Магзуни Фергана хандарынын тарыхы кол жазмасынын транскрипциясы жана кыргыз тилине тиешелүү сөздөр

Abstract

Hokand hanlığı ile ilgili bilgileri içeren bu `Fergana Hanlar Tarihi` adlı elyazı1865-1888 yıllar içerisinde Ziyabidin Magzuni tarafından Kudayar Han'a armağanedilerek yazılmıştır. Bu elyazı arap harfleriyle Çağatayca yazılmış ve toplam 1662sayfayı oluşturmaktadır. Bu eserin Kırgız tarihi için önemi, bu güne kadar yazılmış olanHokand hanlığı ile ilgili anakaynaklar olarak bilinen `Maçımı at-tavarih` ve diğer arşivbelgeleri kadar yeni bir kaynak olmasındadır. Günümüzde bu eserin Kırgızca'yatercümesi yapılmış ve kitap olarak basılmıştır.Benim bu elyazıyı tez konusu olarak seçmemin sebebi XIX.y.y.'la ait bu eserinsadece tercümesini kullanmayıp onun derin bir şekilde araştırılmasına imkan sağlayantranskripsiyonunu yazmaktır. Ve transkripsiyonu yazmada elbette ki o dönemin yazı diliolarak bilinen Çağatayca'nın dil özellikleri göz önünde bulundurularak yazıldı. Buelyazının transkripsiyonu o dönemdeki yazı dilin dil özelliklerini incelemede hazırmalzeme olabilecek.Tezin birinci bölümünü Hokand hanlığının kısaca tarihi oluşturmaktadır.Bununla birlikte elyazı ve onun yazarı Magzuni hakkında bilgi verildi. Bu bilgilerivermede kaynak olarak Kırgızistan tarihi kitabından ve `Fergana Hanları Tarihi`kitabının tercümesinden faydalanıldı.İkinci bölümde ise tezin konusu olarak belirtilmiş olan trankripsiyon metni yeralmaktadır. Ve metni okumada bazı sayfaların okunamaz bir halde olduğundan o satırınanlamına göre okunmaya çalışıldı.Üçüncü bölümde okunmuş metin içerisinden bazı Kırgızca olduğu düşünülenkelimeler derlendi. Ve okumada karşılaştığım problemler açıklandı.

The work `the history of Fergana hans` which telis the history of Kokon waswritten by Ziabiddin Magzuni for Kudayar han between 1865-1888. This 1662-pagehandwriting is in arab and chagatay languages. At the same time it is accepted to be оneof the biggest works in terms of information. The importance of this handwriting is thatit includes more information than the books such as `Majmu at-Tavarih` and otherhistorical archives. Nowadays, this work has been translated into Kyrgyz language andpublished. The reason why l have chosen this topic is that this work belongs to the 19thcentury and its transcription is important for the research of that time. Of course, whilereading this work, the features of chagatay language was taken into consideration andthis transcription could be a ready material for linguists and researchers.in the first chapter of this research paper, there is a brief history of Kokon era. İnaddition to this, there is also information about the handwriting and its author. in thisresearch paper, was used the information from the history of Kyrgyzstan and from thetranslation of it into Kyrgyz language.in the second chapter, there is the transcription of this handwriting. Whilewriting this work, due to the problems related to the damaged papers, I had to read andımderstand the words in the context.in the third chapter, there is the list of words which are similar to the words ofmodern Kyrgyz language in meaning. Moreover, this chapter includes informationabout the problems I had while reading the work.