Obez bireylerde bozulmuş beden şekli algısı oranı ve kabul edilen ideal beden şeklinin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı obez bireylerde bozulmuş beden şekli algısı oranını ve bu bireylerin kabul ettiği ideal beden şeklini belirlemektir.Gereç ve yöntem: Çalışmaya aile hekimliği polikliniğine başvuran 18 yaş ve üzeri; sekonder obezite, psikiyatrik hastalık tanısı olan ve/veya psikiyatrik ilaç kullanan hastalar dışındaki hastalar dahil edilmiştir. Çalışma 436 kişi ile yürütülmüştür. Çalışmaya katılan bireylere araştırmacılar tarafından oluşturulan iki bölümlü veri toplama formu uygulanmıştır. Bu formun ilk kısmında katılımcının sosyodemografik, ekonomik ve sağlık durumu ile ilgili sorular yöneltilmiş, formun ikinci kısmında ise kişinin beden algısı ve yeme tutumunu değerlendirmek amacıyla Stunkart Figür Ölçeği (SFÖ) ve Hollanda Yeme Davranışı Anketi (DEBQ) uygulanmıştır. Çalışma verileri SPSS 21.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Çalışmada frekans, yüzde, sıklık, ortalama, ortanca, minimum ve maksimum değer, standart sapma gibi tanımlayıcı istatistikler, bivariable analizlerde ki kare ve Kendal-Tau testi uygulanmıştır. Anlamlı çıkan veriler lineer regresyon modellemesine tabi tutulmuştur.Bulgular: Katılımcıların beden kitle indeksleri (BKİ) kategorilerine göre aldıkları duygusal ve kısıtlayıcı yeme davranışı puanları incelendiğinde bireylerin BKİ arttıkça duygusal ve kısıtlayıcı yeme davranışında artma eğilimi olduğu görülmektedir. Katılımcıların BKİ'ye göre aldıkları dışsal yeme davranışı puanları incelendiğinde bireylerin BKİ ile dışsal yeme davranışının ters orantılı olduğu görülmektedir. Yani katılımcılarda zayıftan morbid obeze doğru gittikçe dışsal yeme davranışı azalmaktadır.Her bir BKİ kategorisi için cinsiyete göre duygusal yeme davranışı ortalama puanları kıyaslanmış morbid obez grubu dışında tüm gruplarda kadınların aldıkları ortalama puanların erkeklerden anlamlı olarak yüksek olduğu görülmüştür.BKİ ile SFÖ uyumu zayıftan morbid obeze doğru gittikçe azalmaktadır.Sonuç: Katılımcıların tümünde BKİ ve SFÖ arasındaki uyuma bakacak olursak %66 oranında anlamlı bir uyum söz konusudur. Fakat vücut kategorilerine göre bakacak olursak, zayılardan morbid obezlere doğru gittikçe skala uyumu anlamlı olarak azalmıştır. Obez bireylerde beden algısı normal bireylere göre oldukça düşüktür. Cinsiyete göre skala uyumuna baktığımızda özellikle obez ve morbid obez grupta kadınlarda beden algısının erkeklere göre daha düşük olduğunu, diğer gruplarda ise cinsiyetler arası anlamlı fark olmadığını gördük.Anahtar Kelimeler: Obezite, beden şekli algısı, yeme davranışı

Objective: The objective of this study is to determine the rate of impaired body shape perception among obese individuals and the ideal body shape postulated by these individuals. Material and method: Patients who were admitted to the family medicine outpatient clinic and over 18 years old, except those who has the diagnosis of secondary obesity, psychiatric disease and/or use psychiatric drugs were included in the study. The study was conducted with 436 individuals. A data collection form consisting of two parts which developed by the researchers was applied to the participants. In the first part of this form, the questions about the socio-demographic, economic and health status of the participants were asked, and in the second part of the form, the Stunkart Figure Scale and the Dutch Eating Behavior Questionnaire were applied to assess the body perception and eating attitude.Data were analyzed with SPSS 21.0 package program. In the study, descriptive statistics such as frequency, percentage, mean, median, minimum, maximum value, standard deviation were engaged and chi-square and Kendal-Tau test were used in bivariable analyzes. Significant data were subjected to linear regression modeling.Findings: Upon examining the emotional and restrictive eating behavior scores of the participants according to their body mass index categories, it was seen that there was a tendency to increase in emotional and restrictive eating behavior as the body mass index (BMI) of individuals increased.Upon examination of extrinsic eating behavior scores of the participants according to body mass index categories, it was seen that individual BMI and extrinsic eating behavior were inversely proportional. In other words, as the participants progress from underweight to morbid obese, extrinsic eating behavior decreases.For each body mass index category, the mean scores of emotional eating behavior were compared according to gender, and it was seen that the mean scores of women were significantly higher in all groups except for the morbid obese group. This indicates that the emotional state of women affect eating behavior more when compared with men.As the participants progress from underweight to morbid obese, the conformity of BKI and SFS decreases.Conclusion: The conformity between BKI and SFS for all participants is significant with a rate of 66%. However, according to body categories, scale conformity decreased moving from underweight to morbid obese group. Body perception is lower among obese individuals when compared with normal individuals. Considering the scale conformity based on gender, we see that body perception was lower among females in obese and morbid obese groups, but there was no significant difference between the genders in other groups.Keywords: Obesity, body shape perception, eating behavior