yüksekti.Kendilerini daha riskli bulan grubun, hekimleri tarafından bilgilendirilme düzeyleri düşük olsada,KRK tarama testleri ile ilgilifarkındalıklarının daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz.ANAHTAR KELİMELER:Bağırsak, kanser, tarama

AIM: We aimed to determine the level of awareness about colorectal cancer screening tests in the study.MATERIALS AND METHODS:The study was performed as a face-to-face interview with 298 patients who met the inclusion criteria,inHaydarpaşa Numune Education and Research Hospital, Universityof Health Sciences, Department of Family Medicine Clinic, between August 2017 and September 2017. Statistically obtained data were analyzed using SPSS (Statistical Package for Social Sciences). Number, percentage, mean, standard deviation calculations were used as descriptive statistical methods and the relationship amongst group variables was analyzed by chi-square test. Statistical significance was accepted as p <0.05. RESULTS: Average age of the participants was 41,5±15,25 years and the ages ranged between 18 to 86 years. 62,8% of the participants were female, 37% were male. 52,7% of the participants were university graduates. 83,9% of the participants did not have a history of colorectalcancer in their family. The participants' source of knowledge aboutcolorectal cancer screening tests was mainly relatives and friends (19,8%), followed by the internet (18,7%), written media (17,7%), television (17,1%)andleast likely from health workers(13,7%). 39.3% of the participants have not heard aboutcolorectal cancer screening tests where as 90,6% thoughtof colorectal cancer screening tests as necessary and 68,8% of participants thought thatthe aim ofcolorectal cancer screeningswere early detection of colorectal cancers. Only 11,1% of our participants were informed about colorectal cancer screening tests by their physicians, and 44,9% of our participants had no information about the colorectal cancer screening tests. Only 8,4% of our participants had a CRCscreening test although 44,6% of the participants thought that all the subjects should have a CRC screening test regardless ofage. While the participants acknowledged constipation as the most frequently presenting sign of CRC, colonoscopy was regarded as the most important (57%) screening test. When asked why they didn't have a CRC screening test; most of the participants (40,3%) had no relevant reason where as 32,9%didnot consider themselves at risk. As the level of education increased, the rate of considering CRC screening tests as necessary increased. Participants with colorectal cancer familyhistoryand participants over the age of 50 were mentioned more aboutCRC screening tests by their physicians.CONCLUSION: A significant percentage of ourparticipants didnot have CRC screenings, and people with a family history of CRCand over the age of 50years were more aware of the screening tests. We can conclude that the awareness of CRC screening was greater among risk feeling participantsalthough the rate of informingby their physicians were low. KEYWORDS:Colon, cancer, screening