Yanıklarda staz zonunda, hiperbarik oksijen tedavisi ve montelukastın, inflamasyon ve doku viabilitesi üzerine etkilerinin araştırılması ve karşılaştırılması

Abstract

Yanık, insanoğlunun karşılaşabileceği en önemli fiziksel ve psikolojik travmalardan birisidir. Jackson, yanıklarda 3 zon tanımlamıştır. Santral koagülasyon zonu, koagülasyon nekrozunun olduğu zondur. Staz zonu, santral zonu çevreleyen, doku perfüzyonun azaldığı, kurtarılma potansiyeli olan zondur. Hiperemi zonu, en dışta yer alan artmış kan akımının görüldüğü zondur. Staz zonunun kurtarılmasıyla yanık alanının genişliği ve derinliğindeki artışın önüne geçilmesi, morbidite ve mortalitenin azaltılması mümkündür. Araştırmalar bu ara zondaki irreversibl doku nekrozunun yanık sonrası ilk 48 saat içindeki progresif hipoksi ve iskemiden kaynaklandığını göstermiştir. Deneysel çalışmalara ve tedavi yöntemlerine dayanarak, dokunun iskemiye toleransının artırılması, perfüzyonun artırılması ve inflamatuar cevabın engellenmesi gibi yöntemlerle bu zonun kurtarılabileceği öne sürülmüştür. Bu deneysel çalışmanın amacı staz zonu üzerinde hiperbarik oksijen tedavisi (HBOT) ve montelukastın etkilerini araştırmak ve karşılaştırmaktır.YöntemÇalışmada toplam 21 adet Rattus norvegicus cinsi dişi Sprague-Dawley türü sıçan kullanıldı. Sıçanlar 3 gruba ayrıldı. Sıçanlara anestezi altında Regas ve Erlich tarafından tanımlanan deneysel yanık modeli uygulandı. 1.gruba ek müdahalede bulunulmadı. 2.gruba günlük olarak 1 ml 10 mg/kg montelukast içeren solüsyon gastrik gavaj ile uygulandı. 3.gruba günde 1 kez 2 ATA 90 dk HBOT tedavisi uygulandı. Tüm gruplar 10 gün boyunca takip edildi. Takibin 0., 3. Ve 10.günlerinde staz zonlarından punch biyopsi alındı. Alınan parçalar histopatolojik olarak ve biyokimyasal olarak MDA ve MPO üzerinden değerlendirildi. BulgularKontrol grubuna göre HBOT grubunda ve montelukast grubunda, montelukast grubunda ise diğer iki gruba göre MDA'da anlamlı düşüş saptandı. MPO değerlendirmesinde yalnız 0-3.gün karşılaştırmasında HBOT grubunda kontrol grubuna göre anlamlı düşüş görüldü. PMNL değerlendirmesinde yalnız HBOT grubunda kontrol grubuna göre, 0.günde 3'üncü güne ve 3.günde 10. güne göre azalma meydana geldi. 0.güne göre 3.günde kontrol grubuna göre HBOT ve montelukastın ödemi anlamlı derecede azalttığı ancak birbirlerine üstünlüklerinin olmadığı görüldü. 0.gün ile 10.gün karşılaştırmasında ise kontrol grubuna göre yalnız montelukast grubunda anlamlı fark görüldü. SonuçÇalışmamızın sonucu sıçanlarda staz zonunda HBOT ve montelukastın hücresel düzeyde oksidatif hasarı azalttığını desteklemektedir. Önemli bir inflamatuar marker olan MDA sonuçlarına göre montelukastın inflamasyonu azaltmada HBOT'a üstün olduğu ve erken dönemde ise HBOT etkilerinin daha belirgin görüldüğü söylenebilir.Anahtar Kelimeler: Staz zonu, yanık, HBOT, montelukast

AimBurn injury is one of the most important physical and psychological traumas that humanity can face. Jackson categorized burns into three different zones. The central coagulation zone is characterized by necrosis. The stasis zone surrounds the coagulation zone. Tissue perfusion is decreased in this zone, but it has a potential of recovery. The outer zone is the hyperemic zone with increased blood flow. Salvaging the stasis zone can decrease depth, width of burn injuries as well as decreasing the morbidity and mortality rates. Recent studies showed that the irreversible tissue necrosis of stasis zone is result of progressive hypoxia and tissue ischemia within the first 48 hours. With these results, it is claimed that increased perfusion, increased tissue tolerance for hypoxia and inhibiting inflammatory response could help salvaging this zone. The aim of this study is to examine and compare the effect of hyperbaric oxygen therapy and montelukast on stasis zone.Methods21 female Sprague-Dawley rats were used in this study. The rats were divided into 3 groups. The burn model defined by Regas and Erlich is used as experimental burn model under anesthesia. 1st group didn't get any treatment. 2nd group took 1 ml 10mg/kg montelukast solution via gastric gavage every day. In the 3rd group 2 ATA HBOT was applied for 90 min once daily. Each group monitored for 10 days. Punch biopsy from stasis zone is performed on day 0, day 3 and day 10. Samples were examined histopathologically and biochemically via MDA and MPO. ResultsWhen compared with control group both of treatment groups had statistically lower MDA levels. Compared with both control and HBOT group, montelukast group showed lower MDA levels. MPO levels were significantly lower in HBOT group compared to control group just in day 0 vs. day 3 comparison. PMNL decreased significantly in HBOT group compared to control group in day 0 vs. day 3 and day 3 vs. day 10 comparison. Edema decreased significantly in HBOT and montelukast groups but they had no advantage over each other. In day 0 vs. day 10 comparison, edema decrease occurred only in montelukast group to control group.ConclusionThe results we obtained showed that both HBOT and montelukast have effect on reducing oxidative stress. According to the results of MDA, an important inflammatory marker, it could be said that montelukast is superior to HBOT in reducing inflammation and effects of HBOT are more significant in early period of burn injuries.Keywords: zone of stasis, burn, HBOT, montelukast