Er Töştük ve Gılgamış destanlarındaki inanç sistemleri ve ortak motiflere yansıması

Abstract

Yeryüzünde yaşamış değişik milletlerin ortaya koydukları ve sözlü geleneğinbir parçası olan destanlar, milletlerin tarihleriyle ilgili bilgi veriler. Geçmiştenbugüne nasıl bir gelişim sürecinden geçtiklerini, evrenle ilgili nasıl düşüncelere sahipolduklarını, hangi coğrafyada yaşadıklarını, nasıl bir karakteristik yapıya sahipolduklaını ancak günümüze kadar ancak günümüze kadar varlığını koruyabilmişdestan metinlerinden anlıyoruz.İnsanoğlu uzun bir tarihî süreçten geçerek bu günlere ulaştı. Bu süreç içindeyaşamış olduğu topraklarda ileri medeniyet seviyesine ulaştı. Böylelikle sağlamtemellere dayanan kültürel kalıntılarla da günümüzde dahi adlarından söz ettirdiler.İşte bu ileri medeniyet seviyesi ve ortaya konulan ürünlerde, insanoğlunun ruhundakikadim incelikleri, dinî inanışları, gelenek görenekleri, kısacası tarihi yatmaktaydı.Uzun geçmişinin yanında zengin bir birikimi de içinde barındıran bu sözlükaynaklar, geçmişi günümüze bağlayan bir köprü görevi görmektedir. Söz konusu buçalışma giriş, inceleme ve sonuç olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır.Çalışmanın giriş bölümünde, `destan` terimi hakkında genel bilgi verilip,destan teriminin ortaya çıkış tarihi, içerik bakımından kaça ayrıldığı, ilk ortayaçıktığı günden bu güne nasıl bir yol katetti bu konuyla ilgili bilgi verdik. Tezinikinci bölümünde ise en eski Türk topluluklarından biri olan Kırgızların veMezopotamya topraklarında köklü bir medeniyet kuran Sümerlerin kültürelzenginlikleri, gelenek görenekleri, inanç sistemleri hakkında bilgi vermek veyaşadıkları coğrafyanın bu kültür üzerindeki etkilerini incelemek. Tezimizin üçüncübölümünde ise Er Töştük ve Gılgamış destanlarındaki motiflerin tespitine çalıştık.Çalışmanın son bölümünde ise eldeki bulgular ışığında, Er Töştük veGılgamış destanlarında yer alan inanç sistemleri ile ilgili ortak motifler ele alınmış vegenel bir değerlendirme yapılmıştır.Anahtar Sözcükler: Destan, inanç sistemi, motif