Bağımsızlık sonrası Kırgızistan'da uygulanan döviz kuru politikaları

Abstract

Kırgızistan, Sovyet dönemi boyunca uluslararası faaliyetlerden soyutlanmışolan Moskova merkezine bağımlı olup tam bir siyasi ve ekonomik özgürlüğe sahipdeğildi. Ancak 1985 yılında M. Gorbaçov'un İktidara gelmesiyle birlikte, Perestroyka(yeniden yapılanma) ve Glasnost (açıklık) dönemi başlamış ve bir dizi zincirlemesiyasi, ekonomik gelişmelere sahne olan Sovyetler Birliği, bu gelişmeler sonucu1990 yılında dağılma sürecine girmiştir. Sovyet dönemi boyunca birçok alandabirbirine sıkı sıkıya bağlı olan üye ülkelerin siyasi bağımsızlıklarını kazanmalarıbüyük bir coşkuyla karşılanmış olmasına rağmen; kısa bir süre sonra bu coşku yeriniekonomik bağımsızlık elde etme gayretine bırakmıştır.Bu bağlamda Kırgızistan, Orta Asya Cumhuriyetleri (OAC) arasındaekonomisini liberal hale getirmede en önce adım atan ülke olmuştur. Ekonomikbağımsızlık adına atılan adımların ilki ulusal para birimi olan Som'un Mayıs 1993yılında dolaşıma girmesidir. Bunun ardından, dünya ile entegrasyonu sağlamakadına, OAC arasında DTÖ'ye ilk üye olan ülke olmuştur. Bunun temel nedeni iseülkenin petrol, nükleer güç ve doğal kaynaklar açısından bir hayli zayıf olmasıdır.Ulusal para somun yürürlüğe girmesiyle birlikte; ülke, parasını Dolar'aendekslemiş ve dış ticaret adına büyük bir adım atmıştır. Bağımsızlığının ilkyıllarında Kırgızistan'ın ticaret partnerleri BDT ülkeleri iken; 1998 yılında Rusya'dayaşanan ekonomik krizin ardından ülkenin ticaret partnerleri portföyü değişmiş veağırlık BDT dışı ülkelere kaymıştır. Bu bağlamda, uygulanan ticaret ve döviz kurupolitikaları da bağımsızlığından 1998 yılına kadar ve 1998 yılından sonra olmaküzere farklılıklar sergilemiştir.Çalışmamız beş bölümden oluşmaktadır; birinci ve beşinci bölümler giriş,sonuç ve özet kısmını oluştururken, ikinci bölümde, genel anlamda döviz kurları vedöviz kuru politikalarının tanımları yapılmış, ayrıca dünyada uygulanan döviz kururejimleri incelenmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, Kırgızistan'ın uyguladığı dövizkuru politikaları ve bu politikaların dış ticarete, ÖB'na olan etkileri incelenmeyeçalışılmıştır. Dördüncü bölümde ise, Kırgızistan'da döviz kuru politikasıuygulamalarına dair hesaplamalar yapılmıştır.

Kyrgyzstan, during the Soviet era, was depended upon Moscow which wasthen isolated from international activities, not having complete economic and politicfreedoms. In 1985, with M. Gorbachov's taking office, the era of perestroica(reconstruction) and Glasnost (transparency) started and after a series of economicand politic developments, Soviet Union began to collapse. After a short time, theexcitement of independence, in formerly Soviet countries, gave place to endeavoursto gain economic independence.In this context, among the Central Aisan Countries (CAC), Kyrgyzstan wasthe first one took steps to liberalize its economy. One of the first steps taken in thesake of economic independence was issuing the national money, Som in May 2003.Following this, Kyrgyzstan became the first Central Asian member of World TradeOrganization in order to integrate into the world. The main reason for this was thatKyrgyzstan is poor in terms of oil, nuclear power, and natural resources.After issuing its national money, Kyrgyzstan indexed the Som to US Dolar,taking a big step related with foreign trade. While during the first years ofindependence trade partners of Kyrgyzstan were mainly formerly Soviet Unioncountries, after the economic crisis took place in Russia in 1998 this portfolio ofpartners changed and weight of other countries increased. In this respect, trade andforeign exchange policies also differentiated after 1998.This study consists of five chapters. The first and fifth chapters includeintroduction, conclusion, and summary. In the second chapter foreign exchange andforeign exchange policies are defined and foreign exchange regimes applied in theworld are examined. Foreign exchange policies applied by Kyrgyzstan and effects ofthese policies on foreign trade, and balance of payments are worked in the thirdchapter. The fourth chapter includes calculations on foreign exchange applications inKyrgyzstan.