Başarısız bel cerrahisi sendromu tedavisinde farklı egzersiz programlarının etkinliğinin karşılaştırılması

Abstract

Başarısız bel cerrahisi sendromu (BBCS) lumbosakral omurga cerrahisini takiben hiç kaybolmayan ya da bir süre sonra yeniden ortaya çıkan dirençli veya tekrarlayıcı ağrı olarak tanımlanan önemli bir kronik bel ağrısı nedenidir. Spinal cerrahi geçiren hastaların yaklaşık olarak % 10-40' ında BBCS geliştiği bildirilmektedir. Özellikle günlük yaşam aktivitelerini önemli derecede kısıtlayan bu klinik tabloda tedavide; medikal tedavi, fizik tedavi, psikotrop ilaçlar, biofeedback, eğitim, kognitif ve davranışsal terapiyi kapsayan interdisipliner bir program izlenmelidir. Tedavinin amacı fonksiyonu arttırmak, ağrıyı azaltmak ve fiziksel aktiviteyi arttırmaktır.Bu çalışmanın amacı BBCS tedavisinde farklı egzersiz programlarının ağrı, fonksiyonel kapasite ve lomber ve diz kas kuvvetleri üzerindeki etkilerini araştırmaktı.Hastalar ve yöntem;Prospektif, randomize ve kontrollü olarak tasarlanan çalışmamıza Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Polikliniklerine başvuran BBCS tanısı alan 80 hasta alındı. Hastalar randomize olarak 4 gruba ayrıldı. Tüm gruplardaki hastalar doktor tarafından anlatılan, hasta eğitim programı içerikli bel okuluna katıldı. Ayrıca birinci gruba izometrik egzersiz programı, 2. gruba Dinamik Lomber Stabilizasyon (DLS) egzersiz programı ve 3. gruba ev egzersiz programı verildi. Dördüncü grup ise kontrol grubu olarak alındı. Çalışmaya alınan hastalar; tedavi öncesinde, 8 hafta süren tedavi protokolü sonrasında, 3. ve 6. ay kontrollerinde lomber mobilite açısından; El parmak zemin mesafesi (EPZ), lomber Schober (LS), Modifiye LS ile, ağrı açısından vizüel analog ağrı skalası (VAS) ile, dizabilite açısından Modifiye Oswestry Dizabilite İndeksi (MODİ) ile, depresyon açısndan Beck Depresyon İndeksi (BDİ) ile, korku-kaçınma tutumları açısından Korku Kaçınma Tutumları Anketi (KKTA) ile, dinamik kaldırma kapasitesi açısından progresif isoinertial ağırlık kaldırma (PİLE) testi ile, objektif lomber ve diz kas gücü ölçümü açısından izokinetik dinamometre ile değerlendirildi.Bulgular;Çalışmamızda tedavi öncesi değerlendirmelerde gruplar arasında demografik veriler ve klinik değerlendirme parametreleri açısından anlamlı bir fark yoktu (P > 0,05). Çalışma sonunda İzokinetik ve DLS egzersiz tedavisi alan gruplarda tedavi sonu ölçümlerde tüm parametrelerde iyileşme kaydedildi (P < 0,05). Ev egzersiz grubu tedavisi verilen hastalarda ise tedavi sonunda EPZ mesafesi, VAS, MODİ, KKTA parametrelerinde ve lomber kas güçlerinde orta-düşük açısal hızlarda (90 º/sn ve 120 º/sn) iyileşme saptandı (P < 0,05). Kontrol grubunda (4. grup) ise değerlendirmeye alınan hiçbir parametrede tedavi öncesine göre anlamlı bir değişiklik izlenmedi (P > 0,05). Gruplar arası karşılaştırmada 1. ve 2. grupların tedavi sonrası tüm parametrelerde 4. gruba göre daha başarı olduğu gözlendi (P < 0,05 ). Yine 1. ve 2. grup tedavi sonu ölçümlerinde mobilite parametrelerinde, VAS, BDİ ve lomber kas gücü parametrelerinde 3. gruba üstün izlendi (P < 0,05 ).Sonuç;BBCS rehabilitasyonunda egzersiz tedavisi lomber mobilite, ağrı, dizabilite, korku kaçınma tutumları, depresyon, ağırlık kaldırma kapasitesi, lomber ve diz kas gücü ölçümlerinde başarılı sonuçlar vermektedir. Ayrıca çalışmamızın sonuçlarına göre izokinetik egzersiz ve DLS egzersiz programları BBCS hastalarında ön plana çıkan egzersiz protokolleridir.

Introduction and purpose;Failed back surgery syndrome (FBSS) is an important reason for the chronic low back pain defined as a persistant or recurrent pain existing even after a surgery or re-emerging after a while. FBSS is seen in approximately 10%-40% of patients who undergo back surgery. An interdisciplinary program including medical treatment, physical therapy, psychotropic drugs, biofeedback, educational, cognitive and behavioral therapy should be used in the treatment of failed back surgery restricting activities of daily living significantly. The aim of treatment is to increase function and physical activity, and decrease pain.The purpose of this study was to investigate the effects of different exercise programs to pain, lumbar and knee muscle strength and functional capacity on the treatment of FBSS.Patients and methods;Our study was designed as a prospective, randomized and controlled study. Eighty patients admitted with FBSS to the Selcuk University Faculty of Medicine, Department of Physical Medicine and Rehabilitation Clinics were enrolled. Patients were randomly divided into 4 groups. Patients in all groups attend to back school content of patient education program which was managed by the physician. In addition, isometric exercise program was given to the first group, dynamic lumbar stabilization exercise program was given to the second group and home exercies program was given to the third group. The fourth group was appointed as control group.Patients were evaluated in the begining and in the eighth week of the treatment and third and sixth month of the follow-up with finger to floor distance (FFD), Lumbar Schober (LS), Lumbar Modified Schober (Modified LS) for lumbar mobility measurement, visual analog scale (VAS) for pain severity, Modified Oswestry Disability Index (MODI) for disability score, Beck Depression Inventory (BDI) for depression scale, Fear Avoidance Beliefs Questionnaire (FABQ) for fear avoidance beliefs, Progressive Isoinertial Lifting Evaluation (PILE) for dynamic lifting capacity and with Biodex system for measurement of the lumbar and knee muscle strength.Findings;In our study, pre-treatment assessments between groups did not differ significantly in terms of demographic data and clinical assessment parameters (P > 0,05). At the end of treatment we found improvement in all parameters at isokinetic and DLS exercise groups (P < 0,05). There was a statistically significent drop in FFD, VAS, MODİ and FABQ parameters and lumbar muscle strength in middle-low angular velocities (90 ° / sec and 120 ° / sec) was improved (P <0.05) in the home exercies group. However, in the control group (group 4)there was no statistically significant difference in any parameters that were taken into consideration in the end of the treatment (P> 0.05). Between group comparisons we observe that the first and second groups are more successful than the fourth group in all parameters after treatment (P <0.05). Also, the first and second groups are more prominent than the third group in mobility, VAS, BDI and lumbar muscle strenght parameters at the end of the treatment (P <0.05).Results;In the treatment of FBSS, exercise therapy gives good results at lumbar mobility, pain, disability, fear-avoidance beliefs, depression, weight-bearing capacity, lumbar, and knee muscle strength measurements. In addition, according to the results of our study, isokinetic and DLS exercise programs are prominent exercise protocols in patients with FBSS.