XIX кылымда Осмон империясы менен Россия империясынын Түркстандагы саясаты

Abstract

Bu Yüksek Lisans Bitirme Tezinde, XIX. asırda Türkistan'da kurulanhanlıklardan Buhara ve Hokand'ın sosyo-ekonomik durumu incelenerek, özellikle ozamandaki dünyanın en güçlü devletleri olan Rusya ve Osmanlı İmparatorlukları ilesiyasî-diplomatik ilişkileri araştırıldı.XIX. asırda Türkistan tarihi onun içinde hanlıkların tarihi, farklı özellikleri,sosyo-ekonomik ve siyasî-diplomatik ilişkileri ile çok önemli ve geniş bir şekildearaştırılmaya değerdir. Bu bölge ve bu zamanı araştıran bir çok bilim adamının ilmîçalışmaları olmasına rağmen, bu konu Orta Asya'yı araştıran tarihçilerin her zamandikkati çekmektedir. Yeni ortaya çıkan olaylar her zaman yeni düşünceleri, fikriyaratır ve onların gelişmesini tamamlayıp, zenginleşmesini sağlar, onları yeni bakışlaaraştırmak şimdiki zamanın talebidir.Tezimiz giriş itibariyle dört ana bölüm, sonuç, bibliyografya ve arşiv belgelerieklerinen meydana gelmektedir.Giriş kısmında tezin amacı, görevi ve konunun ana kaynakları ile beraberkullanılan ilmî çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir.Tezin Birinci Bölümünde, XIX. asırdaki Türkistan bölgesinde genel etnosiyasîdurum ele alınmıştır. Öncellikle Kırgız ve Kazakların etnik ve siyasî durumuincelenmiş olup, onların başka devletler ile ilişkileri, bu ilişikilerin gelişmesiaraştırılmıştır. Sonra da Hokand ve Buhara hanlıklarının sosyal, ekonomik durumu vesiyasî-diplomatik ilişkileri geniş olarak verilmiştir.Tezin İkinci Bölümünde, Osmanlı İmparatorluğu'nun Türkistan Hanlıkları ileyakından ilgilenmesi ve onlar ile siyasî ilişkileri, Osmanlı İmparatorluğu'nunhanlıklara ve hanlıkların onlara gönderdikleri elçilerin gidiş amaçları hakkında arşivbelgelerden faydalanılarak araştırmalar yapıldı.Tezin Üçüncü Bölümünde, Rusya İmparatorluğunun Türkistan Hanlıkları ileilişkileri, onların Türkistan bölgesine gönderdikleri seyyah ve asker misyonlarınraporları incelenerek yeni bilgiler edinildi.Tezin Dördüncü Bölümünde, Osmanlı ve Rusya İmparatorluklarının siyasîdiplomatikilişkilerinde Türkistan Hanlıklarının önemi somut bir şekilde araştırıldı. Sonuç kısmında ise konuya genel bir değerlendirme yapılarak, yeni bilgilerelde edildi, bu konuda yeni fikirler üretildi, yeni sonuçlara varıldı.

This thesis studies the socio-economic situation of the Turkestan Khanates inthe 19th century, their political and diplomatic relations with other states, and thepolitical, diplomatic, social and economic interrelations of the Ottoman Empire andRussia, as the most powerful states of that time.The history of Turkestan of the 19th century and especially the history of theKhanates, the economic, political and diplomatic events take very important placeand it is highly worth to be studied. Although the scholars have studied this regionand the period, and even have published a number of works, the interest of scholarshas being raised day by day. New historical situation can create new visions and canenrich new viewpoints for analyzing. Besides, it is a requirement of our time to studythe historical events from new looks.The thesis includes introduction, four chapters, conclusion and thebibliography part.In the introduction part, the aim of the thesis, obligations, historiography andsources are given as well as its structure.In the first part, the general ethno-political conditions in the Turkestan regionof the 19th century are dealt with. Firstly, the ethno-social conditions of the Kazaksand the Kyrgyzs, then their relations with other states are investigated. Later,political, social and economic situation of the Khokand and Buhara Khanates, andtheir political and diplomatic relations are widely searched.In the second part, the interest of the Ottoman Empire on the TurkestanKhanates and bilingual relations, and the acts of the ambassadors from both sides areinvestigated on the base of the archival documents.In the fourth part, the political interest and interrelations of the RussianEmpire on the Turkestan Khanates are analyzed. Moreover, the information about theacts of politicians, military missionaries sent by Russia to the region of Turkestan aregiven.In the fourth part, the place of the Turkestan people between the political anddiplomatic relations of the Ottoman and Russian Empires is studied on the ground ofthe concrete facts. In the conclusion part, the results of the study is given.