Кыргыз, алтай тилдериндеги этиштин ыңгай категориялары

Abstract

Türkoloji alanında, Kırgız ve Altay yazı dilleri arasındaki benzerlikler bir çokbilim adamının dikkatini çekmiştir. Bunlar arasında Baskakov'un önemli bir yerivardır. Baskakov, Türk lehçelerinin tasnifiyle ilgili olarak yaptığı çalışmada her ikiyazı dilini aynı grupta değerlendirmiş ve `Kırgız-Kıpçak Grubu` altında toplamıştır.Bugüne kadar bu hususla ilgili olarak detaylı bir çalışma olmaması göz önündebulundurularak en azından fiille ilgili kısmın yüksek lisans tezi çerçevesi içerisindeele alınmasının uygun olacağına karar verdik. Tez konusu olarak da `Kırgız, AltayYazı Dillerindeki Fiil Kipleri`ni seçtik. Bu alanda yapılmış olan çalışmalara önemlikatkılar sağlayacağını düşünüyoruz.Çalışmanın `Giriş` bölümünde Türk lehçeleri ile ilgili tasnifler ve bu tasnifleriçinde Kırgız-Altay yazı dillerinin yeri ve bu diller arasındaki benzerlikler vefarklılıklar tarihî yönden incelenmiştir.I. Bölümde, Kırgız, Altay yazı dillerindeki fiillerin yapıları incelenerek, fiillerinyapısındaki benzerlikler ve farklılıklar tespit edilmiştir.II. Bölümde, fiilin kipler kategorisinin genel anlamı, bölünüşleri ile Kırgız, Altayyazı dillerindeki anlamları incelenmiştir.III. Bölümde, Kırgız, Altay yazı dillerinde yer alan fiillerin kip kategorisindekibenzerlikleri ve farklılıkları tarihî karşılaştırmalı bir şekilde ele alınmıştır.Sonuç bölümünde ise yukarı bölümlerde yapılan tespitler doğrultusunda her ikiyazı dilinin yakınlığı veya uzaklığı hususuyla ilgili olarak varılan sonuççıkartılmıştır.

The similarities of Kyrgyz and Altai languages have been attracting scientists'attention in Turcology and they are classified in the Kyrgyz-Kypchak branch ofTurkic languages. They developed in a very peculiar manner and their structurereaches back to times when most of the now spoken European languages did noteven exist. Although the Kyrgyz and Altai languages go far back, yet there are veryfew scientific researches which can prove the relationships of these languages.Baskakov's work takes an important place among the scientists who made anoutstanding contribution to above mentioned issues.All these above mentioned circumstances have been taken into considerationand `Mood categories of verbs in Kyrgyz and Altai languages` have been choosen asgraduate dissertation theme. The graduate dissertation on theme `Mood categories ofverb in Kyrgyz and Altai languages` examines the similarities and differences ofthese languages. We think that our research (investigation) will make an importantcontribution to the studies which has carried out in this field.In the introduction we have examined the place of Kyrgyz and Altai languagesin genealogical and typological classification of Turkic languages and there we triedto determine similarities and differences of these languages by historical point ofview.In the first Chapter, the genetical generality of verbs in Kyrgyz and Altailanguages were investigated and some similarities and differences of verbconstruction of these languages were researched.In the second Chapter, the general meaning and division of mood category inTurkic languages and its meanings in Kyrgyz and Altai languages were analyzed.In the third Chapter, similarities and differences of mood category in Kyrgyzand Altai languages were researched historically and comparatively.In conclusion was made decision according to linguistic facts of Kyrgyz andAltai languages.