Molla Nizamü'd-din Ahunum Hikmet-i Nizamü'd-din: Cilt III. 130a (1370/305) -170b (1481/416) varakları arası: İnceleme-Metin-Dizin

Abstract

Óikmet-i NiôÀmüéd-dìn, Molla NiôÀmüéd-dìn bìn Naãır Aòunum tarafındanÇağatay Türkçesinin son döneminde yazılmış dinî-tasavvufî bir eserdir. Eser, yazılıştarihi bakımından Çağatay yazı dili ile Çağatay yazı dilinin yerini alacak olan ÖzbekTürkçesi ve Yeni Uygur yazı dili arasında bir geçiş dönemini yansıtmaktadır.Çağatay yazı dili İslamî Orta Asya Türk yazı dilinin gelişmesindeki üçüncüdönemi oluşturur. Bu çalışmada, Çağatay Türkçesinden Özbek Türkçesine ve YeniUygur Türkçesine geçiş döneminin dil malzemesinin ortaya çıkarılması, XIX.yüzyılın sonu ile XX. yüzyılın başında Orta Asya coğrafyasında yazılmış olan bueseri bilim dünyasına tanıtılması amaçlandı.Çalışmamız kısaltmalar, çevriyazı işaretleri, giriş, inceleme, metin, dizin,sonuç, kaynakça ve tıpkıbasım bölümlerinden meydana gelmektedir.Kısaltmalar bölümünde çalışmada kullanılan kısaltmalar karşılıklarıylabirlikte gösterilmiştir.Çevriyazı İşaretleri bölümü metnin çevriyazısı ile ses bilgisi bölümündemetindeki herhangi bir kelime anlatılırken kullanılan işaretlerden oluşmaktadır.Giriş bölümünde eserin yazarı Molla NiôÀmüéd-dìn Áòunum'un hayatı, eserive üzerinde yapılan çalışmalar yer almıştır.İnceleme bölümünde metnin imlâ, ses bilgisi ve şekil bilgisi özellikleriincelenmiştir. Arap ve Uygur imlâ özellikleri, ünlü ve ünsüz sistemleri gösterilmiş,metinde yer alan yapım ve çekim ekleri ayrıntılı olarak verilmiştir.Metin bölümü çevriyazılı metinden oluşmaktadır.Dizin bölümünde metinde geçen bütün kelimelerin tam bir gramatikal diziniyapılmış, kelimelerin metindeki anlamları ve bağlamları gösterilmiştir.Sonuç bölümünde inceleme sonunda Çağatay Türkçesinden ÖzbekTürkçesine ve Yeni Uygur Türkçesine geçiş döneminin dil özellikleriyle ilgili ortayaçıkarılan sonuçlar yer almıştır.Kaynakça bölümünde tez hazırlanırken yararlanılan eserler gösterilmiştir.Tıpkıbasım bölümünde incelenen metnin tıpkıbasımı verilmiştir.

`Hikmet-i Nizamud-din` is religious – Islamic mysticism literary work ofMolla Nizamud-din bin Nasır Ahunum, which written in last period of Chaghataylanguage. This literary work, related with transition period, where Uzbek and modernUygur literature language and have taken it is place.Chaghatay literature language is forming the third period of Islamic Central AsiaTurkish literature languages. The aim of this given study is exposing the periods whenUzbek literature language and modern Uygur literature language became afterChaghatay literature language. Also the aim of this study was to expose and introducethis literary work, which was written in Central Asia in the XX and ending XIXcenturies.This study is consisting of following chapters: abbreviation, transcription,introduction, analyze, text, index, conclusion, bibliografy and facsimile.In the ` abbreviation chapter` it was given all meanings of used abbreviations.In the `transcription phonetics chapter` of this study it was given all usedtranscriptions and signs of text.In the `introduction chapter` of this work was given information about biographyof Molla Nizamü'd-din Ahunum and literary work.In the `analyze chapter` it was analyzed characteristics of orthography, phoneticsand morfology.In the `text chapter` is given literary work's transcription text.In the `index chapter` are given full grammar indexes and was written allmeanings and places of words in the given text.In the `conclusion chapter` were given all conclusions related with period fromCaghatay literature language to Uzbek language and modern Uygur literature languages.In the `bibliography chapter` provides a list of literature used in the work.In the `facsimile chapter` were given the exact copies of the text.