Kardiyopulmoner bypass sırasında oluşan karaciğer hasarının erken dönemde tespitinde amonyak düzeyi bakılmasının prognostik önemi

Abstract

8. ÖZET Giriş : Günümüzde halen tüm kardiyak cerrahi prosedürleri içinde kardiyopulmoner bypass en sık kullanılan tekniktir. Son yıllarda dünyada ve ülkemizde KPB kullanılarak yapılan girişimlerdeki artış ile birlikte, KPB 'ye bağlı mortalite ve morbidite nedenleri olan renal, pulmoner, vasküler, hematolojik, nörolojik, GİS ve kardiyak komplikasyonlar da ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada insidansı düşük ancak mortalite ve morbiditesi yüksek GÎS komplikasyonlarından biri olan hepatik yetmezliğin erken tespitinde amonyak düzeyi bakılmasının erken bir belirteç olup olmadığım ortaya çıkarmak amaçlandı. Materyal-Metot : 1 Ocak 2003 ile 31 Temmuz 2003 tarihleri arasında Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Kalp Damar Cerrahisi Kliniğine başvuran 100 hasta çalışmaya alındı. Bunların 79'una açık kalp ameliyatı şartlarında CABG, 16'sına kapak cerrahisi, 3 tanesine CABG+prostetik mitral kapak cerrahisi, 1 tanesine prostetik yama ile VSD onarımı, 1 tanesine primer ASD onarımı yapılmıştır. Tüm hastalarda açık kalp operasyonu standart şartlarda KPB ile uygulanmıştır. Tüm hastalarda preoperatif (Ti), KPB'de ( 36,5 °C ye ısındıktan sonra) (T2), erken postoperatif dönemde (5. saatte) ( T3), postoperatif 1. günde (T4) amonyak, üre, kreatinin, SGOT, SGPT, LDH, GGT, amilaz, lipaz için kan örnekleri alınarak biyokimya laboratuvarına gönderildi. Elde edilen sonuçlar bilgisayar ortamına aktarılarak Minitab Vİ3.0 istatistik programı ile istatistiksel olarak değerlendirildi. Sonuçlar : KPB sonrası amonyak değerlerinin hepatik disfonksiyon açısından diğer karaciğer fonksiyonlarını gösteren enzimlere göre daha önce yükseldiği ve problem olmayan hastalarda ise diğer enzimlere göre daha önce normal sınırlara doğru döndüğü tespit edildi. İstatiksel olarak amonyak düzeylerinde preoperatif (Ti) ile postoperatif erken dönemlerdeki (T3) ve Ti ile postoperatif 1. gündeki (T4) değerleri arasında anlamlı artma 58(p < 0,05) ve KPB'de (T2) ile T3 ve T2 ile T4 zamanlan arasında anlamlı artma (p < 0,05) tespit edildi. Karar : KPB sonrasında hepatik fonksiyonların gösterilmesinde ve takibinde amonyak düzeyinin bakılması hepatik disfonksiyonların erken tespitinde önemli bir belirteçtir. Anahtar Kelimeler : Kardiyopulmoner bypass, Hepatik disfonksiyon, Amonyak, Karaciğer fonksiyon testleri 59

9. SUMMARY Introduction: Today, cardiopulmonary bypass (CPB) is still the most widely used technique among all cardiac surgery procedures. In recent years, with an increase in CPB interventions, renal, pulmonary, vascular, hematologic, neurologic, gastrointestinal and cardiac complications, which are the major reasons of mortality and morbidity, also increase. In this study, whether detection of increased levels of ammonium as a marker of early hepatic insufficiency, which has a low incidence but high mortality, was planned. Materials and Methods: In this study, 100 patients who applied to Selçuk University Meram Faculty of Medicine Department of Cardiovascular Surgery between January 1st, 2003 and July 1st, 2003 were analyzed. Among those 100 patients, under open heart surgery conditions, CABG to 79 patients, valvular surgery to 16 patients, CABG and prosthetic mitral valve surgery to 3 patients, VSD repair by prosthetic patch to 1 patient, primary ASD repair to 1 patient were performed. Blood samples for ammonium, blood urea nitrogen, creatinine, SGOT, SGPT, LDH, GGT, amylase and lipase were taken from all patients at preoperative (Tl), during CPB (after rewarming to 36,5 °C) (T2), early postoperative period (5th hour) (T3), postoperative 1st day (T4) and were sent to biochemistry laboratory. The data were collected in the computer and analyzed using Minitab Vİ3.0 statistics programme. Results: We've found that ammonium levels increase earlier than the other liver function tests in patients with hepatic dysfunction, and decrease back to normal levels in patients who have not any problem. Increase in ammonium levels by comparison of Tl and T3, Tl and T4, T2 and T3, and also T2 and T4 were found to be statistically significant (p<0,05). Conclusion: Ammonium level is an important mark in both early diagnosis and follow- up of hepatic dysfunction after CPB. 60Keywords: Cardiopulmonary bypass, hepatic dysfunction, ammonium, liver function tests. 61