Obezite ve metabolik sendrom tanılı çocuklarda irisin düzeylerinin, non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı, glukoz ve lipit metabolizması ile ilişkisi

Abstract

Fibronektin tip III alanı içeren protein-5 (FNDC5) 'in proteazlar tarafından parçalanmasından üretilen irisin; iskelet kasından salgılanarak beyaz yağ dokusunun, kahverengi yağ dokusuna benzer özellikler kazanmasına yardımcı olan yeni bir myokindir. İrisinin, insülin direnci, obezite ve non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) gibi hastalıkların daha iyi kontrol edilmesinden sorumlu olabileceği düşünülmektedir. Çalışmamızın amacı obez ve metabolik sendromlu çocuklarda, serum irisin düzeyinin antropometrik ölçümler, metabolik ve biyokimyasal parametreler, hepatosteatoz varlığı, günlük kalori alımı ve fiziksel aktivite düzeyi ile ilişkisinin belirlenmesidir. Yaşları 10-17 arası değişen ve cinsiyet farkı gözetilmeyen 59 sağlıklı, 41 metabolik sendromu olan ve 101 metabolik sendromu olmayan çocuk çalışmaya alındı. Metabolik sendromu olan olguların diğer obez olgulara göre vücut ağırlığı, bel çevresi ve kan basıncı ölçümleri ile trigliserit, insülin düzeyleri ve HOMA-IR skorları anlamlı olarak yüksek ve HDL düzeyleri düşük saptandı (p<0,05). NAFLD'si olan olguların olmayanlara kıyasla AST, ALT, trigliserit düzeyleri ve HOMA-IR skorları daha yüksek saptandı (p<0,05). Medyan irisin düzeyleri metabolik sendromu olmayan obez grupta 2,4 µg/ml olup, sağlıklı (1,38 µg/ml) ve metabolik sendromlu (1,5 µg/ml) gruba göre anlamlı derecede yüksek bulundu (p<0,05). Metabolik sendromu olan ve olmayan obez olgularda serum irisin düzeyleri ile vücut kitle indeksi, HOMA-IR skorları, trigliserit düzeyleri, egzersiz alışkanlıkları ve non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı varlığı arasında negatif korelasyon saptanırken bu sonuç istatistiksel açıdan anlamlı bulunmadı (p>0,05). NAFLD'si olan ve olmayan obez olgular arasında irisin düzeyleri farklı değildi (p>0,05). Sonuç olarak obez çocuklarda irisin seviyeleri daha yüksek olup bu durum, hastalarda artan yağ kitlesine sekonder bir koruyucu mekanizma olarak kas dokuda FNDC5 gen ekspresyonunun artışı, kahverengi yağ hücrelerine dönüşüm ve termogenezin indüklenmesi ile ilişkili olabilir.ANAHTAR KELİMELER: obezite, metabolik sendrom, non-alkolik karaciğer hastalığı, irisin,çocuk.

Irisin is a new myokine that is produced from the cleavage of Fibronectin type III domain-containing protein 5 (FNDC5); secreted from skeletal muscle and helps the white fat tissue to gain properties similar to brown fatty tissue. Irisin is thought to be responsible for better control of diseases such as insulin resistance, obesity and non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD). The aim of our study was to determine the relationship between serum irisin levels, anthropometric measurements, metabolic and biochemical parameters, presence of hepatosteatosis, daily caloric intake and physical activity in children with obese and metabolic syndrome. 59 healthy, 41 children with metabolic syndrome and 101 without metabolic syndrome were included in the study. Body weight, waist circumference and blood pressure measurements, triglyceride, insulin levels and HOMA-IR scores were significantly higher and HDL levels were lower in patients with metabolic syndrome compared to other obese subjects (p<0,05). AST, ALT, triglyceride levels and HOMA-IR scores were higher in subjects with NAFLD compared to those without NAFLD (p<0,05). Levels of the median irisin were 2.4 µg/ml in the obese group without metabolic syndrome and were significantly higher than those with healthy (1.38 µg/ml) and metabolic syndrome (1.5 µg/ml). We found negative correlation between serum irisin levels and body mass index, HOMA-IR scores, triglyceride levels, exercise habits and non-alcoholic fatty liver disease in obese patients with and without metabolic syndrome; Besides, the result was not statistically significant (p>0,05). Levels of irisin did not differ between obese patients with and without NAFLD (p>0,05). As a result, the levels of irisin in obese children were higher, which may be related to increased FNDC5 gene expression in muscle tissue, transformation into brown fat cells and induction of thermogenesis as a protective mechanism secondary to increased fat mass in patients.KEY WORDS: obesity, metabolic syndrome, non-alcoholic fatty liver disease, irisin, children.