Türkiye'nin hava sahasının hukuksal statüsünün uluslararası hava hukuku ve Türkiye'nin dış sorunları çerçevesinde incelenmesi

Abstract

TEZ ÖZETİ Geniş anlamda ele alındığı zaman, hava hukuku, hava sahası ve ondan yararlanmayla ilgili bütün hukuk kurallarını içermektedir. Böylece, hava hukuku kavramı içine, kısaca havacılık adıyla anılan havada ulaşım ve ona bağlı ilişkileri inceleyen kurallardan başka, havadan ses ve elektrik dalgalarını aktaran telsiz, telgraf.telefon, radyo ve televizyon gibi her türlü iletişim ve haberleşme yöntemlerine ilişkin kurallar ile meteorolojiye ilişkin kuralların da girdiği görülmektedir. Buna karşılık, dar anlamında hava hukuku, yalnızca havacılık ile sınırlı hukuk dallarını kapsamaktadır. Havacılıkla ilgili kurallaşmalar 20. yüzyılda olmuştur. Uygulanan uluslararası hukukun havacılıkla ilgili temel kuralları 7.12.1944'te imzalanan Şikago Andlaşmaları ile konulmuştur. Hava sahası, ulusal hava sahası ve uluslararası hava sahası olarak ikiye ayrılmaktadır. Ulusal hava sahası, bir devletin ülkesi üstündeki hava sahasını belirtmektedir. Bir devletin ulusal hava sahası dışında kalan hava sahası ise uluslararası hava sahasını oluşturmaktadır. Uygulanan uluslararası hukuka göre, bir devletin karasuları dışında kalan deniz alanları üstünde bulunan hava sahası, uluslararası hava sahasını oluşturmaktadır. Bu tez ile ulusal ve uluslararası hava sahalarının hukukî statüleri, uluslararası hukuk literatürü ve uluslararası anlaşmalar incelenerek ortaya konmuş, hava hukuku hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. Son bölümde, Türkiye'nin dış sorunları kapsamında.Yunanistan ve Türkiye arasında Ege'de yaşanan hava sahası ve hava hukuku ile ilgili sorunlar ele alınmıştır. Anılan sorunların çıkış noktası, Yunanistan'ın ulusal hava sahası genişliğini 10 deniz mile çıkarttığı 6 Eylül 1931 tarihli cumhurbaşkanlığı kararnamesi olmuştur. Bunun için seçilen zaman, yine Türk-Yunan ilişkilerinin en iyi olduğu bir tarih olmuş ve Başbakan ismet İnönü'nün Atina ziyaretinden hemen önceye rastlamıştır. Bununla birlikte Yunanistan bu genişletme işlemini Uluslararası Sivil Havacılık Örgütüne (ICAO) resmen ancak 1974'te duyurmuştur. Yunan ulusal hava sahası, uluslararası alanda ilk kez karasularının genişliğini aşan bir hava sahasıdır. Yunanistan, Türk uçaklarının sürekli olarak Yunan hava sahasını ihlal ettiğini söylerken, 6 millik karasularının üstünde kalan hava sütununun dış sınırı ile 10 mil arasındaki 4 millik hava sahasından söz etmektedir. Bu son bölümde, tarafların kendi bakış açılarından mevcut uluslararası hukuku nasıl değerlendirdikleri irdelenmiş.kara suları, hava sahası, FIR, SAR yetki sahası gibi sorunlarla ilgili hukukî altyapı araştırılarak sonuçlar ortaya konmuştur.

ABSTRACT Air Law, from a broad outlook, covers all rules of law relating to airfield and its utilization. So, one will see that the concept of Air Law also includes rules relating to all means of communication like radios, telegrams, telephones, radios, and television transmitting sound and electrical waves from the air and rules relating to meteorology in addition to the rules governing air transportation and relations connected thereto, shortly referred to as aviation. In return, Air Law covers only the branches of law relating to aviation in the narrow sense. Regulations about aviation have come up in the 20th century. Basic rules of the applicable international law relating to aviation have been established with the Chicago Convention signed on 7.12.1944. Airfield is divided into two segments, being national airfield and international airfield. National airfield implies the national airfield over a country. The airfield out of the national airfield of a country forms is the international airfield. According to the applicable international law, the airfield over the marine fields out of a country's territorial waters forms th international airfield. This dissertation studies and brings up the legal status of national and international airfields examining international legal literature and international treaties, and gives detailed information about Air Law. In the last section, the study handles the issues relating to airfield and air law between Turkey and Greece experienced in the Aegean Sea within the scope of Turkey's international issues. The starting point of mentioned issues has been the Presidential Decree dated September 6, 1931 where Greece has increased its national airfield to 10 nautical miles. The time chosen to do this was again a period when the Turkish - Greek relations were at its best and coincided with just before the Athens visit of Prime Minister İsmet İnönü. However, Greece has officially informed the International Civil Aviation Organization (ICAO) as late as 1 974 about this expansion process. Greek national airfield is the first airfield that has exceeded its terrestrial waters in the international scene. While Greece claims that Turkish planes continually violate the Greek airfield, it is mentioning the 4-mile area between the outer border of the air column over the 6-mile terrestrial waters and the 10-mile. ITIn this last section, the study probes how the parties evaluated the existing international law and legal infrastructure about issues like terrestrial waters, airfield, FIR, SAR authorization from the parties' perspectives and the outcomes have been brought up. Ill